Giriş
Uzmanından uyarı: 50 yaş üzeri erkeklerde görülüyor: Bu hastalık uykuda yaralanmaya neden oluyor…
Günümüzde birçok kişi, geceleri yaşanan ve çoğu zaman farkında olunmayan sıra dışı hareketlere tanık oluyor. Bu hareketler, aslında göz ardı edilmemesi gereken ciddi bir uyku bozukluğunun işaretçisi olabiliyor. Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Dilek Necioğlu Örken, izole/idiyopatik REM uykusu davranış bozukluğu (iRDB) hakkında bilinmesi gerekenleri sizler için anlatıyor.
Serpil Dokurel - Posta.com.tr Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Dilek Necioğlu Örken, normalde uykunun; uyanıklık, evre 1, evre 2, evre 3 ve REM uykusu olmak üzere farklı evrelerden oluştuğunu, REM uykusunun rüya görülen diyafram ve göz kasları dışında diğer kasların atonik yani felç durumunda olması ile karakterize olduğunu belirtiyor.
BU UYKU BOZUKLUĞU YARALANMA RİSKİ TAŞIYOR!
Prof. Dr. Dilek Necioğlu Örken, REM uykusu davranış bozukluğunun çeşitli yaralanma riskleri taşıdığını belirtiyor:
“İzole/idiyopatik REM uykusu davranış bozukluğu (iRDB), normalde atoni veya felç ile karakterize edilen bir uyku evresinde artan kas tonusuna bağlı olarak REM uykusu sırasında aşırı motor aktivite görülen bir parasomnidir. Bu durum rüyalarda rol yapma, kendine zarar verme ve yatak partnerine zarar verme ile sonuçlanır. Örneğin, rüyanızda bir kavgada olduğunuzu görürseniz, yatağınızda yumruklama veya tekmeleme hareketleri yapabilirsiniz. Bu olayların çoğu bir dakikadan kısa sürer. Ayrıca uykunuzda konuşabilir veya bağırabilirsiniz.”
Çok aktif nöbetler hastayı uyandırabiliyor, ancak daha hafif olanlarında uyumaya devam edilebiliyor. Atak sonrasında hasta uyandığında hareketleri ile uyumlu olan kabusunu hatırlayabiliyor ve anlatabiliyor. Ataklar REM uykusunun yoğunlaştığı sabaha karşı saatlerinde daha sık görülüyor. İnsanların canlandırdıkları rüyalar genellikle kabus şeklinde oluyor. Rüyaları canlandırmak, örneğin yataktan düşme veya bir şeye çarpma gibi yaralanmalara neden olabiliyor. Sert veya şiddetli hareketler yapılması partnerleri için de tehlikeli olabiliyor.
50 YAŞ ÜZERİ ERKEKLERDE GÖRÜLÜYOR
iRDB sıklıkla 50 yaş üzeri erkeklerde görülüyor. Bu bozukluk yavaş yavaş başlıyor ve zamanla kötüleşiyor. Nedensiz yani idyopatik olabileceği gibi Parkinson hastalığı (PH), multisistem atrofi (MSA), Lewy cisimcikli demans (DLB) gibi nörodejeneratif hastalıkların habercisi olabiliyor.
Ayrıca alkol ve antidepresan ilaç kullanımına bağlı olarak da görülebiliyor. Tanısı ise polisomnografi incelemesi ile konuyor.
TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Prof. Dr. Dilek Necioğlu Örken, uyku sırasında sık, rahatsız edici veya tehlikeli ataklar yaşıyorsanız, doktorunuzun ilaç almanızı önerebileceğini belirtiyor. Ayrıca kullanmakta olduğunuz bir ilaca bağlı olduğu düşünülürse ilacı kesmek ya da değiştirmek de problemi çözebiliyor. Sık sık şiddet nöbetleri geçiriyorsanız, sizin ve eşinizin ayrı yatması daha güvenli olabiliyor. Sık sık yatağınızdan düşüyor veya atlıyorsanız, yerde bir şilte ya da yatak kenarında parmaklık gibi önlemlerin alınabileceğini söylüyor.
PARKİNSON HASTALIĞININ HABERCİSİ OLABİLİR
iRDB'nin, Parkinson hastalığı ve Lewy cisimcikli demans dahil olmak üzere α-sinükleinopatilerin en spesifik habercisi olduğu biliniyor. iRDB olan kişilerde bu hastalıklardan birinin gelişme riski 5 yılda yüzde 45, 10 yılda yüzde 76 ve 14 yılda yüzde 90 civarında olarak biliniyor. Bu nedenle iRDB saptanan kişilerin bilgilendirilmesi ve bu hastalıkların gelişmesi açısından takibi gerekiyor.
Prof. Dr. Dilek Necioğlu Örken, ayrıca iRBD DLB tanı kriterlerine dahil edildiğini, DLB'nin temel klinik özelliklerinin iRDB, ilerleyici demans, Parkinsonizm, biliş ve dikkatte dalgalanmalar ve spontan tekrarlayan görsel halüsinasyonlar olduğunun altını çiziyor.
DLB, bellek kliniklerinde görülen bilişsel gerilemenin ikinci en yaygın nörodejeneratif nedeni olarak biliniyor ve genellikle belirgin epizodik bellek eksiklikleriyle ortaya çıkan tipik Alzheimer hastalığının aksine, hastalık seyrinin erken dönemlerinde sözel öğrenme, dikkat/yürütme ve görsel-uzamsal becerileri etkiliyor.