Elveda Galata

TİMUR SOYKAN

timur.soykan@posta.com.tr

79 yaşındaki Gülen Tutaş şimdi tarihi kuleyle vedalaşıyor. Çünkü nişanlandığı, kızını büyüttüğü ve hepsine Galata Kulesi'nin şahit olduğu evi otel olacak...

Yunan bir ailenin kızı

1900 yılında Yunanistan’dan Pia, kocası Kosti ve üç kızları vapurla İstanbul’a geldi. Beyoğlu’na yerleşmelerinden yıllar sonra kızları Olimpia güzelliği ile dillere destan olmuştu. Dans etmeyi çok severdi. Beyoğlu’ndaki dans kulüplerinde ona gönlüne kaptıran çok oldu ama o İstanbul’da Türk Maden Şirketi’nde müdür olan Rüknettin Efendiyi sevdi.

Manzaralı merdiven

Maçka’daki evlerinde 1934’te ilk kızları Gülen dünyaya geldi. Daha sonra bir kızları ve oğulları oldu. Gülen 13 yaşındayken Galata’da 1892’de inşa edilmiş Barnathan Apartmanı’nın en üst katındaki büyük daireyi kiraladılar. Apartmanın merdiven boşlukları birer daire sığacak kadar genişti, merdivenlerin ulaştığı her katta Galata ve Boğaz manzarasına açılan büyük, kemerli pencereler vardı. Çok güzel, pırıl pırıl bir binaydı.

Kalabalık ve eğlenceli bir ev

İki kat sığacak kadar yüksek tavanlı evlerinin penceresinden Galata Kulesi bütün ihtişamıyla görünüyordu. Gülen Hanım 13 yaşından sonra her gün Galata Kulesi’ni seyretti. Komşularının çoğu Rum ve Yahudiydi. Komşularının ve akrabalarının kalabalık neşesi evlerinden eksik olmazdı. Evlerinde balolar düzenliyor, birlikte eğleniyorlardı. Anne ve babaları tanıştıkları ilk günlerdeki gibi dans ederdi.

Rum ve Yahudi komşular gitti

Gülen Tutaş bu evde büyüdü. İstanbul Üniversitesi psikoloji bölümünü bitirdikten sonra evlendi. Nişanı bu evde yapılmıştı. Ancak evliliği kısa sürdü ve iki yıl sonra yanında küçük kızıyla baba evine döndü. Zaman evin neşesini ve güzelliğini törpüleyerek geçti. İstanbul’daki Rum ve Ermenilerin işyerleri ve evlerinin yağmalandığı 6-7 Eylül 1955’teki olaylardan sonra apartmandaki Rum ve Yahudi komşuları evlerini terk etti.

Ve Barnathan’ın tükenişi

1974’te anneleri ölünce ev bütün neşesini yitirdi sanki. Akrabalarının kimi mübadelelerle gitti, kimi öldü. Babaları Rüknettin Bey 1998’de öldüğünde evin de içinde yaşayanların da tükenişi hızlandı sanki. İnsanlar kapı komşusunu tanımaz hale gelmişti. Bina, sahibi olan ailenin büyükleri ölüp mirasçılar arttıkça bakımsızlığa mahkum olmuştu. Hep pırıl pırıl olan bina zamanın kirine bulandı.

‘Bina satılmış, evleri boşaltın’

Kiracılar arasında yıllardır “Bina satılmış” diye konuşuluyordu. Son mirasçı da satışa ikna olunca, 1.5 yıl önce bir avukat Gülen Hanım’ın kapısını çaldı. 65 yıllık kiracıya “Burası otel olacak” dedi. Başka bir ev bulmasına yardımcı olacaklarını ve maddi yardımda bulunacaklarını anlattı.

Acımasız zaman

Bir yıl önce Gülen Hanım düşüp kalça kemiğini kırınca taşınmaları ertelendi. Hasta yatağındayken tek tek diğer kiracıların taşınma seslerini dinledi. Koca binada sadece 3. kattaki bir işyeri ve onlar kaldı. 5 ay önce bir zamanlar kalabalık ailesiyle eğlendiği salonun tavanı çöktü. Artık gitme zamanı ve Gülen Hanım bastonla güçlükle yürüyor. Her gün Galata Kulesi’ne ve siyah beyaz, mutlu anlarının fotoğraflarına bakıp zamanın ne kadar acımasız olduğunu düşünüyor. 79 yıllık hayatının 65 yılına tanık olan evine ve Galata Kulesi’ne bakıp “Elveda” diyor.

Hoşgörü dersi

Gülen Hanım anne ve babası ile beş yaşındayken çektirdiği fotoğrafa bakıp “Ne kadar mutluymuşum” diyor. Annesi Olimpia Hıristiyanlık’tan hiç vazgeçmemiş, Rüknettin Bey de onu hiç zorlamamış. Gülen Hanım kimi zaman kiliseye kimi zaman da camiye ailece gittiklerini anlatıyor. Psikoloji bölümünü bitiren Gülen Tutaş hiç çalışmamış. Babasından kalan maaş ile geçiniyor. Taşınma hazırlıkları yaparken “Eşyalarımızı topladık. Burada artık ev kiraları çok yüksek. Mecburen uzak semtlere gideceğiz. Bütün geçmişimiz burada kalacak” diye konuşuyor.

(14.10.2012 tarihli Posta Karnaval'dan alınmıştır.)