HAKAN ÇELENK

hakan.celenk@posta.com.tr

NEDEN ATATÜRK?

“Atatürk’ün boyunu ben de 1.68 cm. olarak biliyordum. Doğrusunu kim biliyor ki; Genelkurmay açıklama yapmış, anlamış değilim! Lüzumsuz konu bunlar” En popüler tarihçi İlber Ortaylı Atatürk’ün boyu tartışmasına geçen hafta yukarıdaki demeçle katkı verdi. Dört tarihçiden görüş alınarak üretilen haberi birkaç bin sitete “Atatürk’ün boyu tarihçileri böldü” başlığıyla okudunuz.

Oysa ne bölünen tarihçi vardı ortada ne de bir açıklama. İşin aslı şu: Genelkurmay, internet sitesine bir Atatürk köşesi açmış; büyük liderin ‘boyu 1.74, kilosu 74-76’ olarak belirtilmişti. Haberi ilk üreten gazeteci boyu 1.68 olarak bilinen Atatürk’le ilgili bu magazinel bilgiyi şık bir refleksle ayıklamış ama ‘Genelkurmay boy tartışmasına noktayı koydu’ diye de biraz abartmıştı. Oysa hiçbir zaman boy tartışması yapılmamıştı. Haberi beğenen bir medya kuruluşumuz tarihçilere “Genelkurmay’ın açıklamasına ne diyorsunuz?” diye sormuştu.

Neye uğradıklarını anlayamayan tarihçiler de bir iki laf geveleyip “Bir liderin yaptıkları önemlidir, ne saçma açıklama” diye Genelkurmay’a dokundurmuştu.Üretim kabiliyeti sıfır binlerce ‘haber’ sitesi kopyala-yapıştırla bu olmayan tartışmayı duyurmuştu. Necip medyamızın büyük kalemlerine de ‘ne gereksiz işler’ diye olaya tepeden bakma fırsatı çıktı tabii ki! Bu hafta ilginin sebeplerine, medyadaki algı üzerinden yapılan tartışmalara kafa patlatacağız. Sonucu şimdiden yazalım: Lider figürü tüm gücüyle ayakta ve Atatürk magazini akıl almaz ilgi çekiyor.

Kaç kitap okudu?

Aşağıda Atatürk’le ilgili bir dizi tuhaf tartışma derlemesi bulacaksınıız. İlk tartışmamızın kaynağı Manavgat Halk Kütüphanesi Müdürü Hidayet Oktay. Hidayet Bey, 2010’da ilçesinde kitap sergisi açarken ajansa “Atatürk 3 bin 997 kitap okudu” deyivermişti. Bir cingöz editör, takdire şayan şekilde kavrayıvermişti olayın ilgi çekeceğini.

Ama editörümüz cingöz olduğu kadar çalışkan olmadığı için Hidayet Bey dışında tek kaynak vermeden basmıştı haberi. Olay patlayınca, gelsin tek satır değiştirmeden kopyala-yapıştır karnavalı. Azıcık bilgiyle başlamıştı övgü tufanı. Yine bir şey bilmeden kitap sayısına burun kıvıranlar olmuş, ‘Erdoğan tek kitap okumadı, kıskanıyorsunuz’ diye yapıştırılmıştı yanıtlar. Kıssadan hisse şu: Bu bilgicik bile yetiyorsa fırtına koparmaya, Atatürk’ün yenilmezlik çağı devam ediyor hâlâ.

Meraklısına kitap notu

- Hidayet Bey Anıtkabir Derneği’nin 24 ciltlik çalışması ‘Atatürk’ün Okuduğu Kitaplar’ı kaynak almış görünüyor. Tartışmayı matrak bulsak da; bu çalışma yabana atılmaz. Atatürk’ün kütüphanesi taranmış. Kitapların eskimesinden okunduğu tespit edilmiş, Atatürk’ün altını çizdiği satırlar, el yazısıyla sayfa kenarlarına düştüğü binlerce not ciltlere aktarılmış. Beğenin beğenmeyin, ülkeyi kuran adamın düşünce yapısını anlamak için hazine.

- Halide Edip Adıvar, Ağustos 1922’de Atatürk’ün ülkeyi kurtaran Büyük Taarruz’a hazırlandığı günlerde Reşat Nuri Güntekin’in yeni çıkan romanı Çalıkuşu’nu okuduğunu anlatıyor.

Meraklısına kitap notu

- Hidayet Bey Anıtkabir Derneği’nin 24 ciltlik çalışması ‘Atatürk’ün Okuduğu Kitaplar’ı kaynak almış görünüyor. Tartışmayı matrak bulsak da; bu çalışma yabana atılmaz. Atatürk’ün kütüphanesi taranmış. Kitapların eskimesinden okunduğu tespit edilmiş, Atatürk’ün altını çizdiği satırlar, el yazısıyla sayfa kenarlarına düştüğü binlerce not ciltlere aktarılmış. Beğenin beğenmeyin, ülkeyi kuran adamın düşünce yapısını anlamak için hazine.

- Halide Edip Adıvar, Ağustos 1922’de Atatürk’ün ülkeyi kurtaran Büyük Taarruz’a hazırlandığı günlerde Reşat Nuri Güntekin’in yeni çıkan romanı Çalıkuşu’nu okuduğunu anlatıyor.

İnternette çığır açtık!

Atatürk tutkusu 1999’da, dünyayı olası badireden kurtarmıştı. Time dergisinin internet üzerinden düzenlediği ‘100 yılın en önemli lideri’ anketinde Atatürk en yakın rakibinin bilmem kaç katı oyla önde fırlamıştı. Hatta anketin ilk 10 sıralamasının 5’inde Atatürk vardı. Time anketi durduruldu. Böylece internetten genel seçim bile yapılabileceğinin tartışıldığı o acemilik döneminde insanlık, bu fikrin yanlışığını erkenden anlamış oldu.

Atatürk’ü anlamak için

Atatürk’ün özel hayatıyla ilgili sayısız anı ve kitap var. Yaşananları yazsın diye Çankaya’da yanından ayırmadığı Falih Rıfkı Atay ile Yakup Kadri’nin dışında bildiğiniz tüm ilk dönem Ankara figürleri yazmış. Atatürk’ün sürgüne gönderdiği Rauf Orbay, İzmir suikastına karıştığı için tasfiye edilen çocukluk arkadaşı Fethi Okyar, tek siyasi rakibi Kazım Karabekir gibi birçok muhalifinin anı kitapları piyasada.

Ata’nın Çankaya’daki özelini bilen sıradan hizmetlilerden, yaveri Salih Bozok’a kadar herkes binlerce tanıklık anlattı. Eleştirseler de gündemi sarsacak bir açığını yazan çıkmadı. (Kovduğu özel doktoru Dr. Rıza Nur’un düpedüz hakaret dolu anılarına itibar edilmemeli.) Hangi kitabı okursanız okuyun anılar örtüşüyor. O kadar benzer ve sağlam bir karakter ortaya çıkıyor ki Atatürk’le ilgili olumlu fikirler pekişiyor. Dönem Çankaya’sı belki de hiçbir liderde görmediğimiz kadar şeffaf görünüyor.

BERBERi ANLATIYOR

Berberiniz usturayı gırtlağınıza dayadığı anda minik bir hareketle dünya değiştireceğiniz aklınıza gelir. Ellerindeki gücün yarattığı karizmadan mı nedir; berberde en mahrem sırlar verilir. Atatürk’ün berberi Mehmet Tanrıkut Över’in anılarını gazeteci Yaşar Gürsoy ‘Atatürk ve Berberi’ adıyla kitaplaştırdı. Kuru soğan yemesi, ağlamasına var kitapta. Ortaya çıkan portre yine ‘iyi adam’ dedirtiyor.

SEVGiYi GÖSTEREN 7 AYRINTI

1- Hürriyet’in tartışma vesilesiyle interette yaptığı Atatürk galerisi birkaç günde 10 milyon tık aldı.

2- 75 yıl önce ölmüş Atatürk’ün adını Google’da aradığınız da 103 milyon sonuç geliyor. Bu rakamın yanına yaklaşabilen başka Türk yok.

3 - Sadece kitap sitesi idefix’te Atatürk’ün yazdığı Nutuk ve Nutuk incelemesi içeren 102 kitap satışta. Nutuk basmak zorunda olmayan yayıncıların halkın talebine göre hareket ettiği kabul edilmeli.

4- Zülfü Livaneli’nin eleştirmenlerin beğenmediği Atatürk filmi ‘Veda’yı bile 1 milyon kişi izlemişti. Bir de beğenilseydi; gişeyi hayal edin.

5- Can Dündar’ın ‘Mustafa’sı 1 milyon 100 bin seyirciye ulaştı. Bu bir belgesel!

6- Sıkı polamikçi iktidar partisi sözcüsü Hüseyin Çelik ‘Gençliğe Hitabe ayet mi? Okullardan kalkması tartışılmalı” demişti. Tepki çığ olunca Çelik’in tartışmayı açması ve kapaması bir oldu.

7- Başbakan Erdoğan yurtdışı gezisini Brunei Sultanı’nı görmek için uzatınca 10 Kasım törenine katılmamıştı. Normalde sıkı özgüvenle tepkileri elinin tersiyle iten Erdoğan, 3 hafta konuşmalarında politikalarının Atatürk’le ne kadar uyuştuğunu anlatmak zorunda kaldı.

(24.02.2013 tarihli Posta Karnaval'dan alınmıştır.)