Cezaevlerinden tatsız gözlemler

15 Haziran 2017 tarihi itibarıyla cezaevlerinde toplam 85 bin tutuklu, 140 bin hükümlü olmak üzere, 225 bin kişi bulunuyor. Cezaevlerinin kapasitesinin 202 bin 676 kişi olduğunu ifade eden bakanlık açıklamasına göre, kapasite 22 bin kişiyle aşılmış durumda.

Sevk belası

1987 yılının kışı sert geçti. Üsküdar Paşakapısı cezaevinde yatarken sevk edileceğim haberini koğuş arkadaşım Alaattin Çakıcı getirdi. Bursa Özel Tip cezaevine gönderilecektim. İki askeri darbede 7 yıl yattığım halde, fazla bir sevk yaşamamıştım. İstanbul'dan Bursa fazla uzak bir mesafe değildi nasıl olsa. Yanılmışım. Sevk aracı, kamyondan bozma, her tarafından rüzgarlar esen, kalorifersiz, çürük çarık bir araçtı. Eşyalarımızla birlikte içine tıkıldık. Mart ayıydı ve akıl almaz bir soğuk vardı. Benim “kısa sürede Bursa’ya ulaşma” beklentim de boşa çıktı. Mahkum ve tutukluları bıraka bıraka, Konya, Alanya, Antalya, Burdur ve son olarak da Bursa'ya varıldı. Ellerimizdeki kelepçeleri çözmedikleri gibi, tuvalete de çıkarmadılar. Soğukta titreye tireye, kelepçe yaraları, çiş kokularıyla dört gün sonra Bursa'ya vardık. Bileğimdeki yaralar 6 ay geçmedi.

Bu öykümü neden hatırladım? Cumhuriyet’ten Hilal Köse, Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği’nden Berivan Korkut’la konuşmuş, cezaevindeki sorunları aktarmıştı. Korkut, “Dikkat çekici bir sorun, mahpusların istekleri dışında sevk edilmeleri. İstek dışı sevk oranlarında ciddi artış var. Bir mahpus her ay ayrı bir hapishaneden bize mektup yazabiliyor.” diyor. Sevk, şikayetlerden birisi. Kova, leğen gibi temizlik için çok gerekli olan eşyalara sınırlama getirilmiş. Koğuşlardaki kitap sayısı 5 ile sınırlandırılmış. Kitaplar, hapishane üzerinden sipariş verilerek alınabiliyor, bu da neredeyse imkansız bir sonuç yaratıyor. Mahpuslar, yargılamalarının sürdüğü ve ailelerinin oturduğu yerlerden çok uzaklara gönderiliyor. Ceza Tevkif Evleri Müdürlüğü’nün 2016 yılı raporuna göre, 49.256 mahpus, kendi isteği dışında sevk edilmiş. İnsanlar hiçbir hazırlık yapmadan sevk edilebiliyorlar. Örneğin gözlüğünü veya ilaçlarını alamadan sevk edilen mahpuslar var.

Sınav hakkı ihlali

Siyasi mahpusların görüş ve telefon hakları da kısıtlandı. Ziyaret edebilecek kişilere sınırlamalar getirildi. KHK ile “terör örgütü üyeliği veya bu örgütlerin faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar sebebiyle tutuklu veya hükümlü” olanların sınavlarına girmeleri engellendi. “Tutuklu” ve “hükümlü” ayrımı yapılmaması, beraat edebilecek tutuklu için telafisi imkansız sonuçlar doğuruyor. Bunlar, cezaevindeki insanların dertleri...Bilinsin...