Tek ameliyatla 15 santim uzamak mümkün
Çocukluk çağında geçirilen hastalıklar, beslenme bozukluğu gibi nedenlerle boyu kısa kalanlar tek ameliyatla 15 santime kadar uzayabiliyor. Gerektiğinde ilave ameliyatlarla daha fazla uzama sağlanabiliyor
Şişli Florence Nightingale Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Merkezi’nden Prof. Dr. Metin Küçükkaya sorularımızı yanıtladı:
Boy uzatma ameliyatları için en uygun adaylar kimler?
Boyu kısa olanlar ya da hastalık, travma gibi nedenlerle bir bacağı kısa kalmış kişilere boy uzatma ameliyatları yapılabiliyor. Boy kısalığının çok farklı nedenleri var. Gelişim sorununa yol açan çocukluk çağı hastalıkları, beslenme bozuklukları, kemikleri etkileyen bazı genetik hastalıklar boy kısalığına sebep olabiliyor. Toplumda boy kısalığına en sık yol açan genetik hastalık akondroplazi (cücelik). Bu hastalık aileden geçmiyor. Tam nedeni bilinmiyor ama anne karnındaki genetik değişimle ilgili olduğu düşünülüyor. Hamilelik döneminde iyi bir ultrason takibiyle tespit edilebiliyor.
Cücelik bebeklikte fark edilebilir mi?
Genellikle 2.5 -3 yaşında fark ediliyor. Çünkü bu çocukların yüzü çok tipik oluyor, kardeş gibi birbirine benziyorlar. Burun kökü basık, yüzde hep aynı ifade oluyor. Omurga, kollar ve bacaklarda da sorunlar çıkıyor. Başlangıçta boy kısalığı çok dikkat çekiyor ama 20 yaşından sonra omurga problemleri daha ön plana çıkıyor.
Cücelik ilaçla tedavi edilebilir mi?
Hayır. En son Japonya’da bu çocuklarla ilgili bir çalışma yapıldı. Çocuklara 15 yaşına kadar büyüme hormonu verildi. Fakat boyları yalnızca 4 4.5 santimetre uzatılabildi. Dolayısıyla bu hastalarda tek seçenek ameliyatla boy uzatma. Ama boy kısalığına cücelik değil de başka bir hastalık yol açıyorsa ilaç tedavisi devreye giriyor. Örneğin bir hormon eksikliği varsa, hormon tamamlama tedavisiyle çocuğun boyu tartışmasız uzuyor. Ya da bir kız çocuğunda erken ergenlik belirtileri varsa hormon tedavisiyle adeti geciktirilerek çocuğun normal genetik boyuna ulaşması sağlanabiliyor.
>> ESTETİK AMAÇLI BOY UZATMA - Tıklayınız
Cücelik ameliyatı ne zaman başlamalı?
Normalde klasik kitaplarda ameliyat yaşı 7 olarak belirtiliyor. Ama artık bu ameliyatlara 5 yaşından sonra başlıyoruz. Daha erken yapamıyoruz çünkü kemikler uzatma tedavisine uygun değil. Ayrıca 5 yaşından erken yapıldığında telafisi mümkün olmayan sorunlarla karşılaşılabiliyor. 5 -7 yaş arasında birinci seans uzatma yapılıyor. Böylece çocuk okula başlamadan ilk seans tamamlanmış oluyor. İkinci seans 10 -12 yaşında uygulanıyor. Büyüme kıkırdakları kapandıktan sonra (14 -16 yaşından sonra) bir seans daha yapılıyor. Cücelik ameliyatlarının 20 yaşından önce bitmiş olması gerekiyor.
Peki ne kadar uzama sağlanıyor?
Birinci seansta 10 -15 santim, ikinci seansta 8 12 santim, son seansta ise 8 10 santim uzatma sağlanıyor. Bu çocuklara sadece bacak uzatması değil kol uzatması da yapıyoruz. Başta kol kısalığı çocuğun günlük yaşamını çok etkilemiyor. Omurga esnek olduğu için çocuk eğilip bükülerek kol kısalığını telafi edebiliyor. Ama omurga 15 -20 yaşından sonra sertleşiyor, hareket kabiliyeti azalıyor. O zaman gerilip uzanmak, direksiyona yetişmek, kendi hijyen problemlerini halletmek imkansız hale geliyor. Kol uzatmasını en son seansta, 14 -16 yaşlarında yapıyoruz. Kolun üst kısmındaki kemikleri uzatıyoruz. Bir seferde iki kolu 10 -12 santim uzatıyoruz.
Ameliyattan sonra vücut oranları dengeli oluyor mu?
Evet. Akondroplazi iki bacağın uzatılması için en uygun hasta grubu. Çünkü bu hastalıkta kas yapısı hiç etkilenmiyor. Çocuklar kısa ama kalın bacaklı oluyor. Uzatma ameliyatından sonra kas problemi olmadığı için tamamen orantı sağlanıyor. Ameliyat birkaç seans şeklinde yapıldığında çocuk toplumdaki boy ortalamasının alt sınırına ulaşabiliyor. Bu da okul başarısını artırıyor, daha mutlu olmasını sağlıyor.
Cücelik dışında boy uzatma ameliyatları hangi durumda yapılıyor?
Gelişim geriliği yapan böbrek hastalıkları, endrokrin (hormonal) hastalıklar, beslenme bozukluklarının hepsine ameliyat şart değil. Mesela böbrek sorunu erken dönemde yakalanıp tedavi edilirse çocuk boyunu yakalıyor. Ama diyelim ki büyüme çağı bitti ve çocuk böbrek hastalığı nedeniyle kısa kaldı. Bu durumda uzatma ameliyatlarına başvurabiliyoruz. Kısacası herhangi bir hastalık nedeniyle boyu kısa kalmış ama büyüme kıkırdakları kapanmış bir çocuğa boy uzatma yapılabilir.
Kaç çeşit boy uzatma ameliyatı var?
Kullandığımız 3 yöntem var. Birincisi external fiksatör, ikincisi kombine teknik, üçüncüsü ise motorlu çivi.
External fiksatör nedir?
Boy uzatma ameliyatlarında kullanılan en eski yöntem. Bacağın dışına takılmış halka ya da ray şeklinde bir cihaz anlamına geliyor. Sadece çocuklarda (10 -12 yaşına kadar) kullanılıyor. Ameliyat sırasında kemiği belli bir yerden kesiyoruz. Daha sonra bacağın dışına yerleştirilen ‘external fiksatör’, teller ve çivilerle cildi geçip kemiğe bağlanıyor. Ameliyattan 5 gün sonra hasta cihazın yardımıyla kemiklerin arasını günde 1 milimetre açıyor. Bu 1 milimetreyi de gün içinde 3 -4 defaya bölerek yapıyor.
Kemikler ne zamana kadar bu şekilde açılıyor?
5 santim uzatma için 50 gün boyunca hastanın kemiklerinin arasını açması gerekiyor. Daha sonra vücut açılan boşluğa kalsiyum doldurarak yeni kemik oluşturuyor. Yani açılan kemiklerin arası kapanıyor. Başta vücudun boşluklara yaptığı kemik sağlam olmuyor. Sağlamlaşması için de bir süre gerekiyor. Sonuçta 4 -5 santimlik bir tedavi çocuklarda 4 -6 ay sürebiliyor. Bu süre içinde cihaz çocuğun bacağında kalıyor. Yaşa göre cihazın kalma süresi değişiyor. Mesela 5 -7 yaş arasında 10 santimlik uzatma 7 ayda bitebiliyor. Ama 10 -12 yaşında biraz daha uzun sürüyor.
Hangi kemiği kesiyorsunuz?
Bacak uzatmasında iki tane kemik var. Kaval kemiği (baldırın içindeki uzun iki kemikten kalın olanı) ve femur kemiği (kalça ekleminden başlayıp diz eklemine kadar uzanan kemik). Hangisini uzatacaksak onu kesiyoruz.
Ağrı sızı oluyor mu?
Vücut her gün 1 -1.5 milimetreye kadar yapılan açıklığı fark etmiyor, dolayısıyla ağrı olmuyor. Ameliyattan sonra çocuğun üzerine basmasında sakınca yok. Aksine daha hızlı iyileşmeyi sağlıyor. Hastaların dikkat etmesi gereken tek şey şu: Ciltteki teller veya çivilerin geçtiği yerler mikrop kapmasın, iltihap olmasın diye sürekli bakım yapılmalı. Başlangıçta bu bakımı ekibimizden biri yapıyor. Ama hastalar 2 -3’üncü pansumandan sonra bakımlarını kendileri yapabilir hale geliyor. Enfeksiyon riskine karşı da tedbirlerimiz var. Hastaya böyle bir durumda ne yapması ve hangi ilaçları alması gerektiğini anlatıyoruz. Bu eğitim sayesinde kemiğe kadar ulaşacak bir iltihap olmuyor.
Fizik tedavi gerekiyor mu?
Cücelik ameliyatı dışında gerekebiliyor. Uzatmada şöyle bir problem var: Kemik uzuyor ama kaslar kendiliğinden uzamıyor. Bu nedenle fizyoterapist eşliğinde hastanın çalışarak kaslarını desteklemesi gerekiyor. Ama cücelikte zaten kaslar fazla olduğu için ameliyattan sonra fizik tedavi çok fazla gerekmiyor.
Kombine teknik nasıl bir ameliyat?
‘External fiksatör’ 10 -12 yaşından sonra çok zahmetli ve uzun süren bir yöntem olduğu için yetişkinlerde tercih etmiyoruz. Kombine teknik yetişkinlerde kullanılan yöntemlerinden biri. Bu yöntemde yine kemik içeriden kesiliyor, kemiğin içine bir çivi (intramedüller çivi) yerleştiriliyor. Aynı ameliyatla yine bacağın dışına fiksatör takılıyor. Yine fiksatörün çivileri cildi geçip kemiği tutuyor. Ameliyattan sonra 5’inci gün dışarıdaki cihazın aracılığıyla yine kemiklerin arası uzatılıyor. 5 santimlik bir uzatma yapıldıysa 50 gün sonra ikinci bir ameliyatla kemiğin içindeki çiviye kilitleme vidaları konuluyor. Aynı seansta dışarıdaki fiksatör çıkarılıyor. Böylece kemik daha sağlamlaşmamışken hasta dışarıdaki cihazdan kurtulmuş oluyor. Ama içerideki çivi de sağlamlaşana kadar kemiğin kısalmasını, eğilmesini ve kırılmasını önlüyor. Böylece hasta daha erken dönemde basmaya başlıyor.
İyileşme süresi ne kadar sürüyor?
Yaşa ve hastalığa göre değişiyor. External fiksatör yönteminde 1 santim uzatma için 1 -1.5 ay arası cihazın bacağın dışında kalması gerekiyor. Uzatma arttıkça kalış süresi de artıyor. Kombine teknikte ise cihaz daha kısa kalıyor. Çünkü dışarıdaki cihaz çıkmış oluyor ama içeride çivi yerleştirilmiş kemik iyileşmeye devam ediyor.
Motorlu çivi ameliyatları nasıl yapılıyor?
Bu yöntemde bacağın dışına herhangi bir cihaz takılmıyor. Ameliyatta kemik yine kesiliyor, kemiğin içine motorlu çivi yerleştiriliyor. Motorlu çivilerin farklı türleri var. Egzersizle uzayabilen çiviler, fitbone çivi, manyetik çivi gibi. Egzersizle uzayan çivi (ISKD) Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) onaylı. Bu çivinin içinde bir mekanizma var. Diyelim ki hastayı 5 santim uzatacaksınız. Ameliyat sırasında çivi 5 santim uzatmaya göre programlanıyor ve kemik içine yerleştiriliyor. Hasta ameliyattan sonra belli egzersizleri yaparak içerideki mekanizmayı çalıştırıyor. Ve kemik bu egzersizlerle her gün 1 milimetre uzuyor. Biz daha önceki yıllarda bu yöntemi kullandık. Amerika’da hala kullanılan tek yöntem. Bundan sonra en sık kullandığımız çivi bir Alman firmasının ürettiği fitbone. Şu anda dünyada en güvenli uzatma cihazı bu. Firma bu çiviyi herkese vermiyor, komplikasyon yaşamayacağını düşündüğü doktorlara kullanım izni veriyor. Her ülkede yalnızca 1 doktor bu çiviyi kullanabiliyor. Toplamda 10 -12 ülke var. Fitbone yöntemini şöyle açıklayabiliriz: Kemik kesiliyor ve kemiğin içine bu çivi yerleştiriyor. Bu çivinin dışarıdan bir kumandası var. Kumandaya basınca elektrik üretiliyor ve motor çalışıyor. Böylece kemiklerin arası kendi kendine açılıyor ve bacak uzuyor. Diğer çivilere göre daha pahalı, 15 bin Euro civarında. Firmaya sipariş verdikten sonra 2 -6 hafta içinde çivi geliyor. Ondan sonra birkaç hafta içinde ameliyatı yapıyoruz. Manyetik çiviye gelince... İçinde mıknatıs sistemi olan bir çivi kemiğin içine yerleştiriliyor. Dışarıda da bir alet var. Hasta bu aleti bacağına günde 3 -4 kez yaklaştırıp düğmesine basıyor. Böylece bacağı uzatıyor. Henüz rutin kullanıma geçmedi. 1 - 2 yıl sonra yaygın kullanılabilir hale gelebilir.
Çocuklara çivi ameliyatı yapılabilir mi?
Hayır. Çocuklarda büyüme kıkırdakları açık olduğu için içeri bir şey yerleştirmek istemiyoruz. Çünkü büyüme kıkırdaklarına zarar verebiliriz. Bu da o kemiğin büyüme potansiyeline zarar vermek anlamına geliyor. 10 -12 yaşına kadar sadece external fiksatör ameliyatı yapıyoruz.
Uzatma ameliyatı ne kadar sürüyor?
Normalde 1.5 -2 saatte tamamlanır. Ancak fitbone ameliyatı standart 3.5 saattir. Bu ameliyatın her aşaması bellidir.
Her iki bacak aynı anda uzatılabiliyor mu?
Hayır. Olası riskleri azaltmak için bacaklar tek tek uzatılıyor. Tedavinin belli aşamalarında bacağa belli oranda yük vermek lazım. Bunu da yapabilmek için diğer bacağın tamamen sağlam olması lazım. Hastanın bu dönemde koltuk değneğiyle yürümesi gerekiyor. O yüzden bir tarafı uzayacak, bir bacak o dönemde kısa kalacak, sonra hemen öbür taraf ameliyat edilecek. İkisi arasındaki süre uzatmaya göre değişiyor. Ama 10 santim uzatma için 7 ay beklemek gerekir.
Uzatma ameliyatlarıyla maksimum ne kadar uzatma sağlanabiliyor?
Bu yaşa ve kısalık sebebine göre değişmekle beraber bir seferde 10 -15 santim olarak söylenebilir. Örneğin uyluk kemiği 10 santim uzatılabilirken, kaval kemiği 5 -7 santim olarak düşünülebilir.
ESTETİK AMAÇLI BOY UZATMAK DA MÜMKÜN
ESTETİK AMAÇLI BOY UZATMAK DA MÜMKÜN
Tek bacak kısalığı mutlaka düzeltilmeli
Tek bacak kısalığının sebepleri nelerdir?
Sebepler yaşa göre değişiyor. Doğuştan itibaren bazı genetik hastalıklar nedeniyle tek bacak kısa olabiliyor. Böbrek problemlerinde yine tek bacak kısa kalabiliyor. En sık görülen sebeplerden biri travmalar. Örneğin çocukluk çağında geçirilen burkulma, incinme, kırık, dizde dönme tarzı travmalar bazen büyüme plaklarında hasara yol açabiliyor. Mesela çocuğun el ya da ayak bileği şişiyor, 10 -15 gün sonra düzeliyor. Ama büyüme plağında hasar oluşursa o taraf yavaş büyüyeceği için kısa kalıyor. Özellikle dize yakın travmalarda daha çok kısalık oluyor. Çünkü bacağın yüzde 70 -80’i buradan büyüyor. Yeni doğan ve çocukluk döneminde geçirilen enfeksiyonlar da tek bacak kısalığı nedeni olabiliyor. Bizim en çok gördüğümüz hastalar bu grupta. Bu çocuklar yeni doğan döneminde hastanedeyken mesela sespis (bir mikrobun kanda, vücut sıvılarında çoğalması sonucunda vücutta oluşan hastalık) geçiriyor. Büyüme plakları da bu mikroptan etkileniyor, çocuk büyüdükçe yıllar içinde bacak kısa kalıyor ve eğriliyor. Bazen de bir bacakta aşırı uzama oluyor, diğeri kısa kalıyor. Özellikle çocukluk çağındaki femur (kalça ekleminden başlayıp diz eklemine kadar uzanan kemik) kırıklarında, kırık iyileştikten sonra o bacak fazla uzuyor, diğer taraf kısa kalıyor. Bir de kemik iltihapları bacak kısalığı sebebi. Eskiden, aşılanmanın olmadığı dönemlerde menenjitle beraber bu sorun daha sık görülürdü.
Tek bacak kısalığı estetik sorun dışında başka sağlık problemlerine de yol açıyor mu?
Tabanlık kullanırsa sorun olmuyor. Mesela bir bacakta 3 santim kısalık var. 2 santim de tabanlık kullanırsa herhangi bir sorunla karşılaşmaz. Ama tabanlık kullanmayacaksa, aksayarak yürüyecekse omurga başta olmak üzere diğer eklemlerde ciddi hasar oluşuyor. Kireçlenme, bel fıtığı gibi. Bu ameliyatlara kıyasla uzatma daha risksiz bir ameliyat.
Tek bacaktaki kısalıklar kaç santime kadar uzatılabiliyor?
Bazen kısalık telafi edemeyeceğimiz kadar olabiliyor. Mesela bir bacakta 25 santim kısalık varsa ve 2 -3 ameliyat yapmamıza rağmen o kadar uzatma sağlayamayacaksak ameliyatı önermiyoruz. Ama 10 santime kadar olan kısalıkları halledebiliyoruz.
Bacak kısalığının tedavisi nasıl yapılıyor?
Boy uzatmada kullandığımız ameliyat teknikleriyle kısa kalan bacağı uzatabiliyoruz. Hastanın yaşına göre ameliyat teknikleri değişiyor. Örneğin çocuklarda dışarıdan takılan cihazlarla, 10 -12 yaşından sonra da çiviler, kombine teknik gibi yöntemlerle ameliyatı yapıyoruz.
Tek bacak kısalığı görüldüğü anda ameliyat ediliyor mu?
Bazen kısalık büyümeyle artabiliyor. Bu durumda ameliyat için uygun zamanı beklemek, hastayı takip etmek gerekiyor. Ama her halükarda kısalık görüldüğü zaman çocuk da olsa hastayı doktora götürmek lazım. Hastaların büyük çoğunluğu 3 -4 yıllık takipten sonra ameliyat oluyor. Gelince hemen ameliyat etmek her zaman mümkün değil. Diyelim ki 2 santimlik kısalık, ertesi yıl 3 santim oldu. Bu sefer çocuğa tabanlık öneriyoruz. Çünkü 4 -5 santime kadar kısalık tabanlıkla telafi ediliyor. Kısalık 5 santimi geçince çocuk tabanlık kullanamıyorsa, parmak ucunda yürüyorsa, aksaması belirginleşiyorsa o zaman uzatıyoruz. İdeali en ez sayıda ameliyatla 14 -15 yaşına geldiğinde bacakları eşit hale getirmek. Gördüğünüz anda ameliyat ederseniz belki 5 ayrı operasyon gerekecek. Çocukların erişkin yaşa geldiğinde kaç santim kısa kalacağını öngören formüllerimiz var. Örneğin 7 santim öngörüyoruz, çocuğun da bacak kısalığı henüz 5.5 santim. Bu durumda 5.5 santimken 7 santim uzatma yapıyoruz ki, erişkin çağa gelince ikisi eşit olsun.
Kalça protezi nedeniyle bir bacakta kısalık kalınca düzeltme ameliyatı yapılabiliyor mu?
Evet. Mesela 70 yaşında protez ameliyatı olan birinde kısalık pek sorun yaratmıyor. Hastalar tabanlık kullanarak idare edebiliyor. Ama genç hastalar aktif olduğu için 1.5 2 santimlik kısalığı bile yadırgıyorlar. Bu nedenle aynı seansta hem protez koyup hem çivi takıp kalan kısalığı uzatabiliyoruz. Protez ameliyatından sonra da uzatma yapabiliyoruz.
Tek bacak kısalığı kaç yaşına kadar tedavi edilebilir?
Bir bacak kısaysa 55 yaşında bile ameliyat yapmak mümkün.
Boyunuzu 10 santim uzatabilirsiniz
Gelişen ameliyat teknikleriyle estetik amaçla boy uzatmak artık mümkün. Boyunun uzunluğundan memnun olmayan 20 -40 yaş arasındaki kişiler boy uzatma ameliyatıyla 10 santim kadar uzayabiliyor
Şişli Florence Nightingale Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Merkezi’nden Prof. Dr. Metin Küçükkaya sorularımızı yanıtladı:
Estetik amaçla boy uzatılabilir mi?
Diyelim ki kısalığa yol açabilecek hiçbir sorun yok, kişi kısa olduğunu düşünüyor... Boyu uzatılabilir. Ama ben eski yöntemlerle değil yalnızca fitbone dediğimiz teknikle estetik amaçlı boy uzatırım. Fitbone çok güvenli bir uzatma cihazı. Firma bu çiviyi herkese vermiyor, komplikasyon yaşamayacağını düşündüğü doktorlara kullanım izni veriyor. Her ülkede yalnızca 1 doktor bu çiviyi kullanabiliyor. Toplamda 10 -12 ülke var. Fitbone yöntemini şöyle açıklayabiliriz: Kemik kesiliyor ve kemiğin içine bu çivi yerleştiriyor. Bu çivinin dışarıdan bir kumandası var. Kumandaya basınca elektrik üretiliyor ve motor çalışıyor. Böylece kemiklerin arası kendi kendine açılıyor ve bacak uzuyor. Diğer çivilere göre daha pahalı, 15 bin Euro civarında. Firmaya sipariş verdikten sonra 2 -6 hafta içinde çivi geliyor. Ondan sonra birkaç hafta içinde ameliyatı yapıyoruz. External fiksatör (bacağın dışına takılmış halka ya da ray şeklinde cihaz) yöntemiyle estetik amaçlı boy uzatma yapmam çünkü işin mantığına aykırı. Bu yöntemde çivilerin izleri oluyor. Ayrıca normal bir kişide fiksatörle uzatmanın şöyle bir sakıncası var: Çiviler, teller cildi ve kası geçip kemiği tutuyor. Uzatma sırasında kaslarda gerginlik oluyor ve eklemlerin hareket etmesine izin vermiyor. Dolayısıyla eklem sertliği oluyor. Bunu engellemek için de çok fazla fizyoterapi yapmak gerekiyor. Belli bir süreden sonra fizyoterapi de yeterli olmuyor. Bu çok sıkıntılı bir şey. Oysa kemik içine çivi koyunca bu tür sorunlar olmuyor.
Estetik amaçla boy uzatma talebiyle çok sık karşılaşıyor musunuz?
Başvuru çok ama uygun kişi çok fazla değil. Mesela vücut disformik sendromu dediğimiz psikolojik bir sorun var. Hastanın algısında bir kayma oluyor ve vücudunu istediği gibi görmüyor, kendinden asla memnun olmuyor. Hasta sürekli estetik yaptırıyor ama yine de kendini güzel bulmuyor. Bu hastalığın tedavisi aslında çok kolay. Psikologlar ve psikiyatristler çok kolay tedavi edebiliyor. Kişi tedaviden sonra çok mutlu oluyor. Boy uzatma ameliyatı yapabilmek için kişide bu tür bir sorunun olmaması lazım. Bir de kişinin beklentisi makul olmalı. ‘Benim boyum 20 santim uzasın’ gerçekçi bir beklenti değil.
Psikolojik bir sorunun olup olmadığını nasıl anlıyorsunuz?
Birlikte çalıştığımız psikolog önce hastaları değerlendiriyor. Uygunsa bize yönlendiriyor. Ama psikolog kişinin vücuduyla ilgili bir algı problemi olduğunu tespit ederse o zaman tedavi öneriyor. Eğer giderse kişinin hayatı birkaç ay sonra değişiyor, bambaşka biri oluyor. Ben boy kısalığı şikayetiyle gelip ağlayan ama psikologa gittikten sonra bambaşka biri gibi gelen çok kişi gördüm. Psikolojik sorunu olan birini ameliyat ederseniz sonuç felaket oluyor. Çünkü boy uzatma bir süreç. Ameliyattan sonra kişinin boyu hemen uzamıyor. Hastanın ameliyattan sonra 5 -8 ay psikolojik olarak ayakta kalması lazım. Uyum sağlamazsa zaten tedavi başarısız oluyor.
Ameliyat için başka ölçütleriniz var mı?
Hastanın kemik yapısının da uygun olması lazım. Bazı kişilerin bacak yapısı çok ince oluyor. Bu gruptaki kişilere ameliyat yaparsanız estetik olarak kötü sonuçlar ortaya çıkıyor. Ayrıca bu durumda bacak güçsüzlüğü de olacağı için aksama riski de var. Bu nedenle hasta seçimi çok iyi yapılmalı. Bir de kişinin maddi durumunun iyi olması, işini gücünü ayarlayabilecek, düzenli fizyoterapiye gidecek durumda olması lazım.
Hastanın ne kadar işinden gücünden ayrı kalması lazım?
Masa başı işiniz varsa ya da evinizden çalışıyorsanız sorun olmaz. Ama estetik uzatma için tedavi boyunca birinci işinizin bu olması gerekiyor. Bacaklar tek tek uzatılıyor, ikisi aynı anda olmuyor. Bu nedenle bir taraf uzayacak, bir bacak o dönemde kısa kalacak, sonra hemen öbür taraf ameliyat edilecek. İki bacak arasındaki süre uzatmaya göre değişiyor. Ama mesela 10 santim uzatma için aradan 7 ay geçmesi lazım.
Ameliyattan sonra hastanın dikkat etmesi gereken şeyler var mı?
Bir bacağı uzattığımızda kişi 6 -7 ay tek taraflı koltuk değneğiyle yürüyor, sonra 6 -7 ay diğer taraf için koltuk değneği kullanıyor. Bu süreç bittikten sonra hemen koş, yürü olmuyor. Kişi yürüse de vücudunun alışması için 6 ay -1 yıllık süre geçmesi lazım. Sonra kişi normal bir insan gibi yaşamını sürdürüyor. Uzayan kemik hiçbir şekilde ayırt edilmiyor.
Peki en fazla ne kadar uzatma mümkün?
Fitbone çivisi tekniğiyle femur kemiği (kalça ekleminden başlayıp diz eklemine kadar uzanan kemik) 6 -7 santim, kaval kemiği (baldırın içindeki uzun iki kemikten kalın olanı) 3 -4 santim uzatılabiliyor. İki kemikte ameliyat yaparsak 10 santim uzama olabiliyor.
Estetik uzatma için yaş sınırı var mı?
16 yaşında birinde olmaz mesela. Bu ameliyatları 18 -20’den sonra düşünmek lazım. Benim gördüğüm hastalar 25 -30 yaşına gelmiş, ne istediğini bilen kişiler. Yaş ilerledikçe iyileşme potansiyeli azalıyor. Bu nedenle 40 yaşından sonra ameliyat söz konusu değil bence.
Ameliyat için bariz bir kısalık mı olması lazım?
Boy kısalığı göreceli bir şey. Kişi kendini kısa hissediyorsa ölçmeye gerek yok. İdeal hasta grubu 1.50 -1.60 boyuna sahip olanlar. 1.70 gibi hastamız yok mesela.
Çarpık bacaklar her yaşta düzeltilebilir
Bacak eğrilikleri de düzeltilebilir mi?
Evet. Ama eğrilik düzeltme estetik bir operasyon değil. Bu bir sağlık sorunu aslında. Ayakta dururken her eklemin kemikte yaptığı belli açılar, yürüyüş sırasında bir mekanik var. Herhangi bir eğrilik bunları bozuyorsa o zaman bu çok ciddi bir ortopedik problem. Çünkü yıllar içinde kireçlenme, menüsküs yırtığı gibi sorunlara yol açabiliyor. Genç yaşta eğrilik düzeltilirse bu tür sorunlar ortaya çıkmıyor. Hastanın yaşı ileriyse ve bacaklarındaki eğrilik kireçlenmeye yol açmışsa yine ameliyatla düzeltmek lazım. Aksi taktirde 10 yıl sonra kişi protez ameliyatı olacak.
Düzeltme ameliyatları nasıl yapılıyor?
Farklı teknikler var. Diz çevresindeki ve tek taraflı eğrilikler daha kolay düzeltiliyor. Ameliyat sırasında plak koyuyoruz. Ameliyattan sonra hasta düzelmiş oluyor. Bazen daha karmaşık durumlar olabiliyor. Örneğin sadece önden bakınca değil de yandan bakınca da bacak sorunlu... Ya da kemikte burulma tarzında sorunlar var. Bu durumda ‘taylor spatial frame’ denen bilgisayar destekli halka şeklinde bir fiksatör kullanıyoruz. Cihaz ameliyat sırasında hastanın bacağının dışına yerleştiriliyor. Ameliyattan 5 gün sonra düzeltme işlemine başlanıyor. İşlemi de şöyle özetlemek mümkün: Halka şeklindeki cihazın arasında çapraz 6 tane çubuk var. Hastanın filmlerine bakıp kaç derece düzeltme istediğimizi bilgisayara giriyoruz. Sistem bize bir reçete çıkarıyor. Hasta kendisi evde belli saatlerde çubukların boylarını değiştirerek bacağını düzeltiyor. Ondan sonra tekrar röntgen çekiyoruz. 1 milimetre daha düzeltelim dersek tekrar programla bunu yapabiliyoruz. Dolayısıyla milimetrik düzeltme mümkün. Tedavi sürecinde hastanın üzerine basmasında bir sakınca yok.
Tam düzelme ne kadar sürede gerçekleşiyor?
Düzeltmede 5 derece, 10 derece diye rakamlar var. Eğrilik kaç dereceyse süre ona göre değişiyor. Ama eğrilik yaklaşık 15 günde cihazla düzeliyor. Daha sonra kemikte baklava şeklinde bir boşluk kalıyor. Bu boşluğun kemikleşmesi için 1.5 -2 ay gerekiyor. Toplamda düzeltme işlemi 3 ayda bitiyor. Eğer eğrilik dışında kısalık sorunu da varsa o zaman her 1 santim uzatma için 1 -1.5 ay beklemek lazım.
Bacak eğriliği her yaşta düzeltilebiliyor mu?
Evet, her yaşta düzeltilebilir.
9