1917’de İstanbul’da doğdu. Bisiklet sporuna Ankara’da başladı. 1932’de ilk şampiyonluğunu kazandı. 1933-1938 yılları arasında Türkiye Şampiyonluğu’nu elinde tuttu. 1936 Berlin Olimpiyatları’nda 7’nci oldu. 1948’de Londra Olimpiyat oyunlarında yarıştı. 1943’ten itibaren Bisiklet Federasyonu’nda görev aldı, 1950-68 yılları arasında Federasyon Başkanlığı yaptı. Bu görevi sırasında Marmara Turu adı altında Türkiye Turu’nun ilk düzenleyicisi oldu.

Türkiye’nin yaşayan en eski olimpiyat sporcusu unvanına sahip olan Talat Tunçalp’ten söz ediyoruz... 16 yıllık aktif spor yaşamında 32 Türkiye Şampiyonluğu’nun 31’ini kazanarak kırılması güç bir rekora imza atan, 94 yaşındaki eski bisiklet sporcusu Talat Tunçalp, anılarını bizimle paylaştı. Bisiklet sporunun, futboldan sonra en çok ilgi gören spor dalı olduğunu anlatan Tunçalp, yaptıkları her yarışta binlerce insanın meydanları doldurduğunu ve büyük coşku yaşandığını anlatıyor.

1933 yılında bisiklet sporuna başladığını dile getiren Talat Tunçalp, aktif sporu 1949 yılında bıraktığını belirtiyor. Efsane sporcu 16 yıllık spor yaşamında Türkiye’de düzenlenen 16 yol yarışı şampiyonluğunun tamamını, 16 sürat yarışı şampiyonluğunun da 15’ini kazandığını ifade ederek, 16 yılda yapılan 32 Türkiye Şampiyonluğu’nun 31’ini elde ettiğini söylüyor. Bunun gerçek bir rekor olduğunu vurgulayan Talat Tunçalp, “Sanırım Türkiye’de bu kadar şampiyonluk kazanan bir başka sporcu yoktur.

Uğraşsak belki Guinnes Rekorlar Kitabı’na girerdik” diyor. Aktif sporculuk yaşamında 1936 Berlin Yaz Olimpiyatları ve 1948 Londra Yaz Olimpiyatları’na katıldığını aktaran Talat Tunçalp, o dönemde de olimpiyatlara katılmak için belirli kriterlerin uygulandığına dikkati çekiyor. Talat Tunçalp, o dönemde adı İdman Cemiyetleri İttifakı olan Beden Terbiyesi Genel Müdürü Başkanı Hikmet Ayerdem’in isteği üzerine Romanya’daki bir yarışa katıldığını ve birinci geldiğini, böylece 1936 Berlin Yaz Olimpiyatları’na gittiğini anlatıyor...

Hitler’in önünden asker yürüyüşüyle geçtik

Berlin Yaz Olimpiyatları’nda 234 bisikletçinin yarıştığını kaydeden Talat Tunçalp, o yarışta yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Berlin Olimpiyatları’nda, Hitler’in önünden asker yürüyüşüyle ve Hitler selamıyla geçtik. 75 sene önceydi. Dün gibi hatırlıyorum. Hitler de kendi selamıyla sporcuları selamlamıştı. Olimpiyatlarda acemiydik ve 234 yarışçının içerisinde boğulup kaldık. Ben yapı itibariyle pist yarışçısıyım. 100 kilometrelik yarışta 31 kişi toplu olarak bitiş çizgisine yaklaştık.

Çok umutluydum, yarışın sonuna doğru 10 kişi kadar sporcu tam finişe yaklaştık. Ben içeride kaldım. Bir Alman da dıştan gelmişti. Tam son kilometreye girdik, Alman’ın pedalı benim ön tekerleğime değdi. Üç telim koptu. Düşmedim, ancak iki yanım bisikletçi doluydu, tekerleğim yalpalayarak bitiş çizgisine ilerledim, maalesef 31 kişinin sonuncusu oldum. Son metrelerde hepsini geçecektim, birinci olacaktım. Talihsiz kaza sonucu birinci ve ikinciliği Fransızlar aldı. Çok emek vermiştik. Çok ağladım, çok üzüldüm.”

Bitiş çizgisinde zincir şampiyonluğu getirdi

1936 yılı Berlin Olimpiyatları’nın hemen ardından Rusya’da katıldıkları yarışlarda Kiev’de ve Leningrad’da birinci olduğunu, Moskova’daki yarışlarda bitiş çizgisine son metreler kala tam atağa kalktığı sırada zincirin çıkması sonucu birinciliği kaybettiğini anımsatan Talat Tunçalp, buna rağmen milli futbol takımı, basketbol, voleybol ve atletizm olmak üzere Türkiye’den branş olarak Rusya yarışlarında bir tek bisiklet sporunun başarı gösterdiğine işaret ediyor.

Talat Tunçalp, anlattıklarıyla bizi o günlere götürüyor: “Ben hız yarışçısıydım, hiç öyle Çetin Yüce gibi yolda kaçıp da farklı birinci geldiğim yoktur. 16 defa Türkiye şampiyonu oldum. Orhan Suda rakibimdi, kendisiyle finiş çalışması yapardık, bir türlü öğrenemez, o çabukluğu gösteremezdi. Rahmet olsun, onun da hep ikinciliği oluşurdu. Sonra bisiklet hareketi ile birlikte Türkiye şampiyonluklarımızı 1949 yılına kadar götürdük. Ben ticaretle ilgileniyordum, ama bisiklet sporu nedeniyle ticaretten para kazanamadım. Federasyonun basit bir bütçesi vardı, biz kendi cebimizden 200-300 bin lira harcardık. Öte yandan basının ise bisiklet sporuna çok büyük bir ilgisi vardı.”

Cemal Gürsel’i ikna ettik Marmara Turu’nun adı Cumhurbaşkanlığı oldu

Aktif sporu 1949 yılında bıraktığını belirten Talat Tunçalp, dönemin TBF Başkanı Hüsnü Naili Seden’in isteği üzerine 1950 yılında federasyon başkanı olduğunu ve bu görevi 1963 yılına kadar sürdürdüğünü söylüyor. Başkanlığı döneminde bisiklet sporuna gösterilen ilgiyi artırmayı amaçlayan Talat Tunçalp, bunun için Marmara Bisiklet Turu’nu geliştirmeye karar verdiğini belirtiyor.

Bu nedenle Marmara Bisiklet Turu’nun adını Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu olarak değiştirdiğini ve turu uluslararası bir yarış haline getirdiğini anlatan Tunçalp, “Kral Faruk’un himayesinde yapılan Mısır Bisiklet Turu’na dünya ülkelerinden katılım çok fazlaydı. Ne yaparız da Marmara Bisiklet Turu’na dünya ülkelerinin ilgisini çekeriz diye düşündük ve Marmara Bisiklet Turu’nu enternasyonal yapmaya karar verdik. Bunun için Cumhurbaşkanı’nın ismini kullanarak büyük ilgi sağlanabilir düşüncesiyle zamanın genel müdürü Nuri Gücüyener ile dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’i ziyaret ettik. Kendisine sporumuzdaki bu özelliği anlatıp, turumuza Cumhurbaşkanlığı ismini vermelerini istedik.

Bizim izahatımızdan tatmin olunca, ‘Memnuniyetle kullanabilirsiniz’ dedi. Cumhurbaşkanımızın izin vermesiyle Marmara Turu, Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu unvanını kazandı ve o isim altında yapmaya devam ettik. İlk enternasyonal turumuz çok çetin geçti. Halk, Bursa Cumhuriyet Meydanı’nı öyle doldurmuştu ki; kalabalığı zapt etmek zordu. Hakikaten, basketbolun, atletizmin önüne geçmiştik. Futboldan sonra ikinci sporduk” diyor...

94 YAŞINDA HÂLÂ FORMDA

Talat Tunçalp, 94 yaşında olmasına rağmen güçlü hafızası ve sağlıklı görünüşüyle dikkati çekiyor. Yaşına oranla bu kadar sağlıklı olmasını, tercih ettiği yaşam biçimine borçlu olduğunu söyleyen Tunçalp, şöyle konuşuyor: “Hayattaki her şeyinizi yaptığınız tercihler belirler. Sporda başarılı olmak, sağlıklı, dinç kalmak ve uzun yaşamak istiyorsanız bunun belirli bir yaşam biçimi vardır. Alkol ve sigaradan uzak durup, spor yapacaksınız. Ben de öyle yaptım. Çok küçük yaşta başladığım sporu yaşamımın her dönemine yaydım.

Aktif spor yaşamımda en az dört saat olmak üzere antrenman yapmadığım tek gün yoktur. Daha sonra da sporu hep yaptım. Bugün de yapıyorum. Hava güzel olursa günde bir saat yürüyorum. Hava kötüyse yürüyüş bandında yürüyorum. Yani mutlaka spor yapıyorum!” Kazandığı şampiyonluklara rağmen spordan hiç para kazanmadığını, üstelik çok masraf ettiğini de dile getiren Tunçalp, buna karşın elde ettiği hazzın çok fazla olduğunu belirterek, “Spor sayesinde, hasbelkader Atatürk’ün elini öpme fırsatına nail olmuş bir kimseyim” diyor. Cumhurbaşkanlığı Bisiklet Turu’nun son yıllarda çok iyi bir noktaya geldiğine, bunun da kendisini çok mutlu ettiğine değinen Talat Tunçalp, bu sayede bisiklet sporunun, kamuoyunun dikkatini daha fazla çekmeye başladığını, bunun da olumlu bir gelişme olduğunu kaydediyor.

( 28.08.2011 tarihli Pazar Postası'ndan alınmıştır. )