Giriş
20 milyarlık elektrik borcunu ödemediler
Elektrik enerjisi kullanarak tarlasını sulayan 100 çiftçiden 90’ının faturasını ödemediğini ve kayıp-kaçak oranının bu alanda çok yüksek olduğunu vurgulayan Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, “Tahsil edilemeyen fatura 20 milyar lirayı aştı.
Elektrik enerjisi kullanarak tarlasını sulayan 100 çiftçiden 90’ının faturasını ödemediğini ve kayıp-kaçak oranının bu alanda çok yüksek olduğunu vurgulayan Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, “Tahsil edilemeyen fatura 20 milyar lirayı aştı.
Tarımsal sulamada kullanılan 55 bini aşkın trafo var. Bazıları kayıt dışı bağlanıyor. Bu trafolardan sadece biri 100 hanelik mahallenin elektriğini tüketiyor. Tarımsal sulamada yıllık 5 milyar kilovatsaatlik kaçak var. Bu rakam, İstanbul’un bir yıllık elektrik tüketiminin yüzde 25’ine denk” dedi.
6.4 MİLYONU KAPSIYOR
Türkiye genelinde 21 elektrik dağıtım bölgesi var. Bu bölgede faaliyet gösteren şirketler, elektriğin abonelere sağlıklı bir şekilde ulaştırılmasını sağlıyor ve ihtiyaca göre altyapı yatırımları yapıyor. Bu şirketlerden biri de 10 yıl önceki özelleştirme sonucunda Eksim Holding bünyesine geçen ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan 6 ildeki (Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) elektrik dağıtım faaliyetini üstlenen Dicle Elektrik. Şirket, 6.4 milyon nüfuslu bölgede 2.2 milyon aboneye hizmet veriyor. Burası aynı zamanda enerji kayıp-kaçak oranının en yüksek olduğu bölge olarak öne çıkıyor. Son 10 yılda şirketin nasıl bir yol kat ettiğini, kayıp-kaçakla mücadelede neler yaptığını ve yatırımları Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas’la konuştuk.
Dicle Elektrik Genel Müdürü Yaşar Arvas, “Toplam 84 bin km enerji nakil hattı ve 72 bin adet dağıtım trafosuna sahibiz” dedi.
ETKİN MÜCADELE VERDİ
“2013 yılında Dicle Elektrik özelleştirildiğinde 19.5 milyar kilovatsaatlik (kWh) bir tüketim karşılığında 4.7 milyar kWh’lık tahakkuk söz konusuydu. Bölgede yüzde 76 oranında bir kayıp-kaçak elektrik tüketimi vardı” diyerek söze başlayan Arvas, altyapı yatırımları ve devreye aldıkları teknolojilerle kayıp-kaçak oranının yüzde 43 (Türkiye ortalaması yüzde 14) seviyelerine indiğine dikkat çekti. Arvas, “Biz ise yaptığımız çalışmalarla birlikte geçtiğimiz yıl sonu itibarı ile 23.2 milyar kWh’lık bir tüketime karşılık 13.1 milyar kWh’lık bir faturalandırma gerçekleştirdik. Kayıtdışı tüketime yönelik mücadelemiz sonucunda 1.4 milyar dolar vatandaşın cebinde kalmış oldu” dedi.
İSTANBUL’U YAKALIYOR
Türkiye genelinde abone başına yıllık ortalama elektrik tüketiminin 4 bin 500 kilovatsaat olduğuna işaret eden Arvas, “Bölgemizde ise bu rakam 11 bin 300 kilovatsaat ile ülke ortalamasının 2.5 katı üzerinde. Dağıtım şebekesine sunduğu yaklaşık 23.2 milyar kilovatsaat enerji ile 21 dağıtım şirketi arasında ikinci sırada yer alan ve İstanbul Avrupa Yakası’ndan sonra en çok enerji sarfiyatı gerçekleştiren şirketiz. Bunun da en önemli nedeni tarımsal sulama sahalarında kaçak olarak kullanılan elektrik” dedi.
YAPAY ZEKA NÖBET TUTUYOR!
Türkiye’de otomatik sayaç okuma sistemi (OSOS) kullanan öncü dağıtım şirketlerinden biri olduklarını vurgulayan Arvas, şunları söyledi: “İl ve ilçe merkezleri başta olmak üzere toplam 2.2 milyon abonemizin yarısını uzaktan gözlemleyebildiğimiz sistemlerle donattık. Bu abonelerin tüketim eğilimlerini yapay zeka sürekli analiz ediyor. Dolayısıyla kaçak teşebbüsü olması halinde, saha ekiplerimiz harekete geçiyor. Ayrıca kırsal ve tarımsal alanlarda insansız hava aracı sistemleriyle (drone filosu) denetim yapıyoruz. Gece görüş özellikli termal kameraların yanında toprak altı radarları da kullanarak kaçak elektrik kullanımının önüne geçebilecek caydırıcı yöntemler uyguluyoruz.”
2024 YILI İÇİN ÖNEMLİ UYARI
Sadece tarımsal sulamadaki kaçak nedeniyle tahsil edilemeyen faturaların tutarının 20 milyar lirayı aştığına dikkat çeken Arvas, şöyle konuştu: “Bununla finansal sürdürülebilirlik mümkün değil. Kaçak tarımsal sulama yapanlar olaya rant gözüyle bakıyor. Türkiye’de tarımsal sulama alanlarında yılda yaklaşık 16 milyar kWh elektrik kullanılıyor ve bunun yarısı Dicle Elektrik’in hizmet bölgesi içerisinde tüketiliyor. Bir çiftçi sulamalar esnasında neredeyse ortalama bir fabrika kadar elektrik harcayabiliyor. Bölgede, 123 bin kayıtlı çiftçi üretim yapmakta. Tarımsal sulama abonelerinin maalesef yüzde 90’ı borçlu durumda. Gelecek yıldan itibaren elektrik borcu olan çiftçilerimize maalesef enerji vermeyeceğiz.”
BÖLGEDE KAZANDIĞINI BÖLGEYE HARCIYOR
Bölgeye, ağırlıklı olarak şebeke yenileme ve güçlendirme olmak üzere son 10 yılda 26 milyar lirayı bulan yatırım yaptıklarını söyleyen Yaşar Arvas, şu bilgileri paylaştı: “Yatırımların 21.25 milyar lirasını akıllı şebeke dönüşümü, 3.96 milyar lirası enerji nakil hatları ve Kesici Ölçü Kabini (KÖK) binaları, 823 milyon lirası aydınlatma yatırımlarına ayrıldı. Bu yıl ek olarak 8.5 milyar liralık yatırıma devam ediyoruz. Bölgeden kazandığımızı bölgeye harcıyoruz. Sahip olduğumuz Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan onaylı Ar-Ge merkezimizde elektrik dağıtım endüstrisinin geleceğine katkı sunacak ulusal ve uluslararası çalışmalara imza atıyoruz. Çalışanlarımızın yüzde 95’i bölgedendir. Ayrıca, sosyal sorumluluk anlayışıyla eğitim, sağlık, kültür, sanat ve spor alanında bölgenin gelişimine destek sağlıyoruz.”
800 METREDEN SU ÇEKİYORLAR
Güneydoğu Anadolu’da tarımsal sulama yapılırken tatlı su kaynaklarının israf edildiğini, bölgede vahşi sulama (salma sulama) yönteminin kullanıldığını ifade eden Yaşar Arvas, bu suları çıkarmak için yerin 700-800 metre altına inildiğini söyledi. Arvas, “Bu su, elektrikle çekiliyor. Yani hem içme suyu orantısız kullanılıyor hem yüksek elektrik tüketimi oluyor. Ekilen tarım alanlarının yaklaşık yüzde 65’i ise elektrik enerjisi kullanılarak sulanmakta. Bu aşırı tüketim zaman zaman hatlarda arızalara sebep olabiliyor. Kaçak kullanımın da etkisiyle sanayinin kullandığı elektrik voltajı da dalgalanıyor. Akıllı tarım uygulamalarıyla hem su hem elektrik tüketimi azalabilir. Devletimiz de sulama kanallarını tamamladığında bölgede gerçekleşen aşırı elektrik tüketiminin normale döneceğine inanıyoruz” diye konuştu.
İlandır
