Aileler çoğu zaman çocuklarındaki öfke nöbetlerinden şikayet eder. Çocuklarda bu durum 2 yaş sendromu, şımarıklık veya zorla istediğini elde etme olarak yorumlanır. Bazen aileler de çocuğun öfkeli davranışlarına yenik düşer ve çocukların her istediğini çaresizce yapar. Zamanla çocuk kızıp bir şeyleri fırlatma tepinme şeklinde öfkesini gösterir.

“Çocukları kontrol altına almak daha zor”

Çocuklarda öfke problemi hakkında bilgi veren Uzman Klinik Psikolog Fundem Ece Kaykaç, “Öfke tüm insanların doğasında olan temel bir duygudur. Kişinin dış tehditlere karşı gösterdiği bir reaksiyondur. Doğduğumuz andan itibaren ortaya çıkan bir duygudur. Bebeklerde ağlama nöbetleri şeklinde görülürken yetişkinlerde daha farklı şekillerde dışa vurulur. Yetişkinler bu duygularını bazı deneyimler ve öğrenimlerle kontrol edebilirken çocuklarda bu daha zordur. Çocuklar hoşlarına gitmeyen bir durum olduğunda öfkelerini genellikle ağlama bağırma vurma bir şeyler fırlatma tepinme şeklinde ifade edebilir.” diyor.

Saldırganlık ve şiddet eylemleri içeriyorsa…

Öfke çok fazla saldırganlık ve şiddet eylemleri içeriyorsa bunun anormal olmayan bir davranış olarak nitelendirildiğini belirten Psikolog Fundem Ece Kaykaç, çocuklarda öfke patlamalarının nedenlerinin mutlaka araştırılması gerektiğini söyledi.

Patolojik mi? Normal mi?

Öfke davranışının sıklığı yoğunluğu ve sosyal olarak normal olup olmaması öfkenin patolojik mi yoksa normal mi olduğununun araştırılmasının önemli olduğunu vurgulayan Kaykaç, “Öfkenin sözsel ya da fiziksel şiddetle dışa vurumu patolojik olarak değerlendirilir. Çocuk çevresindekilerin öfkeli davranışlarına yenik düşüp söylediğinin yapıldığını görünce ikincil kazanç elde eder ve bu davranışı öğrenilmiş davranış olarak tekrar sergiler. Aile içi çatışmalara, ihmale, akran zorbalığına maruz kalan çocuklarda da öfke problemi sık sık görülür.” diyor.

Çocuklarda öfke neden olur?

Psikolog Fundem Ece Kaykaç, çocuklarda öfke problemlerinin nedenlerini şu şekilde sıraladı:

“- Ailenin çocuğa karşı tutarsız davranışları

- Evdeki sınırların ve rollerin belli olmaması

- Çocuğun kendini gerçekleştirmesine ve özerk olmasına izin vermeme.”

- Çocuğun kendi becerileri ve zevkleri doğrultusunda hareket etmesine izin vermeyip çok fazla engelleyici ve baskıcı tutum sergilemek,

- Çocuğun psikolojik ihtiyaçlarının yerine getirilmemesi,

- Olumsuz davranışlarının pekiştirilmesi,

- Çocuğa fiziksel ya da psikolojik şiddet uygulamak,

- Anlamaya çalışmak yerine sürekli kızma.”

- Ebeveynlerin herhangi bir sebepten öfkeli davranış sergilemesi ve çocuğun buna şahit olması,

- Öğretmenler tarafından aşağılanma ya da küçük düşürülme,

- Tutarsız disiplin,

- Denetim eksikliği, televizyon ya da internette olumsuz ve şiddet içerikleri izlemesi.”

Aileler çocuklarda öfke kontrolünü sağlamak için neler yapmalı?

Psikolog Fundem Ece Kaykaç anlatıyor:

Öfke problemiyle ilgili olan bazı psikiyatrik rahatsızlıklar Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) , duygudurum bozuklukları, kaygı bozuklukları, mental retardasyondur.

- Ebeveynler Çocuğunun öfke davranışına öfkeyle karşılık vermemelidir.

Sabırla dinleyip sakince karşılık verilmelidir. Emir vermeyin.

- En önemlisi çocuğunuzun öfke davranışı göstereceğini ön gördüğünüz durumlarda çocuğunuzla tartışmaya girip onun öfke nöbetine girmesine sebep olmak yerine bu öfke nöbeti başlamadan daha telkin edici konuşarak bu durumun üstesinden gelebilirsiniz.

- Bir diğer yapılması gereken ise çocuk öfke nöbeti geçirirken agresyonun boşalmasına izin verip onu engelleyici bir davranışta bulunmamak.

- Çocuk sakinleştiği zaman onunla bir birey gibi karşınıza alarak konuşup öfkesine sebep olan şeyleri öğrenebilirsiniz.

- Öfkeye sebep olan psikopatolojik bir sorun varsa uzmanların uygun gördüğü takdirde ilaç kullanımı ve psikoterapi eş zamanlı yürütülür eğer psikopatolojik bir rahatsızlık yoksa tek başına psikoterapi desteği ile öfke problemleri çözülebilir.

İHA