Tütün kontrolünde en etkin müdahale yöntemi olarak bilinen tütün ürünlerinden alınan vergilerin arttırılması, ülkemizin de tarafı olduğu Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi’nde ülkelere önerilen politikalardan biri. Fiyatların arttırılması ile sigaraya erişimin zorlaştırılması ve böylelikle sigara tüketiminin azaltılması hedefleniyor.

Çocukları koruma inisiyatifi

2019 yılında kurulan Çocukları Tütün Salgını ve Zararlarından Koruma İnisiyatifi sigara fiyatlarının arttırılması gerektiğini savundu. Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF Türkiye ofisleri ve bir çok sivil toplum kuruluşu ve bilim insanının desteklediği inisiyatif, bir basın açıklaması yaparak, çocuk ve gençleri tütün endüstrisinin taktiklerinden korumak, sigaraya başlamalarını önlemek ve onları pasif içicilikten korumak üzere sigara fiyatlarının artırılması gerektiğini bildirdi. Tütün kontrol politikalarının bütüncül olarak özenli ve tavizsiz uygulanması için çağrı yapan inisiyatif, vergi artırımının etkinliği kanıtlanmış bir müdahale yöntemi olduğunu ve ülkemizde bu yöntemin kararlılıkla uygulanmasını beklediklerini ifade etti.

İnisiyatif, toplumun dikkatini bu konuya çekmek üzere bir farkındalık kampanyası başlattı. Kampanya çocukların ve gençlerin sigaradan korunarak geleceklerinin de korunması ana fikri üzerine bina edilmiş. Duygusal etkisi yüksek kampanya filminin Şubat başında televizyonlarda yayına girmesi bekleniyor.

İnisiyatif çalışmalarında aktif rol alan TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Başkanvekili Müşerref Pervin Tuba Durgut, “Küresel Gençlik Tütün Araştırması sonuçları maalesef çocuk ve gençlerde tütün salgının artarak devam ettiğini göstermiştir. Çokuluslu sigara şirketleri her dönem yeniledikleri pazarlama taktikleri ve geliştirdikleri yeni ürünlerle savunmasız çocukları hedef almaya devam ediyor. Durum böyle iken sigara kartellerine karşı kanıta dayalı tütün kontrolü politikalarını uygulamak büyük önem kazanıyor. Bu politikalardan sigara vergilerinin artırılması toplumun tamamını ama özellikle çocuk ve gençleri korumak için en etkin araçlardan biri. Dünyanın koronavirüsle mücadele ettiği bu zor zamanlarda salgınla mücadeleyi zorlaştıran sigara salgınıyla mücadele etmek bir kez daha önem kazanıyor’’ şeklinde konuştu.

İnisiyatif üyelerinden Dünya Sağlık Örgütü Türkiye Ofisi Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar Program Yöneticisi Prof. Dr. Toker Ergüder “Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi kriterlerinden biri olan vergi artırımı ile Türkiye’de sigara tüketiminin azaltılması, bu sayede sigaranın toplumda neden olduğu sağlık problemlerinin de önemli derecede önüne geçilmesi hedeflenmektedir” diyerek konunun önemine vurgu yaparken Dünya Sağlık Örgütü’nün de inisiyatife destek vermekten duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Tütün endüstrisinin tek amacının çocukları ve gençleri ergenlik dönemine gelmeden önce tek bir nefes dahi olsa sigara ile tanıştırıp bağımlılığa kapı aralamak olduğunu söyleyen Ergüder “Endüstri, agresif kampanyalarını ve yayılım stratejilerini kötücül emelleri doğrultusunda gerçekleştirmektedir. Yüksek vergilerle tütün ve her türlü tütün mamulünün fiyatlarının yükseltilmesi çok etkili bir yöntemdir, mutlaka uygulanmalıdır. Enflasyon ve satın alma gücüne göre düzenli olarak gözden geçirilmeli ve güncellenmelidir. Bu, sigara ve nargile kullananların bırakması, çocuk ve gençlerin başlamaması için en etkin yöntemlerden biridir” ifadelerini kullandı.

Görüşlerine başvurduğumuz Yeşilay Bilim Kurulu üyesi ve Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Erol Sezer "Çocuklarımız, tütün endüstrisinin amansız saldırısı altında. Vergi artışı ile sağlanan tütün ürünleri fiyat artışları bu saldırıyı durdurmada bilimsel temelli bir yaklaşım" şeklinde konuştu.

Tütünle mücadelede erken yaşta sigaraya başlamanın önlenmesinin sigaraya bağlı hastalıkların gelişmesini de önlediğine işaret eden çocuk sağlığı ve onkoloji uzmanı Prof. Dr. Tezer Kutluk “Covid19 pandemisi dünyaya sağlığın özgürlük olduğunu öğretti. Çocuk ve gençlerimizi tütünden korumak onları kanser, solunum sistemi hastalıkları, kalp hastalıkları gibi birçok hastalıktan koruyacak, sağlıklı ve özgür bir gelecek yaratacaktır. Göz göre göre erken yaşta onları sigaraya teslim edemeyiz. Gençlerin geleceklerinin yok edilmesine izin veremeyiz” dedi.

Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cevdet Erdöl ise “Tütün ve tütün ürünleri adeta genetik bir miras gibi ebeveynlerden çocuklara geçmekte ve sadece kullananlar için değil, anne karnındaki çocuklar için de felaket sebebi olmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi tütüne talebin azaltılması için fiyat ve vergi artışının özellikle çocuk ve gençlerin sigaraya başlamasını önleme konusundaki etkisinin büyük olduğuna dikkat çekmiştir. Ülke olarak çocuklarımız, gençlerimiz ve geleceğimiz için tütüne karşı yürüttüğümüz savaşta mevzi kaybetmeye asla tahammülümüz yoktur. Her ücrada konuşlanmış, her taşın altını mesken tutmuş tütün illeti ile mücadelede vergi ve fiyat politikası silahımızı tekrar devreye sokmamız gerekmektedir. Tüm ekonomik saldırıları pozitif müdahale refleksleri ile önleyen Maliye Bakanlığımızın tütün bağımlılığı ile mücadelede milletimize nefes olacak adımları atacağına inanıyorum” şeklinde görüş bildirdi.

Tütün endüstrisinin, sigaranın yanında e-sigara gibi ürünlerle çocukları ve gençleri hedef aldığını söyleyen Halk Sağlığı Uzmanları Derneği Çocuk Sağlığı Çalışma Grubu adına Prof. Dr. Burcu TOKUÇ tüm tütün ürünlerine yüksek vergilendirmenin yanında üretim ve ticarete kısıtlama getirecek arz yönlü̈ politikaların da bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi

Tütün ve tütün mamullerinin tüketimini ve sebep olduğu ölümleri ve sağlık harcamalarını azaltmak

Dünya Sağlık Örgütü araştırmalarına göre dünyada her yıl tütün ile ilgili hastalıklar sebebiyle 8 Milyon kişi yaşamını kaybetmektedir. Türkiye’de ise her yıl 100.000 den fazla kişi sigara yüzünden hayatını kaybetmektedir. Yapılan araştırmalarda tütün ürünlerine yapılan her %10’luk fiyat artışı, çocuk ve gençlerde sigara kullanımını %15 oranında azaltmaktadır.

Tütün ürünleri tüketimine bağlı sağlık problemlerinin azaltılması ile çokuluslu sigara şirketlerinin sebep olduğu sağlık harcamalarının en aza indirgenmesi hedeflenmektedir. Bunun yanında, alınan verginin sigaraya bağlı hastalıklar sebebiyle oluşan sağlık harcamalarının yükünü azaltması da hedefler arasındadır.