Posta.com.tr | Sosyal olmak, kişinin içinde bulunduğu toplumun kültürünü ve toplumdaki rolünü öğrenerek, toplumla bütünleşmesi anlamına gelen süreçtir. Aynı sürede çocukların ailesiyle, mahalle ve okul arkadaşlarıyla, çevresindeki diğer kişilerle olan ilişkilerini, sorumluluk alma, liderlik, paylaşma vb. becerilerin kazanımını içerir.

Çocuklarda sosyalleşme becerileri onun sorumluluk sahibi, lider bir karaktere sahip olabilmesini sağlayan en önemli etkenlerdendir.

“Birçok çocuk için sosyalleşme son derece zorlu bir durum olabilir.” diyen Psikolog ve Aile Danışmanı Rojin Nazik’ten konu ile ilgili bilgiler aldık.

ÖNCELİKLE SAĞLIKLI İLETİŞİM

Psikolog ve Aile Danışmanı Rojin Nazik, “Çocuklar da sosyalleşmenin verimli olabilmesi için ebeveynlerin, çocuğu ile sağlıklı bir iletişim ve etkileşim içinde olması gerekir.” diyor ve çocukların sosyal davranışlarındaki en önemli etkinin ebeveynlerin kullandığı “çocuk eğitimi yöntemleri” olduğu belirtiyor.

Yaşamın ilk zamanlarında, çocukların sosyal davranış ve tavırları üzerindeki en etkili etki, ebeveynlerinin kullandığı çocuk eğitim yöntemleridir.

• Çocuklara sosyal deneyimler kazanması için ortamlar yapılmalı,
• Çocuğun arkadaş gruplarına girmesine,
• Grup etkinliklerine katılmasına,
• Duygularını, fikirlerini söylemesine, sorumluluk almasına,
• Bağımsız hareket etmesine imkân verilmelidir.

Çocukların, çevresi tarafından takdir edilen, sorumluluk sahibi lider bir karaktere sahip olmaları için bağımsız bir kişiliğinin olması şarttır. Psikolog ve Aile Danışmanı Nazik, çocuğa bağımsız bir kişilik kazandırma yolunu ise şu şekilde anlatıyor

“Ebeveynler çocuklarının bağımsızlık çabalarını destekledikleri, zor durumlarında onlara yardımcı oldukları takdirde bağımsız bir kişilik kazanmalarını sağlarlar. “

Arkadaş edinmek ve arkadaşlığı sürdürmek, belli bir olgunluğa ulaşmış olmayı gerektirir.

Psk. Nazik, “Yaşıtları ile ilişki kuramayan, arkadaşlık edemeyen çocuklarda, içe kapanma ya da ilgi çekebilmek için saldırgan davranışlara yönelme görülebilir. Arkadaş kazanma çabası sosyal yaşam için iyi bir deneyimdir. Bir grup içinde hiç özel arkadaşı olmayan çocuk, arkadaş edinmek için yetişkin yardımına ihtiyaç duyabilir.” diyor

Sosyal olmaktan çekinen çocukların genel olarak iletişim zorluğu çektiğini belirten Psk. Nazik, “Özellikle arkadaş ortamında alay edilen, dışlanan ve aşağılanan  çocuklarda sosyalleşmeye karşı direnç oluşabilir. Sosyalleşmekten kaçınma aile içinde yaşanılan sebeplere bağlı olarak da ortaya çıkabilir. Aile içindeki ilgisizlik, geçimsizlik, öfke ve şiddet gösterilerinin yanı sıra; çok sevilmesine rağmen sevildiğini hissedemeyen çocuklar da arkadaş edinmekten kaçınabilir. Bu noktada ebeveynlerin çocuğa verdiği destek, yaptığı ve başardığı şeylerin fark edilmesi, sevildiğini hissedebilmesi, başaramadığı  konularla ilgili de "olduğu gibi" kabul edildiğini ve değer gördüğünü hissetmesi önemlidir. Bağırmak, hakaret etmek, saygısızlık yapmak çocuğun daha çok içine kapanmasına sebep olur.” diyor.

Psk. Nazik, “Genel olarak oyun, belli bir amaca yönelik olan veya olmayan, kurallı ya da kuralsız olarak gerçekleştirilen, her şekilde çocuğun isteyerek ve hoşlanarak yer aldığı, fiziksel, bilişsel, dil, duygusal ve sosyal gelişimin temeli olan, gerçek hayatın bir parçası ve çocuk için en etkin öğrenme süreci olarak ifade edilmektedir.” diyor ve oyunun çocuğa olan etkilerini anlatıyor.

• Yaratıcı oyun aktiviteleri çocuğun fiziksel, zihinsel, sosyal ve duygusal yönlerden tüm gelişiminde etkilidir
• Aynı zamanda çocuğun bedenini kontrol edebilmesini, kendisini ve çevresini tanımasını sağlar.
• Oyunlar sosyalleşme için de önemli bir araçtır.
• Oyunlarda arkadaşlarıyla birlikte yer alması, kabul edilmesi çocuğa sosyalleşmesi için fırsat sağlar.
• Bununla birlikte bu yas grubundaki çocuklara oyun terapisi de yapılabilir.
• Çocuklar duygularını ve yaşadıklarını oyunla ifade edip yansıtabilirler.

Sosyal ilişkiler çocukların okuldaki katılımını ve başarısını etkiler.

“Çocuklara yardımcı olabilecek diğer etmen öğretmenlerdir. Derse ve etkinliklere katılıma teşvik etmeleri ile birlikte çocuklara sosyalleşme için alan yaratılmış olur.”

Psk. Nazik, “Bazı öğretmenler pozitif akran etkileşimlerini teşvik ederken, bazıları sınıf sosyalleşmesi yönünde öğrencileri cesaretlendirir ve yönlendirir. İdeal olarak okul; çocuğun başkaları için empati oluşturmasına ve şefkat geliştirmesine yardımcı olur.” Diyor ve özellikle sosyalleşmede, sorun yaşayan çocukların öğretmenlerinin, öğrencilerine ve çevresinde gelişen olaylara karşı sakin ve sabırlı bir şekilde yaklaşmalarının çok önemli olduğunu belirtiyor.

“Bu yakınlığı hisseden çocuk öğretmenine duyacağı güvenle beraber sınıftaki arkadaşlarıyla oyunlara katılabilir. Öğretmenin kuracağı çok yönlü iletişim ve etkileşimden dolayı çocuk ile öğretmen arasında kuvvetli bir duygusal bağ oluşmasi ile çocuk başarılarını, sıkıntılarını ve kaygılarını öğretmeniyle paylaşmayı tercih edecektir. Bu sebeplerden dolayı öğretmen, çocuğun okuluna ve derslerine karşı ilgi duymasında ve sosyalleşmesinde önemli bir öğe durumuna gelmektedir.”

EN UYGULANABİLİR STRATEJİ

Psikolog ve Aile Danışmanı Rojin Nazik, “Aileler için yapılabilecek en uygulanabilir strateji, çocukla arkadaş edinme ile ilgili olarak ne hissettiğini sormak, okula başlamanın iyi ve zorlayıcı nedenlerini listelemek ya da konuşmak, nasıl yeni arkadaş edinilebilir üzerine çocukla beyin fırtınası yaparak alternatif yolları düşünmektir.”

Psk. Nazik, çocuğu sosyalleşebileceği alanlara götürmenin, spor aktivitelerine katılmasını teşvik etmenin, takım çalışmalarının olduğu etkinliklere katılmasını sağlamanın etkili olabileceğini belirtiyor. “Tüm ilginin verildiği ve gereken durumların yapılmasına rağmen sonuç alınamadığı takdirde arkadaşlarından tamamen uzaklaşmış, kendini ifade etmekten kaçınan, sıklıkla arkadaşları tarafından dışlanan, saldırgan tepkiler veren ya da çevresine zarar veren çocukların bir uzman yardımı alması gerekir. Uzman kişilerin yardımıyla yaş gruplarına göre değişebilen tedavi yöntemleri ve terapiler sosyalleşme ile ilgili problemlerin üstesinden gelmekte yardımcı olacaktır.”