Çocukların maruz kaldığı ekranların beyin, hafıza, algı ve bilişsel olarak olumsuz etkilere neden olduğunu biliniyor. Ancak özellikle de çocuklar için teknolojiden uzak kalmak neredeyse mümkün değil. Hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelen tablet, telefon ve bilgisayar gibi teknolojiler konusunda ebeveynler çocukların teknoloji ile olan ilişkisini kontrol edebilir.

Çocuk ve Ergen Psikolojisi Uzmanı Klinik Psikolog Emel Güler, tablet, bilgisayar, telefon gibi ‘ekran’ özelliği gösteren teknolojik ürünlerin, sınırlı sayıda duyuya hitap ettiğini belirterek bu durumun çocukların algı kabiliyetlerini sınırladığına dikkat çekiyor.

Psikolog Emel Güler, “Teknoloji; çağımızın getirdiği olanaklar ve gelişimlerin sonucu olarak, hayatımızın pek çok alanında ayrılmaz bir parça haline geldi. Teknolojinin hayatımızı kolaylaştırıcı etkisinin yanı sıra, doğru kullanılmadığında, olumsuz etkilerinin de olduğu biliniyor. Aslında teknoloji ile ilişki kontrol edilebilir olduğunda, olumsuz etkilerini azaltmak da mümkündür.” diye konuştu.

Çocuklar algılamakta zorluk yaşayabilir

Özellikle çocuklar için teknolojinin kontrollü kullanılmasının önemli olduğunun altını çizen Psikolog Güler, “Çocuklar, doğdukları andan itibaren, tüm gelişim aşamalarında uyaranların önemi büyüktür. Sesler, renkler, kokular ve dokunsal uyaranlar çocuklarda duyuların gelişimine katkı sağlar. Çocuklar dünyayı ve çevrelerini duyuları aracılığıyla algılar. Sosyal ortamlarda, ancak insanlarla iletişim halinde olduklarında etkileşimde bulunabilirler. Sosyal gelişimde önemli olan, karşımızdaki kişilerden gelen mesajların algılanabilmesidir. Etkileşimde; göz teması, jest ve mimikler, vücut duruşu ve yönelimi gibi tüm ipuçları insan insana iletişimin ayrılmaz parçalarıdır.” dedi.

Halbuki tablet, bilgisayar, telefon gibi “ekran” özelliği gösteren teknolojik ürünlerin sınırlı sayıda duyuya hitap ettiğini vurgulayan Güler, “Bu sadece görsel veya sadece işitsel olabilir. Çocuklar ekran karşısında olduklarında, tek yönlü iletişim gerçekleşmektedir. Bu nedenle; ekran karşısında uzun süre zaman geçiren çocuklar, sosyal ipuçlarını algılamakta zorluk yaşayabilir.” uyarısında bulundu.

“Ekran” obeziteye ve dil sorunlarına neden oluyor

Uzun süre ekran karşısında kalan çocukların hareketsiz kaldığını bununda motor becerileri etkilediğine dikkat çeken Psikolog Emel Güler, “Çocuk gelişiminde, hareket etmek motor beceriler ve koordinasyon başta olmak üzere, pek çok alanda gelişimin ayrılmaz bir parçasıdır. Hareketsizliğe bağlı başta obezite olmak üzere birçok fiziksel hastalık ortaya çıkabilir. Uzun süre ekran karşısında zaman geçiren çocuklarda, başta dil gelişimi olmak üzere birçok alanda gelişimlerinin olumsuz etkilendiği yapılan araştırmalar ile ortaya konulmaktadır.” diye konuştu.

Çocuklarda haz odaklı davranışların artmasına neden oluyor

Emel Güler, “Teknolojik ürünlerdeki hız, rekabet, sonuç odaklı temalar ise çocuklarda farkındalığın olmadığı, anı yaşamadan, dürtüsel, haz odaklı davranışların artmasına neden olur. Bu tarz teknolojik aletler ile çok fazla vakit geçiren çocukların; dikkat ve odaklanma sorunları, hiperaktivite, okul başarısında azalma görülebilir. Sonuçta; çabuk sıkılan ve memnuniyetsiz çocuklar görmek şaşırtıcı değildir.” dedi.

Ebeveyn denetimi şart!

Teknoloji konusunda ebeveyn denetiminin önemli olduğunu vurgulayan Güler, “Günümüzde, kullanımını denetlemek zor olsa da, iki yaşından önce “ekranlı” teknoloji ürünleri çocuklardan mutlaka uzak tutmak gerekir. Daha büyük yaş grubundaki çocuklar için ise; teknolojiden kopmadan, fakat tamamen teslim olmadan ebeveynin denetiminde, çocuğun yaşına göre, belirli sürelerde izin verilebilir. Ebeveynler çocuklarına sınırlama getirirken kendilerinin de ekran kullanımları konusunda çocuklara örnek olduklarını unutmamalıdır.” diye konuştu.

En önemli aktivite “oyun”dur

Teknoloji ürünlerinin yerine, çocuklara daha fazla oyun, sosyal etkileşim ve fiziksel aktivite fırsatları sağlanmasının önemine değinen Psikolog Emel Güler, oyunun çocuğun; hayal kurmasına, beceri geliştirmesine, problem çözme becerisine, duygusal gelişimine, çatışmaları çözmede destek sağladığını söyledi.