Giriş
Çikolata kisti belirtileri nelerdir?
Adetten önce ve adet esnasında görülen şiddetli ağrılar ya da cinsel ilişki sırasında ağrı ile belirti veren çikolata kistlerinde kesin tanı konulabilmesi için laparoskopik uygulama yapılmaktadır diyen Kadın Hastalıkları ve Tüp Bebek Uzmanı Prof. Dr. Remzi Abalı; “ İlaç tedavileri kısa süreli çözümler sunarken cerrahi tedaviler özellikle ilaç tedavisine cevap vermeyen endometriozis hastalarında ve büyük çikolata kistlerinde seçilecek tedavi yöntemidir. Buna ek olarak hayvansal gıda tüketiminin azaltılması, egzersiz, stres kontrol yöntemleri hastaların yaşam kalitelerini artırarak tedaviyi olumlu yönde etkilemektedir. Eğer çikolata kisti ileri seviyelerdeyse ve cerrahi müdahaleyle iyileşme saptanamamışsa hasta tüp bebek tedavisi ile bebek sahibi olabilir” şeklinde konuştu.
Endometriozis (çikolata kisti), adını rahmin iç kısmını döşeyen tabaka anlamına gelen ve her ay adet döneminde kalınlaşıp dökülen endometrium’dan almaktadır diyen Prof. Dr. Remzi Abalı; “Normalde rahim iç tabakasında bulunması gereken endometrium’a benzeyen doku endometriozis hastalarında rahim dışında da bulunmaktadır. Rahim dışındaki bu endometriozis odakları ağrı ve kısırlığa neden olabilmektedir. Rahim içerisini döşeyen endometrium gibi endometriozis odakları da adet döngüsünü yöneten hormonlara yanıt vermektedir. Adet döneminde rahim içerisinde olduğu gibi bu alanlarda kalınlaşma ve kanama olmaktadır ancak burada gerçekleşen kanama vücuttan dışarı atılamaz ve birikerek çikolata kistlerini oluşturur. Kanamaların etkisiyle zamanla diğer organlarda (bağırsaklar, idrar torbası) yapışıklık ve hasar meydana gelir. Çikolata kistinin belirtileri adetten önce ve adet esnasında görülen ağrılardır. Genellikte normal adet sırasında görülen sancılardan daha şiddetlidir. Cinsel temas sırasında ve sonrasında görülen ağrılar, kısırlık, yorgunluk, ağrılı dışkılama, ağrılı idrar yapma, karında şişkinlik, mide bulantısı, kusma çikolata kistinin belirtlileri olarak sıralanabilir” diye ifade etti.
HASTALIĞIN ERKEN TEŞHİS EDİLMESİ GEBE KALMAYI KOLAYLAŞTIRIR
Çikolata kisti tanısının konulması için hastalık odaklarının görülmesi ve dokudan alınan parçaya patolojik inceleme yapılması gerekebilir. Bunun için hastaya laparoskopik uygulama yapılır. Laparoskopik uygulamayla hem kesin tanı konulabilir hem de tedavi uygulanabilir diye konuşan Prof. Dr. Remzi Abalı; “Hastanın şikayetlerinden çikolata kisti şüphesi duyulması ya da hastada kısırlık sorunu olması durumunda tanı amaçlı laparoskopi yoluna gidilebilir. Böylece hastada lezyon ve yapışıklıklar varsa bunlar rahatlıkla incelenebilir. Laparoskopi öncesi vajinal ultrasonografi de tanı için yardımcı olabilir. Ultrason ile büyük olan çikolata kistleri görülebilir. Laparoskopik ya da klasik yöntemle yapılan cerrahi ile endometriozis lezyonlarının çıkartılması veya yok edilmesi mümkündür ve belirtilerin hafiflemesi veya gebeliğin oluşması sağlanabilir. Buna rağmen diğer tedavilerde olduğu gibi hastalığın tekrarlama olasılığı da vardır. Eğer çikolata kisti ileri seviyelerdeyse ve cerrahi müdahaleyle iyileşme saptanamamışsa hasta tüp bebek tedavisi ile bebek sahibi olabilir. Hastalığın erken teşhis edilmiş olması tüp bebek tedavisindeki başarı oranını etkileyecektir. Bunlara ek olarak hayvansal gıda tüketiminin azaltılması, egzersiz (kegel ve nefes egzersizleri), stres kontrol yöntemleri gibi destekleyici yöntemler hastaların yaşam kalitelerini artırarak tedaviye verdikleri cevabı olumlu yönde etkilemektedir” dedi.
HASTANIN ŞİKAYETİ VE BEKLENTİLERİ TEDAVİNİN ŞEKLİNE YÖN VERİR
Çikolata kistlerinin tedavisinde belirleyici etken hastanın şikayetleri ve beklentileridir. İlaç tedavisi, ağrıları olan fakat çocuk istemi ön planda olmayan ve yumurtalıklarda kistleri çok büyük olmayan hastalara önerilebilir diye belirten Prof. Dr. Remzi Abalı; “Bu tedavilerin ana prensibi endometriozis odaklarını ve çikolata kistlerini baskı altına almaktır. İlaç tedavileri kısa süreli çözümler sunarken cerrahi tedaviler özellikle ilaç tedavisine cevap vermeyen endometriozis hastalarında ve büyük çikolata kistelerinde seçilecek tedavi yöntemidir. Günümüzde endoskopik cerrahi tekniklerinin gelişmesi ve bu ameliyatı yapabilecek cerrahların tecrübelerinin artışıyla ameliyatlar korkulu rüya olmaktan çıkmıştır. İyi merkezlerde gerçekleşen laparoskopik ameliyatlarla hastalıklı doku vücuttan uzaklaştırılırken geride kalan yumurtalık dokusunun faaliyetlerine de devam etmesi sağlanmaktadır. Çocuk sahibi olmayı planlayan hastalarda çikolata kistinin ameliyatları sırasında yumurtalık rezervinin korunmasına dikkat edilmelidir. Elbette ki çikolata kisti olan her hasta ameliyat edilmez. Genel bir yaklaşım olarak 4 cm’nin altında olan kistlerin ameliyat edilmesi önerilmez. 5 cm üzerindeki kistlerde ameliyat yaklaşımı olabilir. Bu noktada hastanın şikayetleri önemlidir; iyi bir değerlendirme yapılması gerekir, gerçek anlamda ihtiyaç duyulduğu takdirde ameliyat kararı verilebilir” şeklinde konuştu.
