Gebelikte kilo kontrolü için beslenmede nelere dikkat edilmeli?

Gebelikte çok fazla kilo almak bazı doğum komplikasyonlarına neden olabilir. Hamileliğe başlarında önerilen kilo artışına uymak büyük önem taşıyor. Doktor tarafından verilen tavsiyelere uymak gebelikte diyabet riskini önemli ölçüde azaltabilir. Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanı Dr. Nihal Çetin gebelikte kilo kontrolü ve beslenmeyi anlattı.

Hamilelikte hangi ayda kaç kilo alınmalı?

Gebelikte kilo kontrolünüz her takipte yapılmalı ve gebelik takip kılavuzuna yazılmalıdır. Gebelik üç dönemden oluşur. Her birine trimestr denir. Kilo alımınızı trimestrlara göre kontrol edebilirsiniz.

1. Trimestr: ilk 12 hafta

2. Trimestr: 13-27 hafta

3. Trimestr: 28-40 hafta

Kilo alımı ilk trimestr da azdır. 1-2 kilo artış olur. Bazı kadınlarda gebeliğin ilk trimestrındaki bulantı ve kusmalar sebebiyle kilo değişmez ya da 1 kilo azalabilir. 2.trimestr da 4-5 kilo alınır. 3.trimestr bebeğin de hızlı büyümesi sebebiyle 6-7 kilo alımı olur. Gebeliğin başından doğuma kadar normalde alınması gereken kilo 10- 12 kg kadardır. Hamileliğe çok zayıf bir kilo ile başlamış anneler 15 kilo kadar alabilirler. Hamileliğin başında aşırı kilolu anneler 7-8 kilo almaları yeterli kabul edilir. Tüm bu kilo artış değerleri hastanın ve bebeğinin sağlık durumuna göre değişiklik gösterebilir, mutlaka takip eden doktorunuzun önerilerine göre hareket etmelisiniz.

Gebelikte kilo kontrolü için beslenmede nelere dikkat edilmeli?

Yeterli ve dengeli beslenerek ve fiziksel aktivitenizi uygun düzeyde tutarak hem bebeğinizin sağlıklı gelişimini sağlayabilir hem de kilonuzun kontrollü artışını sağlayabilirsiniz.

Gebelikte günlük gereksinmelerine ek olarak günlük 20-30 gram protein, 15-20 gram demir, 500mg kalsiyum, 20 mg çinko alınması gereklidir. Günlük kalori ihtiyacına 300 kcal eklenmelidir.

• Şeker ve yağ miktarı yüksek gıdalar, besleyici özellikleri düşük ve kalorileri yüksek olan gıdalardır. Mümkün olduğunca az tüketilmelidir.

• Nöral tüp defektinden ( hidrosefali, spina bifida, anensefali) korunmak için, gebelikten 3 ay önce 0,4mg/gün , riskli gruplara (daha önce nöral tüp defekli bebek öyküsü olanlara) 4 mg/gün folik asit önerilir ve gebeliğin ilk üç ayında devam edilmelidir. Bunun dışında gebelikte özel durumlar hariç vitamin desteği gereksizdir. Gebelik boyunca ihtiyaç duyduğunuz vitaminlerin tümünü düzenli beslenme ile alabilirsiniz. Ciddi bulantı kusma veya beslenme yetmezliği durumunda vitamin desteği gerekmektedir.

• Anne adaylarının gebelikte artmış iyot ihtiyacını karşılamak amacıyla iyotlu tuz kullanmalarını öneririz. Hipertansiyon durumunda tuz kısıtlamasına gidilmelidir.

• Gebelikte demir gereksiniminin besinlerle karşılanamaması ve gebelik süresince kan hacmindeki artış sebebiyle kansızlık ( Hb 11 g/dl altında ise) görülebilir. Kansızlık, çarpıntı, yorgunluk, baş dönmesi, toprak, kağıt, kireç gibi besin olmayan maddelerin yenmesi ( pika) gibi şikayetlere neden olabilir. Bu durumda demir hapları verilir. Sıklıkla ilk aylarda bulantı kusma ve mide şikayetlerinin sık görülmesi sebebiyle gebeliğin 4.ayından sonra başlanmasını tercih ederiz. Ancak aşırı derecede kansızlığı olanlarda gebeliğin erken dönemlerinde de başlanabilir. Demir hapları süt ve süt ürünleriyle birlikte alınmamalıdır. Çünkü süt, demir emilimini azaltır. Kansızlık durumunda beslenmeye de daha dikkat edilmelidir. Kan yapıcı besinler; pekmez, kuru üzüm, kırmızı et, yumurta ve kuru baklagillerden zengin gıdaların tüketilmesine önem verilmelidir. Ayrıca C vitamininden zengin meyve ve sebzeler, barsaklardan demir emilimini arttırırırlar. Çay, besinlerle alınan demir emilimini azaltarak kansızlığa da sebep olabilir.

• Kalsiyum, bebeğinizin gebeliğin 8.haftasından itibaren başlayan kemik gelişimi için gerekli bir mineraldir. Yeterli ve düzenli beslenen gebelere kalsiyum ihtiyacına gerek yoktur. Kalsiyum açısından zengin gıdalar süt, yoğurt, peynir ve yeşil yapraklı sebzelerdir. Süt ürünleri yağ açısından zengin olduğundan dolayı yağı alınmış süt ve yoğurdu ve yağsız peyniri tercih etmek daha doğru olacaktır. Brucella, tifo benzeri hastalıklardan korunmak için peynir ve sütün hijyenik ve pastörize olmasına özen gösterilmelidir.

• Hamilelite balık tüketimi ( omega 3 açısından zengin) bebeğin beyin oluşumu ve gelişimine katkıda bulunmaktadır. Büyük okyanus balıkları ( ton balığı) yüksek civa içerikleri sebebiyle haftada 140 gr dan fazla tüketilmemelidir.

• Bebekte sakatlığa yol açabilen bir enfeksiyon olan toksoplazmozise karşı korunmak için gebelikte çiğ et tüketilmemelidir. Şarküteri ürünleri (salam, sosis, sucuk gibi) iyice pişirilerek tüketilmelidir.

• Gebelikte kahve tüketiminin günde 1-2 fincanla sınırlı olması durumunda olumsuz bir etki oluşmazken daha fazla alımlarda düşük, erken doğum, bebekte gelişme geriliği yapacağına dair bazı çalışmalar bulunmaktadır.

• Gebelikte fazla çay tüketildiğinde ( 2 fincandan) içeriğindeki teofiline bağlı olarak düşük, gelişme geriliği gibi etkiler ortaya çıkar. Tamamen katkısız bitki çaylarının gebelikte sakıncası yoktur.

Betül Meral SARIİZ

betul.sariiz@posta.com.tr