Giriş
Ayşen Gruda aramızdan ayrılalı 2 yıl oldu: Asıl oyuncu olmak isteyen ablasıydı
Sinemanın gülen yüzüydü Ayşen Gruda, Yeşilçam'da bizi mutlu eden her filmde yer aldı. Kötü ya da nemrut tek bir yolu yoktu. Bunun tek nedeni olabilir, dışarı taşan yaşam enerjisi. Türk tiyatrosuna ve sinemasına damgasını vuran, ekranda da unutulmaz karakterler yaratan usta oyuncu Ayşen Gruda aramızdan ayrılalı iki yıl oldu.
Yeşilköy'de doğdu
Takvimler 30 Kasım 1945 tarihini gösteriyordu. İstanbul'un Yeşilköy semtinde, Osmanlı İmparatorluğu döneminde karargah olarak kullanılan bir köşkte bir bebek dünyaya gözlerini açtı. Annesi ve kara tren makinisti olan babası "Ayşen" dediler bebeğin adına. O bebek, yıllar sonra, maddi zorluklar yaşayan ailesine yardımcı olmak için ablasının yardımıyla oyunculuğa adım atacaktı. Türk sinemasına ve tiyatrosuna adını "Domates Güzeli" olarak yazdıracağından habersiz.
Ermeni komşularının taklidini yaparak başladı
O yıllarda elbette ne onun ne de ailesinin minik Ayşen'in gelecekte hangi mesleği seçeceği hakkında bir fikri yoktu. Ama o daha küçücük bir çocukken Yeşilköy'deki evlerinde Ermeni komşularının taklidini yapmaya başlamıştı. İşte o dönemde ailesi de ondaki yeteneği fark etti. Ayşen Gruda henüz lisenin ikinci sınıfına giderken babasını kaybetti. Hayat zordu, geçim sıkıntısı çekiyorlardı. O da çareyi okulu bırakıp çalışmakta buldu. Oysa asıl hayali avukat olmaktı.
Aslında oyuncu olmak isteyen abasıydı
Aslında bir anlamda zorunluluktan oyuncu oldu Ayşen Gruda. Aslında avukat olmak istiyordu. Ailesinde gerçekten oyunculuk aşkıyla yanıp tutuşan ablası Ayten Erman'dı (solda). Abla Ayten, o dönemde Avni Dililgil Tiyatrosu'nda oyuncuydu. Ama Ayşen Gruda'nın aklının ucundan bile geçmiyordu sahneye çıkmak, oyuncu olmak.
Bir röportajında o dönemi şöyle anlatmıştı Gruda:
Her şey ihtiyaçtan olur. Ben yeteneğimi bilmiyordum ama oyuncu olmak zorundaydım. Ablam Ayten Erman tiyatro için öldü dirildi ve tiyatrocu oldu. Benim aklımın ucunda yoktu, hiç öyle bir şey istemiyordum. Fakat babam ölünce çalışmak zorunda kaldım. Daha lise 2 öğrencisiydim. Evde geçim sıkıntısı başladı. Kardeşim küçüktü, ablamla ben anneme yardımcı olmak zorundaydık. Ablam aracı oldu, oyuncu oldum. Yoksa çok güzel okuyan bir çocuktum. Avukat olmak istiyordum.”
Nasıl "Domates Güzeli" oldu?
Türkiye'de birkaç kuşağın onu "Domates Güzeli" olarak tanımasının nedeni ise 1977 yılında TV ekranlarında yer alan bir skeç içinde canlandırdığı karakter. İşte o skeçte oynadığı Domates Güzeli Nahide Şerbet karakteri olarak hafızalara yerleşti. Ayşen Gruda ya da o dönemdeki adıyla Ayşen Erman, Ankara Meydan Sahnesi'nde Yılmaz Gruda ile tanıştı. Çift, kısa sürede evlendi. Bu evlilikten Elvan adını verdikleri bir kız çocukları dünyaya geldi. Anne olunca tiyatroya da bir süre ara verdi Ayşen Gruda. Ama evlilik kısa sürdü. Çift, 1976 yılında boşandı. Gruda, meslekte bu isimle tanındığı için soyadını kullanmayı sürdürdü.
İlk rolü hizmetçilikti
Ayşen Gruda, profesyonel olarak Tevfik Bilgi Turne Tiyatrosu'nda oyunculuğa adım attı. 1962 yılını gösteriyordu takvimler. Kongre Eğleniyor adlı bir vodvilde bir hizmetçiyi canlandırdı. Gruda, ondan sonra da ne tiyatro sahnelerinden indi ne de kamera karşısından uzaklaştı.
Ayşen Gruda, sanat yaşamına tiyatro ile başlayıp sinema ile devam etti. Uzun süre Adile Naşit ile birlikte Ertem Eğilmez filmlerinin ana kadrosunda yer aldı. Tiyatronun yanı sıra da birçok televizyon programında skeçlerde ve dizilerde oyunculuk yaptı. Sinemada “Tosun Paşa”, “Süt Kardeşler”, “Şabanoğlu Şaban”, “Hababam Sınıfı", “Neşeli Günler” gibi birçok klasikleşmiş Türk sineması örneklerinde oynadı 2014 yılında senaristliğini ve yönetmenliğini Cem Yılmaz’ın yaptığı “Pek Yakında” adlı sinema filminde Cem Yılmaz, Ozan Güven, Zafer Algöz, Özkan Uğur, Çağlar Çorumlu, Şirincan Çakıroğlu, Tülin Özen ile birlikte rol aldı.
Ayşen Gruda, sanat yaşamına tiyatro ile başlayıp sinema ile devam etti. Uzun süre Adile Naşit ile birlikte Ertem Eğilmez filmlerinin ana kadrosunda yer aldı. Tiyatronun yanı sıra da birçok televizyon programında skeçlerde ve dizilerde oyunculuk yaptı. Sinemada “Tosun Paşa”, “Süt Kardeşler”, “Şabanoğlu Şaban”, “Hababam Sınıfı", “Neşeli Günler” gibi birçok klasikleşmiş Türk sineması örneklerinde oynadı 2014 yılında senaristliğini ve yönetmenliğini Cem Yılmaz’ın yaptığı “Pek Yakında” adlı sinema filminde Cem Yılmaz, Ozan Güven, Zafer Algöz, Özkan Uğur, Çağlar Çorumlu, Şirincan Çakıroğlu, Tülin Özen ile birlikte rol aldı.
Hiç eğitim almadı
Türk sinemasının sayılı komedyen kadın oyuncularından Gruda, daha sonra yakın arkadaşı ve komşusu Adile Naşit'le birlikte "Dahi" dediği Ertem Eğilmez filmlerinin ana kadrosunda yer alarak, sayısız karaktere imza attı. Gruda, 14 yaşında adım attığı, hiç tiyatro eğitimi almadan, kendi deyimiyle "ustalarını izleyerek" öğrendiği oyunculuk hayatında ayrıca Yeşilçam'ın unutulmaz isimleriyle birlikte onlarca filmde oynadı.
"Ben bir komedyenim"
Bugüne kadar hep yan karakterlerde rol alan Gruda, bu duruma rağmen adından söz ettirmesine ilişkin bir röportajında şunları söylemişti: "Arzu Film ekolünden geliyorum. Orada hepimizin senaryoya hakkıyla hizmet etmesi beklenirdi. Biz çok özgür oyunculardık ama başı boş değildik. Arzu Film'de çok sıkı bir disiplin vardı. Bunların dışında da ben bir komedyenim. Komedyen her rolü oynar, yan rol, orta rol, kenar rol yoktur. Bir film seyredersiniz, küçücük bir rol hafızanıza kazınır. Olay budur."