ABD'deki Türkler kime destek verecek? 'Son dönemlerin en başa baş seçimi': İşte seçimin sonucunu belirleyecek eyaletler

ABD’nin 47. başkanını belirleyecek seçimde oy verme işlemleri bugün sona eriyor. 5 Kasım gününe kadar ise yaklaşık 75 milyondan fazla kişi erken oy kullandı. 2020 yılındaki seçimlerde oy sayımı yaklaşık 4 gün sürmüş ve kazanan Demokratların adayı Joe Biden ve yardımcısı Kamala Harris olmuştu.

Son seçim takvimi de göz önünde bulundurulunca bugün sona erecek seçimin de sonuçlarının 3-4 gün içerisinde açıklanması bekleniyor.

ABD genelinde farklı saat dilimleri kullanılmasına rağmen yerel saat ile 19.00’da (TSİ 03.00) sandıklar kapatılarak sayım işlemi başlayacak. Buna göre Alaska ve Hawaii gibi eyaletlerde oy verme işlemi sürerken diğer eyaletlerde sayım başlamış olacak.

45. BAŞKAN YENİDEN GÖREVE TALİP

New York'ta 14 Haziran 1946 tarihinde dünyaya gelen Trump, emlakçı olan babasının da teşvikiyle gençlik yıllarından itibaren emlak dünyasına merak saldı.

Trump, 1968'de Pennsylvania Üniversitesi Ekonomi Bölümünden mezun olarak, 1971'de babasının şirketinin başına geçti ve şirkete "Trump Organizasyon" adını verdi.

Şirketin merkezini Manhattan bölgesine taşıyan Trump, inşa ettiği otellerle ünlendi. Cumhuriyetçi Partiden başkan adayı olan Trump, 2016-2020'de ABD 45. Başkanlı olarak görev yaptı.

BIDEN’IN VELİAHTI KAZANMAK İSTİYOR

Harris, 1964'te California'nın Oakland şehrinde Hindistan'dan ABD'ye öğrenci olarak gelen biyolog bir anne ile Jamaika’dan ABD’ye yine öğrenci olarak gelen ekonomi profesörü siyahi bir babanın çocuğu olarak dünyaya geldi.

Hukuk bölümünü dereceyle bitiren Harris, uzun yıllar San Francisco'da savcılık yaptı. Harris ayrıca 2010'da California eyaletinin ilk kadın başsavcısı seçildi.

Kamala Harris, 2017'de tarihteki ikinci Afrikalı-Amerikalı kadın ve ilk Güney Asyalı-Amerikalı senatör olarak California Senatörü seçilerek kariyerine devam etti.

Joe Biden, Ağustos 2019'da Harris'i başkan yardımcısı adayı olarak seçti. Biden'ın kasımda seçimi kazanmasının ardından Harris, bu zaferle ABD'nin başkan yardımcılığı görevine gelen ilk kadın, ilk siyahi ve ilk Güney Asyalı Amerikalı oldu.

Harris bu seçimi kazanırsa ABD’nin ilk kadın başkanı olarak tarihe geçecek.

SON DÖNEMLERİN EN BAŞA BAŞ GİDEN SEÇİMİ

ABD seçimleri ile ilgili Posta.com.tr’ye açıklamalarda bulunan Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Uzmanı Cihan Günyel, seçimin son dönemlerin en baş başa giden seçim olarak ön plana çıktığını söyleyerek, “ABD, Uluslararası sistemin başat aktörü olmasından dolayı seçimler sadece ABD iç kamuoyunu değil tüm dünyayı ilgilendiren bir seçim konumunda. Demokratları adayı Kamala Harris ve Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump kıyasıya bir yarışa girdiler ve anket çıkış sonuçları da bunu işaret ediyor. Son günlerde yapılan anketlerde bu durum gözler önüne serildi” ifadelerini kullandı.

Yapılan anketlerde her iki adayın da %48’er oranda olduğuna dikkat çeken Günyel, seçimlerdeki asıl önemli noktaların ‘salıncak eyaletler’ denilen bölgeler olduğunu belirterek şöyle konuştu:

Şunu unutmamak gerekiyor Kİ ABD seçimlerinde başkanlar doğrudan yarışmıyor: Amerikalı seçmen, sandığa gittiğinde doğrudan yeni başkanı ve yardımcısını değil, bu ikiliyi seçecek olan seçiciler kurulu delegelerine oy veriyor. Dolayısıyla seçimin sonucunda, bir başkan adayının aldığı oy sayısı değil, kazandığı delege sayısı belirleyici oluyor.  “Electoral Collage” denilen seçiciler kurulu, Senato ve Temsilciler Meclisinin toplam üye sayısı olan 538 delegeden oluşmaktadır. Delegele sayısı 270’e ulaşan başkan adayı seçimin de galibi oluyor. Örneğin 2016 yılındaki son seçimleri kazanan Donald Trump, 304 delegeye ulaşmış ancak rakibi Hillary Clinton, Trump’tan yaklaşık 3 milyon adet daha fazla oy almıştır. Seçimlerde ayrıca Senato’nun üçte biri ile Temsilciler Meclisi üyelerinin tamamı da belirlenmektedir.

SEÇİMİ BU EYALETLER BELİRLEYECEK

Salıncak eyaletlerde (Nevada, Arizona, Georgia, North Carolina, Pensilvanya, Michigan, Wisconsin) en çok oyu alan aday da muhtemelen delege sayısında yeterli sayıya ulaşarak seçimin galibi olma ihtimalinin yüksek olduğunu söyleyen Günyel, “Şu an bu eyaletlerde de kıyasıya bir rekabet gitmekte ve her iki adayda anket sonuçlarında kafa kafaya gözükmekte açıkçası en çekişmeli ABD seçimi bizi bekliyor ve hangi adayın kazanacağı hakkında tam bir sonuca varmak hayli zor bir tahmini yürütüyor fakat ilginç bir şekilde ABD bahis şirketleri başkanlık yarışı sonucu olarak Donald Trump’ın kazanma şansını % 59’un üzerinde olarak belirledi” şeklinde konuştu.

Geçtiğimiz Biden yönetiminde Türkiye ile ABD arasındaki ilişkilerin mesafeli ve soğuk bir dönemden geçtiğini belirten Günyel, Trump’ın başkanlık yaptığı 2016-2020 yılları arasında Türkiye-ABD ilişkilerinin daha iyi gözükse de o dönem de yaşanan iniş ve çıkışların unutulmaması gerektiğini söyledi.

Trump’ın bir yandan Türkiye’yi öven açıklamalarda bulunup diğer taraftan ise Suriye’deki terör örgütü ve sözde yöneticilerini öven açıklamalarda bulunduğunu hatırlatan Günyel, eski başkanın seçildiği senaryoda ilişkilerin ne yöne evrileceğini kestirmenin zor olduğunu belirtti.

Öte yandan Günyel, Demokratların adayı Harris’in seçilme durumunda ise Biden dönemi soğuk ve mesafeli politikanın sürmesinin ihtimaller dahilinde olduğunun altını çizdi.

ABD’DEKİ TÜRKLER KİMİ DESTEKLEYECEK?

ABD’deki seçim sisteminden dolayı genelde belirleyici oylar, göçmenlerden gelebiliyor. Bu noktada ABD’de yaşayan ve oy kullanma hakkı bulunan Türklerin de kime oy verecekleri yeni başkanın seçilmesinde oldukça önemli bir etken olacak. Günyel, ABD’de yaşayan Türklerin kime yakın olacağını belirleyecek 2 unsurun ön plana çıkabileceğinin altını çizdi.

Bunların ilki, ABD başkanlarından hangisinin Türkiye ile ilişkiler açısından daha iyi bir seçenek olacağı ve diğer bir unsur da adaylardan hangisinin göçmen ve ekonomi politikasının ABD’de yaşayan Türkler açısından daha faydalı olacağıdır. Trump göçmen karşıtlığı üzerinden negatif bir algıya sahip olmasına rağmen ekonomi politikalarında daha önde gözüküyor, Harris ise bunun tam tersi. Bu iki unsur seçimde oy kullanacak Türklerin kararında etkili olacaktır.

UKRAYNA SAVAŞINA ETKİSİ NE OLUR?

Seçimlerin sonucu yalnızca ABD’yi değil, Uluslararası sistemi yakından ilgilendiriyor. Avrupa güvenlik mimarisi, Asya-Pasifik bölgesi ve Ortadoğu seçimlerin sonucunda seçilen başkanın alacağı politik karar ve pozisyonlar açısından önem taşıyor.

İki adayın da seçilmeleri halinde yaşanabilecek uluslararası gelişmeleri yorumlayan Günyel, şu ifadeleri kullandı:

Trump geçmiş başkanlık döneminde Asya-Pasifikte Çin ile mücadeleyi öncelikli konu yapmış, özellikle NATO’nun Avrupalı müttefiklerini yeterince savunma harcama yapmadıkları konusunda uyarmıştır. Tekrar başkan seçilmesi halinde Avrupa’nın güvenliği için yeterince harcama yapmayacak NATO müttefiklerini korumayacağını açıklaması, Avrupalı müttefikleri arasında korku yaratmış ve özellikle hem NATO hem AB üyesi ülkeler Avrupa güvenliğini nasıl sağlayacakları arayışına girmişlerdir.

Ukrayna’ya yapılan askeri desteği eleştiren Trump, göreve geldiğinde Rusya’nın kazanacağı bir barış anlaşmasına Ukrayna’yı zorlaması ki ABD askeri yardımlarına muhtaç olan Ukrayna’nın yenilmesi anlamına gelecektir ki böyle bir durumda Batının yenilmesi ve uluslararası sistemde Batı hegemonyasının sarsılması demek olacaktır. Bu olasılıkta özellikle NATO’nun Avrupalı müttefiklerini endişelendirmektedir.

Harris’in seçilmesi demek Ukrayna’ya askeri desteğin devamı olacaktır ki bu da bize bir barış anlaşmasının zamanının ucu açık olduğu bir süreci gösterecektir.

“İSRAİL DAHA DA CESARET BULACAK”

Trump başkanlık döneminde ABD Büyükelçiliğini, Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıyarak taşımıştır. Seçim dönemi yaptığı açıklamalarda İsrail’e sonsuz desteğini sunan Trump, iki devletli çözümün artık mümkün olmadığını belirtmiştir ki bu durumda Gazze’de soykırım yapan İsrail’in Trump’ın seçilmesiyle, daha da cesaret alarak Gazze’de, Lübnan’da soykırım ve şiddet sarmalını daha da tahmin edilemeyecek korkunç bir sürece yönlendirebilir ve insanlık adına daha korkunç sonuçları görebiliriz.

İran’a misilleme konusunda İsrail’in İran’daki nükleer tesisleri vurması gerektiğini açıklayan Trump’ın bu sözlerinden dolayı ve alacağı destekle İsrail’in İran’la şiddet eşiğini yukarı çektiği ve Suriye’den Irak’a “şer ekseni” olarak adlandırdığı bu ülkelere yapacağı saldırılar, Ortadoğu’da zaten günümüzde var olan çatışmaları bölgesel savaşa sürükleyebilir.

“KALICI ATEŞKES OLDUKÇA ZOR”

Açıkçası sadece Trump değil Kamala Harris’in başkan seçilmesi de benzeri bir sürecin yaşanmayacağı anlamına gelmez, Biden ABD tarihinde İsrail’e en çok destek veren ve bugün yaptığı soykırımın baş ortağı konumda. Biden’ın yardımcısı olarak Harris de bu suçun elbette ortağı. ABD, Ortadoğu politikasında İsrail’in korunması ve bunun üzerinden bölgenin dizayn edilmesini araçsal olarak kullanmakta. ABD’de hangi başkan seçilirse seçilsin aslında 76 yıldır İsrail’in Filistin soykırımının sonlanabilmesi ve bir kalıcı ateşkese evrilmesi maalesef zor gözükmekte ABD, asıl ana amaç olarak İsrail’in kazandığı Filistin ve Arapların kaybettiği bir ateşkes yaklaşımını benimsemiş durumda.

SESSİZ DEV RAKİP: ÇİN!

Asya-Pasifik ve Çin konusunda başkanlık döneminde Çin ile mücadeleye çeviren Trump, seçilmesi halinde öncelik olarak dış politikada Çin’le mücadeleyi öncelikli konu yapması ihtimali yüksek ve ekonomik anlamda da Çin’le mücadeleyi öncelik haline getirecektir.

Harris ise özellikle Ukrayna savaşında Çin’in Rusya’ya verdiği desteği göz önünde bulundurarak yeni yaptırımları hayata geçirecektir. Özellikle Biden Çin’in Rusya’ya askeri teknoloji transferi ve Rusya’ya karşı uygulanan yaptırımları deldiği için hayata geçirdiği Çin’e karşı yaptırımları Harris uygulamaya devam edecektir. Biden ayrıca Çin’den ithal edilen teknolojik ve sanayi ürünlerinden alınan gümrük vergilerini yükselmiştir.

Harris’in de özellikle Ukrayna savaşıyla beraber Çinli firmalara ve sektörlere yönelik yeni vergileri hayata geçirerek ekonomik olarak mücadeleye devam etmesi olası gözüküyor. Tayvan önemli bir konu olarak ABD-Çin arasında yer almakta, Harris’in Tayvan’a ABD desteği konusunda bir şüphe yokken, Trump’ın Tayvan konusunda çelişkili açıklamaları, başkan olması karşısında nasıl bir yol izleneceği konusunda net bir mesaj vermiyor.

Açıkçası ABD başkanlık seçimlerini Avrupalı NATO müttefiki üyeler, İsrail, Çin, Rusya, İran ve Asya-Pasifikte ABD müttefiki olan Tayvan, Japonya, Güney Kore, Avustralya, Yeni Zelanda tarafından dikkatle takip edilecek ve seçilecek başkan adayı sonrası uluslararası sistemde yeni pozisyonlar hayata geçirilecektir.