Giriş
ABD’nin önde gelen yükseköğretim kurumlarından Michigan Üniversitesi’nde araştırmacılar akıllı biyonik protez bacak geliştirdi. Yapay zekânın hareket ettirdiği teknolojiyi hayata geçiren ekipte Türkiye’den Enis Habib de yer alıyor. Giyilebilir robot teknolojisi, babaannesi yürüme güçlüğü çeken Enis’in çocukluk hayaliymiş...
Amerikan Michigan Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünden Dr.Eliott Rouse’un liderliğini yaptığı ekip, ampute kişilerin hayatlarını kolaylaştırmayı hedefleyen akıllı biyonik protez bacak geliştirdi. Protez bacağın yazılımı ve hangi parçalar kullanılarak yapılabileceği internette açık kaynaklı olarak paylaşılıyor. Sitenin yapımı ve yeni teknolojinin tasarımında rol alan Enis Habib, aynı üniversiteden bu yıl mezun olmuş. Hedefi, ilerleyen yıllarda araştırmalarını bu alanda sürdürmek.
Genç araştırmacı, Hürriyet’ten Önder Öndeş'e proje ve kendi çalışmalarıyla ilgili şunları anlattı:
BABAANNEM YÜRÜYEMİYORDU
“Liseyi, Üsküdar Amerikan Lisesi’nde onur derecesi ile bitirdikten sonra 2015’te Michigan Üniversitesi Makine Mühendisliği programına kabul aldım. Bu yıl mezun oldum. Çocukluğumda babaannem dizlerinden zorluk çekiyordu, yürüyemiyordu. Ona yardımcı olmak istiyordum. O yıllardan beri hayalim protez bacak gibi giyilebilir robot teknolojileri üzerine çalışmak ve yürüme engelini ortadan kaldırmaktı. Makinelere ve robotlara kendimi bildim bileli ilgim var. Evde boş vakitlerimde babamın şirketinden getirdiği mekanik sandalyeleri söküp söküp birleştirirdim. Çoğu zaman da legolarla oynayıp küçük robotlar yapardım. Üniversitelere kabul için başvurularımda da hayalimin ABD’de robot ve protez bacak üzerine çalışmak olduğunu yazmıştım.
Projeye üniversitedeki üçüncü yıl dahil oldum.
17 ADIMDA BİRLEŞİYOR
Bir gün derse, giyilebilir robot teknolojilerinin geliştirilmesinde öncü olan, Michigan Üniversitesi Neurobionics Laboratuvarı Başkanı, aynı zamanda hocam Dr. Elliott Rouse, elinde üzerinde çalıştığı biyonik bir bacakla girdi. O an gözlerim parıldadı, çok heyecanlandım. Hocam bacağın nasıl çalıştığını tahtaya formüller yazarak açıklamaya başladı. Bunun hep hayalini kurduğum fırsat olduğunu biliyordum. Ders sonrası yanına koştum. Projesine katılmak istediğimi belirttim. Dördüncü seneme başlarken, yani Eylül 2018’de akıllı protez bacak üzerine çalışmaya başlamıştım. Projeye katıldığımda biyonik ayağın tüm belgelerinin yayımlanacağı açık kaynaklı bir internet sitesinin tasarlanması gerekiyordu. ABD’li bir arkadaşımla, 300’den fazla parçadan oluşan bacağın internet sitesini hayata geçirdik. Alanda çalışan araştırmacılara yönelik kurguladığım videolarla, toplam 17 adımda bacağın bütün parçalarını kolayca bir araya getirebiliyorsunuz. Ayrıca yazılım da herkese açık olarak ücretsiz. Projemiz, tüm dünyanın dikkatini açık kaynaklı olması nedeniyle de çekiyor.
BİR SONRAKİ ADIMI KENDİ ATIYOR
Geliştirdiğimiz akıllı protez bacak, yapay zekâ ile bir sonraki adımınızı tahmin edip ona göre hareket edebiliyor. Yani bacak merdiven inerken, çıkarken ya da normal bir yürüyüş esnasında vücudunuzun hareketini algılayarak, ona göre tepki veriyor. Doğal bir şekilde bir sonraki adımı sizin yerinize atıyor.
Robot teknolojilerinde dünya çapında öncü olan Carnegie Mellon gibi üniversitelerde tasarlayıp ürettiğimiz bu protez bacağın sunumunu gerçekleştireceğim. Bunun yani sıra protez ayak gibi giyilebilir robot teknolojileri için çalışmaya devam ediyorum. İlerleyen yıllarda bu alanda çalışan lider şirketlerde ürün tasarımcısı olarak çalışmak istiyorum.”
‘AÇIK KAYNAK’TA
Akıllı protez bacağın hangi parçalar kullanılarak nasıl bir araya getirileceğiyle ilgili tüm içeriklere ‘opensourceleg.com’ adresinden ulaşılabiliyor.
