Giriş
Rusya’da hükümete karşı isyan başlatarak önceki gün Moskova’ya doğru yürüyüşe geçen paralı asker grubu Wagner’in patronu Prigojin, Belarus Cumhurbaşkanı Lukaşenko’nun araya girmesiyle başkente 200 kilometre kala durmuştu. Lukaşenko’nun yürüttüğü müzakereler çerçevesinde Wagner, ele geçirdiği şehirlerden geri çekildi. Müzakere kapsamında ‘affedilen’ Prigojin’in de Belarus’a yerleşeceği öğrenildi.
Rus paralı asker birliği Wagner’in patronu Yevgeniy Prigojin ile Rus Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun arasındaki güç savaşı isyan girişimine dönmüştü.
Ukrayna’da Wagner’in başarılarına karşılık Rus ordusunun yeterince hızlı ilerleyememesi Şoygu’yu zor durumda bırakmış, Savunma Bakanlığı da Wagner’e ihtiyacı olan mühimmatı vermemişti. Taraflar arasında şubatta başlayan anlaşmazlık cuma gecesi iddiaya göre Rus savaş uçaklarının Ukrayna’daki Wagner birliklerini vurmasıyla krize dönmüştü.
200 KİLOMETRE KALA
Şoygu’nun görevden alınıp yargılanmasını isteyen Prigojin, askerleri ile birlikte Moskova’ya doğru harekete geçmişti. Cumartesi günü Rostov şehrini tek bir el ateş etmeden ele geçiren Wagner, Voronezh ve Lipotsk kentlerinden geçip yoluna devam etmişti. Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko’nun gün boyu yürüttüğü müzakereler sonucunda Wagner, Moskova’ya 200 kilometre kala durmuştu. Prigojin “Rus kanı dökülmemesi için harekatı durdurduk” demişti.
HEPSİ AFFEDİLDİ
Anlaşmadan hemen sonra Wagner birlikleri Rostov’dan çekildi. İsyan sırasında devlet televizyonuna çıkan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, isyancıları ‘hain’ olarak nitelendirmiş ve hepsinin cezalandırılacağını söylemişti. Ancak müzakereler kapsamında Wagner birliklerinin yargılanmadan üslerine döneceği öğrenildi. Prigojin’in de ‘affedildiği’, yargılanmayacağı ancak buna karşılık Rusya’dan ayrılıp Belarus’a taşınacağı açıklandı.
YERİ BİLİNMİYOR
Son olarak önceki gece Rostov’dan birlikleri ile ayrılırken görüntülenen Prigojin’in şu anda nerede olduğu bilinmiyor. Asi bir yapıya sahip Prigojin, Şoygu ile anlaşmazlığında hakaret hatta küfre varan ifadeler kullanmıştı. Otoriter yapıya sahip Lukaşenko’nun yanında aynı isyancılığını sürdürmesinin zor olduğu öngörülüyor. Prigojin’in başına buyruk yöntemleri, Lukaşenko’nun muhaliflere ve bağımsız medyaya yönelik sert baskısıyla çelişiyor.
ASKERLERE NE OLACAK?
Belarus anlaşması, Prigojin’in Wagner üzerindeki kontrolünü ortadan kaldırıyor. Müzakere kapsamında isteyen Wagner askerleri Rus ordusuna ‘sözleşmeli asker’ olarak katılabilecek. Ancak daha iyi maaş almaları ve Rus ordusundan daha iyi beslendikleri için Wagner askerlerinden Rus ordusuna katılacakların sayısının düşük olacağı tahmin ediliyor. Wagner askerlerinin sadakat duygusuyla ya da Rus ordusuna katılmamak için Prigojin’in peşinden Belarus’a gidip gitmeyeceği belli değil.
PUTİN DE ORTADA YOK
İsyan sırasında Putin’in uçağı Moskova’dan ayrılmış, sonra da uçak takip sistemlerinden kaybolmuştu. Uçağın nereye indiği ve Putin’in içinde olup olmadığı bilinmiyordu. İsyan nedeniyle otoritesi ciddi şekilde zayıflayan Putin dün devlet televizyonuna çıktı ancak Wagner hakkında hiçbir şey söylemedi. Daha sonra yayının önceden kaydedildiği açıklandı. Bu arada Amerikan Washington Post ve New York Times gazeteleri, ABD hükümetinin Prigojin’in isyanından haftalar önce haberdar olduğunu öne sürdü.
İSYANIN KAZANANI ‘SON DİKTATÖR’
Rusya’daki isyan hem Prigojin’i hem de Putin’in otoritesini zayıflatırken Lukaşenko’nun elini bir hayli güçlendirdi. 1994’ten beri iktidarda olan ve ‘Avrupa’nın son diktatörü’ olarak anılan Lukaşenko, yönetimine karşı 2020’de düzenlenen protestoları acımasız bir baskıyla sonlandırmıştı. Aralarında Nobel Barış Ödüllü Ales Bialiatski’nin de bulunduğu yüzlerce kişi uzun hapis cezalarına çarptırılmıştı. Putin’in yakın müttefiki Lukaşenko yönetimi altında Belarus, Rusya’ya adeta göbekten bağlandı. Belarus, Ukrayna savaşında Rus birliklerinin ülkesine girmesine ve buradan harekat yürütmesine izin vermişti. Ayrıca Rus nükleer silahlarının ülkesinde konuşlanmasını da onaylamıştı.
'RUSYA HİÇBİR ŞEYİ KONTROL EDEMİYOR’
Ukrayna Devlet Başkanı Volodomir Zelenskiy dün yaptığı ulusa sesleniş konuşmasında Rusya’nın hiçbir şeyi kontrol etmediğinin görüldüğünü, yaşananların tam anlamıyla bir kaos olduğunu belirtti. Konuşmasına Rusça devam eden Zelenskiy, “Kremlin’deki adam belli ki çok korkuyor ve muhtemelen bir yerlerde saklanıyor, kendini göstermiyor. Artık Moskova’da olmadığından eminim. Neden korktuğunu biliyor çünkü bu tehdidi kendisi yarattı” dedi. Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba da “Düşman hatlarının gerisindeki herhangi bir kaos bizim çıkarımızadır” diye konuştu.
