Giriş
Dünya yeni bir savaşın kıyısında: Çin'den art arda hamleler
Dünyanın gözü Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşa odaklanmışken, ABD Meclis Başkanı Pelosi’nin Tayvan’ı ziyareti yeni bir kriz ortaya çıkardı. Pelosi’nin ziyareti üzerine Çin’in sahil kentlerinde askeri hareketlilik başladı. ABD donanmasına ait USS Ronald Reagan uçak gemisi Güney Çin Denizi’ne sevk edildi.
ABD-Çin arasında gerilime neden olan ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’yi ve beraberindeki heyeti taşıyan uçak Tayvan’ın başkenti Tapei’de bulunan Songshan Havalanı’na dün yerel saatle 22:43’te indi. Pelosi’yi Tayvan Dışişleri Bakanı Joseph Wu, Taipei’de bulunan Amerikan Enstitüsü Başkanı Sandra Oudkirk karşıladı.
DEMOKRASI VURGUSU
Pelosi’nin bugün Tayvan Lideri Tsai Yingwen ile görüşmesi bekleniyor. Pelosi yaptığı açıklamada, söz konusu ziyaretin ABD’nin Tayvan’ın demokrasisini destekleme konusundaki sarsılmaz taahhüdünü onurlandırdığını dile getirdi. Pelosi, “Tayvan liderliğiyle görüşmelerimiz, ortağımıza desteğimizi yeniden teyit edecek” ifadelerini kullandı.
DAYANIŞMA MESAJI
“Görüşmelerimiz özgür ve açık bir Hint-Pasifik bölgesini ilerletmek de dahil olmak üzere ortak çıkarlarımızı geliştirmeye odaklanacak” diyen Pelosi, “Dünya otokrasi ve demokrasi arasında bir seçimle karşı karşıya olduğundan, ABD’nin 23 milyon Tayvanlı ile dayanışması bugün her zamankinden daha önemli” açıklamasını yaptı.
ÇİN’DEN MİSİLLEME
Pelosi, en son 1997’de dönemin ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Newt Gingrich tarafından ziyaret edilen Tayvan’a seyahat eden en üst düzey ABD’li yetkili oldu. Nancy Pelosi’nin uçağının adaya inmesinin ardından Çin Halk Kurtuluş Ordusu 4-7 Ağustos tarihleri arasında Tayvan’ı çevreleyen altı bölgede tatbikat yapacağını açıkladı.
21 SAVAŞ UÇAĞI AYNI ANDA HAVALANDI
İngiliz Daily Mail gazetesinde yer alan habere göre, Pekin, Tayvan'ın hava savunma bölgesine 21 savaş uçağı ve J-20 uçağı gönderdi.
Ziyareti 'son derece tehlikeli' olarak adlandıran Pekin yönetimi bölgedeki birliklerini teyakkuza geçirirken bir dizi tatbikan kararı aldı.
Bloomberg bu gelişmeyi 'Pelosi'nin inişinden dakikalar sonra provokatif tatbikat kararını duyurdu' sözleri ile okurlarına duyurdu.
Çin sosyal ağı Weibo'da yayınlanan görüntülerde ise Çin anakarasında adaya en yakın nokta olan Fujian sahilinde tankların olası bir çıkartma için pozisyon aldığı anlar yer aldı.
ABD SAVAŞ GEMİLERİ BÖLGEDE
Bölgede biri uçak gemisi olmak üzere 4 ABD savaş gemisinin olduğu biliniyor. ABD makamları bu haberleri doğrularken gemilerin kesin konumlarını güvenlik gerekçesi ile gizli tutuyor.
Çin'in neredeyse sıfır noktasındaki bu tehlikeli hamlesine Tayvan'dan ilk tepki geldi.
Tayvan Savunma Bakanlığı, adanın yakınında planlanan Çin gerçek zamanlı askeri tatbikatlarının kilit limanları ve kentsel alanları tehdit ettiğini duyurdu.
Adayı savunmak için önlemlerin alındığının vurgulandığı mesajda 'Savunma Bakanlığı zamanı geldiğinde uygun şekilde yanıt verecek' denildi.
TSAİ'DEN NET MESAJ: GERİ ADIM ATMAYACAĞIZ
Tayvan Devlet Başkanı Tsai Ing-wen ise 'kasıtlı olarak yüksek askeri tehditlerle karşı karşıya kalan Tayvan, geri adım atmayacak'
Tsai ile yaptığı görüşme sonraı Pelosi, Tayvan ziyaretinin küresel güvenliği artırmayı amaçladığını söyledi.
‘TEK ÜLKE İKİ SİSTEM’
İkinci Dünya Savaşı’nda Japonya yenilgiye uğrayınca Tayvan’ın kontrolü Çin’e geçti. Ancak Çin’deki iç savaşta Mao güçlerine yenilen Çan Kay Şek’in birlikleri 1949 yılında Tayvan’a çekildi. Batı dünyasının Çin’in resmi hükümeti olarak tanıdığı Çan Kay Şek iktidarı, ülkenin Birleşmiş Milletler’deki (BM) temsilcisiydi. Ancak 1971’de BM, Pekin’i diplomatik olarak tanıdı ve Çin Cumhuriyeti yani Taipei Hükümeti’nin temsilciliği düştü.
15 ÜLKE TANIYOR
Çin ana karası ile adadaki hükümetler arasında ihtilaf 70 yılı aşkın süredir devam ederken Tayvan’ın statüsü belirsizliğini koruyor. Bugün Tayvan’ı tanıyan ülke sayısı 15’e düştü. Tayvan’ın kendi anayasası, demokratik seçilmiş vekilleri ve 300 bin askerden oluşan ordusu var. Çin ‘tek ülke, iki sistem’ adı altında Tayvan’ın ana karaya bağlanmasını istiyor. ABD, 1979’da Pekin yönetimini resmen tanısa da Tayvan’ı da tamamen dışlamadı.
300 BİN KİŞİ TAKİP ETTİ
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin Asya turu bölgedeki tansiyonu yükseltirken, ABD heyetini taşıyan uçağın Tayvan’a inip inmeyeceğini merak edenler internet üzerinden yakın takibe girişti. Uçakların rotasını canlı yayınlayan bir internet sitesinde Pelosi’nin yolculuğunu takip edenlerin sayısı 300 bini geçince site çöktü.
ÇİN'DEN 'BOĞAZ GEÇİLDİ' HABERLERİNE YALANLAMA
Pelosi'nin uçağı havadayken Çin savaş jetlerinin kritik öneme sahip Tayvan Boğazı'nı geçtiği iddia edilmişti. AFP tarafından abonelerine servis edilen bu haber Çin makamlarınca yalanlandı. Pelosi, uzun yıllardır demokrasi ve insan hakları konularında Çin’e yönelttiği sert eleştirilerle biliniyor.
Pelosi, 1989 yılında meydana gelen Tiananmen olaylarından 2 yıl sonra Pekin’e yaptığı ziyarette Tiananmen Meydanı’na giderek, 'Çin’de demokrasi için ölenlerin anısına' yazılı siyah bir pankart açmıştı.
Çinli güvenlik güçlerinin müdahalesiyle pankart kapatılmış, Pelosi ve beraberindekiler meydandan uzaklaştırılmıştı. Çin, Tayvan’ı kendi topraklarının parçası olarak değerlendiriyor ve Çin yönetimi ‘barışçıl yeniden birleşme’ adı altında Tayvan’ın idaresini eline almayı isterken, bu uğurda güç kullanmaktan çekinmeyeceğini belirtiyor.
Ayrıca diğer ülkelerin Tayvan ile resmi temas kurması Çin tarafından 'egemenlik ihlali' olarak değerlendiriyor.
RUSYA: BU ZİYARET KIŞKIRTICI NİTELİKTEDİR
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin, Tayvan ziyaretine Rusya tepki gösterdi. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin, Tayvan ziyareti kışkırtıcı niteliktedir” dedi. Peskov, “Tabi ki burada Çin ile dayanışma içinde olduğumuzu bir kez daha vurgulamak istiyoruz. Bu soruna karşı tavrı anlaşılır ve kesinlikle haklı” dedi.“Bu ziyaret bölgede gerilimi yükseltecek. ABD bu hassasiyete saygı duymak yerine maalesef tercih yapıyor” diyen Peskov, “Böyle bir yüzleşme iyiye alamet değil. Buradan sadece pişmanlık çıkar” ifadelerini kullandı.
