Dünya'nın adım adım keşfinde ''İlklerin'' ve ''Enlerin'' Gemileri Fram ve Kon-Tiki

Arife Kübra Zımba - Posta.com.tr Fram ve Kon-Tiki, farklı dönemlerde bambaşka amaçlar için yolculuğa çıkan, büyük başarılar elde ederek dönen iki ayrı gemi! İkisi de Norveçli kaşifleri ağırlamış, bilinmeyenlere ışık tutmuştur. Fram, Fridtjof Nansen için Colin Archer tarafından tasarlanarank Kuzey Kutbu ve Antarktika keşiflerinde kullanılmıştır. Geminin yapımı 1893 yılında tamamlanmıştır. Muhteşem dekorasyonu ve sağlamlığı ile ün salmış Fram'ın yanı sıra yine Norveçli bir başka kaşif Thor Heyerdahl ve beş arkadaşının Pasifik Okyanusunu 101 günde geçtiği sal Kon-Tiki başarısı ile ün salmıştır. Kon-Tiki balsam ağacından yapılmıştır

KON-TİKİ

Pusula kullanılmadan ilkel usullerle yapılan Kon-Tiki, Norveçli bilim insanı Thor Heyerdahl ve beş arkadaşının 1947'de Güney Amerika'nın batı kıyılarından Tahiti'nin doğusunda bulunan adalara gerçekleştirdikleri yolculukta kullandıkları sal olarak biliniyor. Kon-Tiki üzerine kitap yazıldı, film çekildi. Filmi ise sayısız ödül aldı.

Heyerdahl, eski çağlarda Amerika'da yaşayan insanların, okyanusu salla geçerek Polinezya'da koloniler kurmuş olabileceği tezini kanıtlamak istiyordu. Keşfiyle söz konusu teknelerle bu şekilde uzun yolculuk yapılabileceğini ispat etme niyetindeydi. Böylece arkadaşlarıyla beraber 1947 yılında  Callao'da (Peru) yetişen balsa ağacı kütüklerinden yaptığı ve efsanelerde geçen İnka tanrısı Kon-Tiki'nin adını verdiği salla 4,300 millik yolu 101 günde tamamladı. Kon-Tiki günümüzde Oslo'da müzede yerini almışdurumda.

Kon-Tiki ile yola çıkan kaşif Thor Heyerdahl, 1914 yılında Norveç'te dünyaya gelmiştir. Ve hayatını denize adamıştır. Thor, aynı zamanda  Mısır–Güney Amerika arasında da bir gidiş-geliş olduğuna inanıyor ve bunu kanıtlamak istiyordu. Bu hedefi içinse papirüsten Çadlılara bir tekne yaptırdı. 15 metre büyüklüğündeki tekneye de RA adını verdi. 1969'da Fas'tan yola çıksa da Amerika'ya varamadan tekne battı. Ardından Aymaralara da 12 metrelik bir gemi daha yaptırdı. İkinci teknenin adına RA II dedi. RA II, 1970 yılında Fas'tan çıktı ve Barbados'a ulaştı.

FRAM

Kuzey Kutbu ve Antarktika keşiflerinde Norveçli gezgin ve araştırmacılar tarafından kullanılan Fram, dünyada ahşaptan yapılmış en sağlam gemi olarak nam salmıştır. Öte yandan Fram, her iki kutupta da en kuzey ve en güney noktalara ulaşmış ilk ahşap gemidir. Dünya üzerindeki en meşhur araştırma gemisi olarak anılan Fram, şu an Oslo'daki Fram Müzesi'nde ziyaretçilerini karşılıyor.

Ünlü kaşif Nansen’in, Kuzey Asya’dan gelen bir akıntının Kuzey Kutbu'nu geçerek Svalbard ile Grönland arasından güneye döndüğü hakkında bir teorisi bulunuyor. Teorisinin ispatı için küçük, hafif, buza dayanıklı ve bir o kadar da konforlu bir gemi inşa edilmesini istedi. Ek olarak bu keşif için de özel bir ekip oluşturulması talebi vardı. Nansen’in planladığı keşif gezisinin tehlikeleri sebebiyle Norveç hükümeti projeye finansal destek vermek istemeyince Danimarkalı bir iş adamıyla beraber Nansen’e inananlar projeye yardım sağladı. Fram, Fridtjof Nansen tarafından 1893'teki keşif gezisi için Norveçli gemi yapımcısı Colin Archer'a tasarlatılmıştır. Gemide piyano bile düşünülmüştür. 1893 - 1912 yılları arasında Nansen, Otto Sverdrup, Oscar Wisting, ve Roald Amundsen planlanan ünlü Arktik (Kuzey Kutbu) keşiflerine Fram ile katıldı.

Fram ilk iki seferine; Nansen, Otto Sverdrup ve seçilmiş bir ekip ile çıktı. 1893-1896 yılları arasında yaptığı ilk seferinde Nansen Kuzey Kutbu’na ulaşamadı fakat akıntı ile ilgili teorisini ispat etmeyi başardı. Nansen, ikinci seferini 1898-1902 arasında Grönland’ın kuzeybatısına düzenledi. Bu kez ise 200.000 kilometre kare genişliğinde bilinmeyen toprakları keşfederek buralara bir isim koydu. Keşfettiği bu yerden fosil ve bitki getirdi. Nansen, katıkılarından ötürü Legion of Honour, Cullum Geographical Medal ve Nobel Barış Ödülü’nü almaya hak kazandı.

Fram sonrasında 1910-1912 yılları arasında Amundsen ve ekibi ile Güney Kutbu’nu keşif için sefere çıktı. Amundsen, Kaptan Scott’tan daha önce hedefe ulaşıyor. Kaptan Scott hedefe Amundsen’den bir ay sonra ulaşsa da dönüş yolunda kendisi ve dört arkadaşı yorgunluk, açlık ve soğuktan yaşamını yitirmiştir.