Giriş
Felçli hasta, beynine yerleştirilen implantla iletişim kurdu
Avrupalı bilim insanları, 2 yıllık çalışma sonucunda konuşamayan ve hareket edemeyen tamamen felçli bir kişinin beynine yerleştirilen bir beyin-bilgisayar arayüzü (BCI) aracılığıyla iletişim kurmasını sağladı. İleri seviyedeki ALS hastası, 2 yıllık klinik deney sırasında ne yemek istediğini iletebildi.
İsviçre’den Wyss Biyo ve Nöromühendislik Merkezi'nden araştırmacılar, Almanya'daki Tübingen Üniversitesi ile işbirliğiyle iki yıl boyunca yürüttükleri klinik çalışma sonucunda tamamen felçli bir ALS hastasının iletişim kurmasını sağladı. Klinik deney sırasında ilk olarak 34 yaşındaki erkek hastanın korteksine implant yerleştirildi. Ailesiyle birlikte evde yaşayan katılımcı, farklı hareketler deneyerek beyin aktivitesi üretmeyi öğrendi ve bu beyin sinyalleri, implante edilen mikroelektrotlar tarafından alınarak gerçek zamanlı olarak bir makine öğrenme modeli tarafından çözüldü.
Model, sinyalleri ‘evet’ veya ‘hayır’ anlamına gelecek şekilde haritalandırdı. Hastanın ne iletmek istediğini ortaya çıkarmak için bir heceleme programı alfabenin harflerini yüksek sesle okudu. Hasta, doğrudan gözleriyle değil, gözlerinin hareket ettiğini hayal ederek bilgisayar söylediği harfleri belirledi, harfler kelimelere ve kelimeler cümlelere dönüştü. Hasta deney sırasında ne yemek istediğini yazabildi.
ALS NEDİR?
Amyotrofik lateral skleroz (ALS), aynı zamanda motor nöron hastalığı olarak da anılan, merkezî sinir sisteminde, omurilik ve beyin sapı adı verilen bölgede motor sinir hücrelerinin (nöronlar) kaybından ileri gelen bir hastalıktır.
Hastalık, merkezî sinir sisteminde, omurilik ve beyin sapı adı verilen bölgede motor sinir hücrelerinin (nöronların) kaybından ileri gelir. Bu hücrelerin kaybı kaslarda güçsüzlük ve erimeye (atrofi) yol açar. Ayrıca erken ya da geç hareketin birinci nöronu da hastalanır. Zihinsel fonksiyonlar ve bellek ise bozulmaz.
ALS HASTALIĞI BELİRTİLERİ
Kaslardaki zayıflık ellerde ya da bacaklarda, ağız-yutak bölgesinde ya da dilde başlayabilir ve sürekli ilerleyerek yayılır. Bu yayılma "bulber" alandaki kasları da tutabileceği için konuşma ve yutma güçlüğüne neden olabilir. İleri evrelerinde solunum yetersizliğine de yol açabilir. Genellikle erişkin yaşlarda (40-50) ve erkeklerde, kadınlara göre biraz daha sık görülür. Görülme sıklığı (prevalansı) 100.000 de 1-1,5 civarındadır. Daha genç ve daha ileri yaşlarda da ortaya çıkabilir ve genellikle zayıf insanlarda görüldüğü dikkat çekmektedir.
