Giriş
Nazi gelininin mücevherleri açık artırmada! Kanlı servetin ardındaki hikaye
Dünyaca ünlü müzayede evi Christie's, 2022 yılında ölen Heidi Horten'in mücevher koleksiyonunun bazılarını satışa çıkarıyor. Ancak mücevherlerin kanlı geçmişi, müzayede evinin tepki çekmesine neden oldu. İşte Nazi gelininin mücevherlerinin ardındaki kanlı servetin detayları...
Derleyen: Mine Bozkurt | Heidi Horten, henüz 19 yaşındayken o dönem 50'lerinde olan Nazi yanlısı Helmut ile evlenmişti. 1987'de hayatını kaybeden Helmut Horten, 2. Dünya Savaşı sırasında iş yerlerini satmak zorunda kalan Alman Yahudilerinden meskenleri satın alarak kendi mağaza zincirlerinin temellerini atmıştı. Horten'in değerli işletmeleri çok düşük ücretlerle satın aldığına inanılıyor.
Müzayede evinde satılacak olan mücevherlerin hiçbirinin 2. Dünya Savaşı'nda yağmalanmadığı ve hepsinin yasal yollardan satın alındığı ifade ediliyor.
1936'DA BAŞLADI...
Nazi Milyarderleri: Almanya'nın En Zengin Hanedanlarının Karanlık Tarihi" kitabının yazarı David De Jong, The Post'a verdiği demeçte "Onun vurgunculuğu 1936'da başladı" dedi.
Heidi Horten 2022 yılında hayatını kaybetti.
De Jong, Horten'in Yahudi bir işverenden satın aldığı ilk mağazanın tarihinin 1933 olduğunu söyledi.
Almanya'dan kaçmak için baskı yapılan dükkan sahibi, işletmesini makul bir fiyata satmıştı. Ancak bu sadece bir istisnaydı.
De Jong, Horten'in kanlı serveti hakkında şunları söylüyor:
Horten genellikle işletmeleri değerlerinin yüzde 65'i karşılığında satın alırdı. Nazi yetkilileri satışlarda aracı oluyordu. Ayrıca Horten'in kendisi için aracı olarak çalışan bir bankacısı vardı. Yahudi aileler Almanya'dan gidebilmek için şirketlerini sattılar.
Horten, kendi adını taşıyan mağaza imparatorluğunu Aryanlaştırma olarak bilinen (Yahudi işçi ve yöneticilerin işten çıkarılması ya da Yahudilerin sahip olduğu işyerlerinin Yahudi olmayan Almanlar tarafından Nazi parti çalışanları ya da hükümet tarafından belirlenen kelepir fiyatına alınması anlamına geliyordu) bir yöntemle kurdu. Bu yöntemde Yahudiler varlıklarını Nazilere oldukça düşük bir fiyatla satmaya zorlanıyordu.
Nazi askeri, Yahudi bir ailenin dükkanının camını kırıyor.
De Jong, satın alınan iş yerleri hakkında "Yetkililer veya bizzat Horten tarafından baskı altına alındılar. Ya ucuza sattılar ya da işlerini kaybettiler" dedi.
Satın almaların ardından Horten, işletmelerin artık Aryan mülkiyetinde olduğuyla övünerek gazetelere ilan verdi. Her ne kadar Hitler'in vaatlerini kabul etmemiş olsa da Horten, 2. Dünya Savaşı'nın masumlarından sayılmazdı.
MAĞAZA KRALINA DÖNÜŞEN FIRSATÇI
De Jong, "Horten 1937'de Nazi partisine üye oldu ve partiyle yakın bağları vardı. Ama Nazi ideolojisine sahip değildi. İş imparatorluğunu genişletmekle ilgileniyordu. İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda küçük bir işletme sahibinden büyük bir mağaza kralına dönüşme şansı bulan bir fırsatçıydı. İşletmeleri ucuza almak için Alman işgali altındaki bölgelere açıldı" dedi.
Heidi ve Helmut Horten
Stéphanie Stephan, Horten'ın kirli işlerinin kurban ettiği kişiler üzerindeki etkisini yakından biliyor. Babası Reinhold Stephan, Amsterdam'ın en büyük mağazasında çalışıyordu. Horten gözünü oraya dikmişti.
Horten'in mülkleri ele geçirme hikâyesini Siyasi Olarak Güvenilmez kitabında anlatan Stephan, "Horten, Yahudi işletmelerine el koymak için bir rutin geliştirdi. İşi kendisine yönlendirecek bir Alman yönetici atamak için Hollanda'daki Alman işgalciler üzerindeki nüfuzunu kullandı. Bu adam, Aryanlaşmaya karşı olduğu ve iş yeri sahibine satmamasını tavsiye ettiği için hemen babamı kovdu" dedi.
KAÇMAYA ÇALIŞIRKEN NAZİLER YAKALADI
Nazilerin baskısına maruz kalan iş yeri sahibi, en sonunda mülkünü sattı ve Amerika'ya kaçmayı planlarken Naziler tarafından yakalandı. Horten'ın açgözlülüğü, Stephan'ın babasının hayatını altüst etti ve ailesi de bundan etkilendi.
"Babam Horten aleyhine bir dava açtı, avukatlara danıştı ve bu süreçte çok para harcadı" diyen Stephan, "Maalesef yargıçların çoğu eski Naziydi ve Horten'ın onlarla iyi ilişkileri olduğu için babam davayı kaybetti" dedi.
Heidi Horten'in mücevherleri
Christie's müzayede evi ise kirli yollarla elde bu servetin satılacak olan mücevherlerin temeli olduğunu kabul etti ve konuya dair açıklamalar yaptı.
Müzayede evinin CEO'su Guillaume Cerutti, satıştan elde edilecek tüm gelirin, sağlık hizmetleri, çocukların refahı ve sanata erişim gibi hayırsever amaçları destekleyen bir vakfa yönlendirileceğini vurguladı.
Cerutti ayrıca Bayan Horten'in merhum ilk kocasının Nazi döneminde baskı altında satılan Yahudi işletmelerini satın aldığının farkında olduğunu kabul etti.
EN BÜYÜK MÜCEVHER SATIŞLARINDAN BİRİ OLACAK
Tahmini satış fiyatı yaklaşık 1,5 milyon dolar olan safir ve pırlanta kolye seçkin Van Cleef & Arpels'ten satın alındı. 3 Mayıs'ta satışa çıkacak olan 700 mücevherden biri olan kolyenin Nazi kökenleri, Christie's'in tepki çekmesine neden oldu. Müzayede, tarihteki en büyük mücevher satışlarından biri olmayı vadediyor.
