Poroşenko'dan çarpıcı Cumhurbaşkanı Erdoğan yorumu: Gerçek bir devlet adamı

CNN Türk Dış Haberler Muhabiri Hilken Doğaç Boran'ın özel röportajı

• HİLKEN DOĞAÇ BORAN: Ukrayna birçok köyü geri aldığını ve Rus güçleri geri püskürttüğünü duyurdu. Karşı taarruzun iki cephede ilerlediğini görüyoruz. Biri Harkiv yakınlarında, diğeri ise Herson’a doğru. Cephedeki durum nedir?

PETRO POROŞENKO: Bir kere bu, 24 Şubat’tan bu yana iki yönde konuşlanan en büyük Ukrayna askeri varlığı. Tüm ülke şu anda tek bir kelime ile yaşıyor: karşı taarruz. Buradaki faktörler çok önemli. Çünkü Ukrayna’nın sofistike ilerleyişi, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin kendine has potansiyelini ortaya koyuyor. Buradan Türk ortaklarımıza Bayraktar dahil olmak üzere bize etkili silahlar sağladıkları için teşekkür etmek istiyorum. Bayraktar’ı Türkiye ziyaretim sırasında, Cumhurbaşkanınız Recep Tayyip Erdoğan ile müzakere sürecinde ben satın aldım.

Hatırı sayılır sayıda yeni, yüksek teknoloji silahlarımız var. Tüm dünyaya yayılan bir Putin karşıtı koalisyon arkamızda. Bu koalisyon, Ramstein’da tasdik edildi. Dün tarihi bir görüşme yapıldı. Burada pozisyonlarını güçlendirdiler. Durum yavaşça ancak istikrarlı bir şekilde ilerliyor. Ukrayna Ordusu’nun cesareti, yeni dünya teknolojisi ve NATO ortaklarımızın etkili desteği sayesinde bu sonuçları alabiliyoruz. Güney’de başarılı noktalar var. Operasyon hala sürüyor. Ukrayna askerleri Kupinsk ve İzyum yönünde 50 Kilometre derinliğe ulaştı. 20’den fazla kasaba ve köy işgalden kurtarıldı. Rusya’nın Şubat 2022’den beri işgal ettiği topraklarımızı geri alıyoruz. Şunu da hatırlatmak isterim, ben Ukrayna Silahlı Kuvvetleri başkomutanıyken biz de işgal altındaki Donbas’ın 3’te 2’sini işgalden kurtardık. Buna Mariupol, Severodonetsk ve Lısıçansk gibi birçok yer dahil. Bu yüzden Türkiye dahil Dünya’daki ve NATO’daki tüm ortaklarımızdan aldığımız destek ile 2014’teki başarıyı 2022’de de göreceğimizden eminim.

"PUTİN'İN NÜKLEER TERÖRİZMİ DURMALI"

• Zaporijya Nükleer Santrali’ni konuşmak istiyorum. Bildiğiniz gibi Atom Enerjisi Kurumu misyonu santrali ziyaret etti, içeride hala teknisyenleri var. Yayınladıkları raporda, nükleer felaketi önlemek için derhal güvenli bölge kurulması gerektiğini vurguladılar. Ukrayna böylesi bir sonucun önüne geçmek için ne yapmayı planlıyor?

PETRO POROŞENKO: Bir defa Atom Enerjisi Kurumu’nun misyonunu takdir ediyoruz. Çünkü bu, Zaporijya’da ne olduğuna dair objektif ve bağımsız soruşturma. Misyondakiler kendi gözleriyle Rus askerlerini, top mermisi izlerini gördüler. Bu rapor tüm dünya için, Zaporijya’daki durumun ne kadar tehlikeli olduğunu ortaya koyan bir rapor. Derhal askerlerden arındırmalıyız, Putin’in nükleer terörizmini durdurmalıyız. Santral Ukrayna kontrolüne geçmeli, Ruslar tamamen çekilmeli. Aksi halde size şunu hatırlatayım: Zaporijya, Çernobil’den 10 kat daha kuvvetli bir santral. Nükleer terörizm tehdidi sadece Ukrayna, Rusya ve komşularımızla sınırlı değil. Birleşik Krallık’tan Türkiye’ye kadar tüm Avrupa tehlikede. Bu yüzden birlik içinde olmalıyız. Bir çözüm bulmalıyız. Buna BM Güvenlik Konseyi kararı da dahil. BM barış gücü operasyonu kurulmalı. Bu derhal alınması gereken etkili bir karardır.

"RUSYA'NIN ENERJİ ŞANTAJLARI İŞE YARAMIYOR"

• Arkanızda bir Putin karşıtı koalisyon olduğunu söylediniz. Ancak Putin karşıtı olmanın da bir bedeli var. Bildiğiniz gibi Rusya, Avrupa’ya Kuzey Akım 1 üzerinden doğal gaz akışını kesti. Avrupa Birliği, Rusya’yı enerjiyi Ukrayna’ya desteği engellemek için bir şantaj malzemesi olarak kullanmakla suçladı. Sizce kışın da yaklaşmasıyla Batı ülkeleri dayanabilecek mi? Yoksa dayanamayıp Moskova ile anlaşmaya varmaya mı çalışacaklar?

PETRO POROŞENKO: Bakın bu konuda çok net olmak istiyorum. Putin enerjiyi şantaj olarak kullanmıyor. Enerjiyi silah olarak kullanıyor. Zaporijya’da bunu görüyoruz. Aynısı doğal gaz ve petrol tedariki için de geçerli. Putin yanılıyor. Çünkü Avrupa’ya ve Dünyaya saldırmak, enerji üzerinden şantaj yapmak işe yaramıyor. Çünkü mevcut şartlarda bahaneler bularak Rus doğal gazını kabul eden herkes bir şeyi iyi düşünmeli. Rus gazının peşinden Rus tankları da gelir. Durum böyleyken gazın fiyatı hiç önemli olmamalı. Bunu söylemek benim hakkım ayrıca. Çünkü Ukrayna Cumhurbaşkanı olduğum dönem 2015’te Rusya’dan doğal gaz ve elektrik almayı bıraktık. Putin Ukrayna’nın Rus gazı olmadan yaşayamayacağını söylediğinde bunun aksini kanıtladık. Ukrayna ekonomisinin daha etkili olduğunu gösterdik. O saatten sonra kimse Ukrayna’yı gaz ya da elektrik çalmakla suçlayamadı. Kimse bize şantaj yapıp Aralık’ın sonunda vanaları, şalterleri kapatamadı. Rus gazına bağlılık ne kadar azalırsa dünya o kadar güvenli olur. Bu yüzden bu bedeli bir defa ödemeliyiz.

"ERDOĞAN GERÇEK BİR DEVLET ADAMI"

• Türkiye’nin bu çatışmadaki rolü hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce Türk arabuluculuğunda Rusya ile masaya oturmak için bir yol var mı?

PETRO POROŞENKO: Cumhurbaşkanınız Erdoğan’ı yıllardır tanıyorum. Dostuz. Kendisine başkanlığım döneminde bize verdiği destek için teşekkür ediyorum. Başta Kırım tatarlarına yönelik tavrı ve yarımadanın yasadışı bir biçimde ilhak edilmesini tanımadığı için. Şimdi de tarihimizin en zorlu döneminde bize özel silah ve gözlem sistemleri sağladığı için. Kendisi gerçek bir devlet adamı. Bilge biri. Bunu kanıtladığı başka bir nokta daha var. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve BM Genel Sekreteri, Rusya’nın Ukrayna’nın limanlarını ablukaya alarak yol açtığı küresel açlık krizine çözüm getirdi. Bu yalnızca Erdoğan’ın şahsen dahil olması sayesinde gerçekleşti.

Putin daha geçen gün Vladivostok’ta yaptığı konuşmada limanların açılmasından memnun olmadığını dile getirdi. Ukraynalı tahıl ile ilgili asılsız iddialar ortaya attı. Yalnızca Türkiye Cumhurbaşkanı’nın özel rolü burada çok önemli. Şimdi Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Tahıl Koridoru’nu açmak için kullandığı yöntem ile Zaporijya’nın askerden arındırılmasının yolunu yapması için şu anın iyi bir zaman olduğunu düşünüyorum. Böylece açlık krizini çözdüğü gibi nükleer krizi de engelleyebilir. Müzakereler konusunda ise önce Rusya tüm askerlerini işgal ettiği bölgelerden çekmeli. Daha sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da katılımıyla kıtanın güvenliği konusu müzakere edilebilir. Buna Rusya için güvenlik garantileri de dahil. Çünkü Ukrayna NATO üyesi olacağı için bunlara ihtiyacımız olmayacak. Dünyanın en büyük üçüncü nükleer cephaneliğinden gönüllü olarak vazgeçtiğimiz için, NATO üyesi olmayı hak ettiğimizi düşünüyorum. NATO üyeliği konusunda, savaşı bitirme konusunda Türkiye’ye güveniyoruz. Sizin rolünüz çok önemli.