Giriş
Rusya - Ukrayna müzakereleri: Dünyanın umudu Dolmabahçe'de
Tüm dünyanın gözü Rusya ve Ukrayna arasında gerçekleştirilen müzakerelerden çıkacak sonuçta. 24 Şubat’ta Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişimiyle başlayan savaşta iki ülke heyetinin barış müzakereleri İstanbul’da Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde gerçekleştirildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, müzakereler öncesinde heyetlere hitap etti. Erdoğan açıklamasında ‘Her türlü katkıya hazırız’ dedi. Görüşmelerin ardından iki heyet açıklama yaptı. Ukrayna heyeti Türkiye'nin de garantör ülkeler arasında olmasını isterken Rusya'dan 2 bölge için ateşkes kararı geldi.
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgal harekâtını sona erdirmek için her düzeyde yoğun mekik diplomasisi yürüten Türkiye, iki ülke heyetleri arasında bir süredir videokonferans yöntemiyle devam eden görüşmelerin tarihe geçecek ‘yüz yüze’ toplantılarına da ev sahipliği yapıyor. İstanbul’da Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde gerçekleştirilen müzakereler öncesinden Cumhurbaşkanı Erdoğan heyetlere seslendi. Cumhurbaşkanı Erdoğan "Görüşmelerden artık somut sonuçlar alınması gereken döneme girildiğini düşünüyoruz. Dünya sizlerden gelecek hayırlı ve müjdeleri haberleri bekliyor. İşinizi kolaylaştıracak her türlü katkıya hazırız" dedi.
Dolmabahçe'deki kritik görüşmenin ardından iki ülkenin heyetleri açıklamalarda bulundu.
Dakika dakika Rusya – Ukrayna müzakereleri
15.15 Görüşmelerin ardından açıklama yapan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu şunları söyledi:
Sayın Cumhurbaşkanımız krizin başından bu yana başta her iki ülkenin Cumhurbaşkanları Putin ve Zelenskiy olmak üzere yoğun bir diplomasi yürüttü. Bu çerçevede 10 Mart tarihinde Antalya'da Rusya ve Ukrayna Dışişleri Bakanları Lavrov ve Kuleba'yı bir araya getirdik. Bu toplantının hemen ardından sayın Cumhurbaşkanımızın talimatıyla Lavrov ve Kuleba'yı Moskova ve Lviv'de ziyaret ettim.
Bugün de her iki tarafın müzakere heyetlerini İstanbul'da bir araya getirdik. Toplantının açılışının sayın Cumhurbaşkanımız tarafından yapılması her iki ülkeye ve barışın sağlanmasına verdiğimiz önemin bir göstergesidir. Her aşamada taraflar arasında yakınlaşmanın arttığını bugün memnuniyetle görüyoruz. Bu sürece katkıda bulunmaktan, destek vermekten büyük bir memnuniyet duyuyoruz. Her zaman vurguladığımız gibi en öncelikli konu bir an önce ateşkesin sağlanması kalıcı bir siyasi çözümün önünün açılmasıdır. Binlerce insanın ölmesine, milyonlarca insanın yerlerinden edilmesine yol açan bu savaş artık durmalıdır. Bugün burada gerçekleştirilen toplantıda bu konuda bir mesafe katedildiğini görüyoruz.
"Müzakerelerin başlamasından bu yana en anlamlı ilerleme bugün kaydedildi"
Bazı konularda uzlaşı ve ortak anlayışa varıldı. Müzakerelerin başlamasından bu yana en anlamlı ilerleme bugün kaydedildi. Daha zor meselelerin üst seviyelerde ele alınacağını görüyoruz. Bundan sonraki süreçte her iki ülkenin Dışişleri Bakanlarının bir araya gelerek ortak anlayışa son şeklini vermeleri öngörülmektedir. Ardından her iki ülkenin Cumhurbaşkanlarının bir araya gelmeleri gündemdedir. Antalya'da olduğu gibi taraflarla bugün ayrı ayrı görüşmeler gerçekleştirdik. Her iki tarafı bir an evvel ateşkesin sağlanması konusunda teşvik ettik.
Görüşmelerimizde diğer hususların yanı sıra insani yardım ve insani koridorların açılmasını da ele aldık. Bugüne kadar 16 bin 500'den fazla vatandaşımızı Ukrayna'dan tahliye ettik. Gerek kendi vatandaşlarımız, gerek üçüncü ülke vatandaşlarının tahliyesi için taraflarla ve uluslararası kuruluşlarla eş güdüm içinde çalışmamız sürüyor. Bölgede mahsur kalan gemilerimizin çıkış ve seyrüsefer güvenliğini de dile getirdik.
DİYALOG İÇİN OPERASYONLAR DURACAK
14.52: Rusya Savunma Bakanı Yardımcısı Aleksandr Fomin, Ukrayna ile tarafsızlık ve silahsızlandırma konularında müzakerelerin sürdüğünü açıklayarak, "Karşılıklı güveni arttırmak, daha fazla müzakere için gerekli koşulları oluşturmak ve anlaşma hedefine ulaşmak için Kiev ve Çernihiv bölgesinde askeri operasyonların azaltılması kararı verildi" dedi.
RUS HEYETİNDEN AÇIKLAMA
14.50 Rus heyetinden yapılan açıklamanın satır başları ise şöyle:
Yöneticilerin görüşmesi hakkında konuşmak istiyorum. Dışişleri Bakanları konuşabilir, Cumhurbaşkanları da konuşabilir. Önce bir anlaşma sağlanması gerek. Görüşme öncesi bir çalışma yapılacak. Bugünkü müzakerelerde iki taraf arasında bazı konularda uzlaşma sağlandı. Dışişleri bakanları bunların üzerinde çalışacaktır.
Ukrayna'nın güvenliği en önemli talebimiz. Bugün itibari ile bu görüşme sonucunda hem Rusya'nın hem garantör ülkelerin kabul edebileceği maddelere vardık. Görüşmenin sonuçları Cumhurbaşkanları seviyesinde bir görüşme yapılması için yeterlidir.
Ateşkese gelince insani ateşkes formatı görüşüldü. İnsani koridorların açılacağı yerler var. Öncelikle askeri birliklerinin yerini değiştirmesi ve manevra yapması yasaklanacaktır.
Görüşmeler devam edecek ama online devam edeceğiz. Hukuki açıdan netlik lazım. Ukrayna Rusya'nın açtığı savaşta kahramanca mücadele ederek formatlarının çalışmadığını gösterdi. Tekliflerimize dayanarak yeni bir güvenlik sistemi kurulabilir. Birçok ülke kabul edin diyor.
Rus heyeti yapıcı. Görüşme olay demiyoruz ama Rus tarafı Ukrayna'nın tekliflerini dikkatle inceliyor. Ukrayna halkının kahramanca mücadelesi yeni bir güvenlik formatının lazım olduğunu gösteriyor. Böyle savaşların tekrarlanmaması için bu gerekli. Zelenski bunu yabancı ülkelerin cumhurbaşkanlarına devamlı söyleyerek bu konuda ilk adım atan oldu.
Dünyaya çağrımız şudur, bugünkü güvenlik sistemi değişmeli.
İLK AÇIKLAMA UKRAYNA HEYETİNDEN GELDİ
14.30 Görüşme sonrası ilk açıklama Ukrayna heyetinden geldi. Ukrayna heyetinin açıklamalarının satır başları şöyle:
Birçok ülkenin garantör olmasını istiyoruz. Türkiye de garantör olsun.
Ukrayna’nın güvenliği en önemli talebimizdir.
Bizim askeri merkezlerimizde yabancı askerler bulunmayacak ve biz NATO’ya girmeyeceğiz.
Anlaşmanın en önemli noktasından biri Avrupa Birliği’ne girmesine hiçbir ülke engel olamayacaktır.
Ukrayna Rusya’dan biraz farklı çalışıyor. Bugün olumlu noktalara da gelebildik.
Ukrayna’da belki referandum düzenlenecek ve vatandaşlar kendi fikirlerini söyleyecektir.
Ukrayna ve Rusya pozisyonlarını, ikili konuşmalar devam edecektir. Müzakereler devam ettiği sürece güç kullanılmayacak. Donetsk ve Luhansk’ı iki cumhurbaşkanı arasında çözecek.
Kırım ve benzeri durumdaki bölgeler ayrıca değerlendirilmeli. Referandum OHAL şartlarında gerçekleştirilemez. Güvenlik garantisi konusunda henüz anlaşamadık.
Referandum aktif bir şekilde konuşuluyor. Referandum ülkemizin parlamentosunda bazı çerçevelerde gerçekleşebilir. İkincisi Uluslararası kurallar da önemli. Uluslararası toplumun bunu kabul etmesi gerekli, hiçbir referandum bir baskı sonucunda olmalıdır. Silahların bulunmadığı, barışın olduğu bir bölgede yapılmalı. Hiçbir ülke bu sürece karışmamalı.
14.10 Görüşmeler sona erdi. Heyetlerin açıklama yapması bekleniyor.
11.30 Heyetlerarası barış görüşmeleri başladı.
11.25 Heyet başkanlarının görüşmesi bitti.
10.00 Heyet başkanları baş başa görüşüyor.
09.40 Cumhurbaşkanı Erdoğan müzakere öncesi açıklamalar yaptı. Erdoğan'ın konuşmasının satır başları şu şekilde:
Barış ve istikrar için bölgemizde ötesinde sorumluluk üstlenmekten hiçbir zaman kaçınmadık.
Adil bir barışın kaybedeni olmayacağına inanıyoruz.
Her iki tarafın da hakkını hukukunu koruyan bir yaklaşım sergiliyoruz.
Görüşmelerden artık somut sonuçlar alınması gereken döneme girildiğini düşünüyoruz. Dünya sizlerden gelecek hayırlı ve müjdeleri haberleri bekliyor. İşinizi kolaylaştıracak her türlü katkıya hazırız
09.35 Heyetler Dolmabahçe'ye gelmeye başladı.
09.15 Dolmabahçe'deki Cumhurbaşkanlığı Çalışma Ofisi önünde sabah erken saatlerden itibaren hareketlilik yaşanıyor. Çevrede geniş güvenlik önlemleri alındı. Görüşmeleri çok sayıda yabancı gazeteci de takip ediyor.
YÜZ YÜZE TEMAS
Rusya-Ukrayna heyetleri arasında şimdiye kadar yüz yüze üç görüşme yapıldı. İlki 28 Şubat’ta Ukrayna ile Belarus sınırında Çernobil bölgesine yakın yerde gerçekleşti. İkinci ve üçüncü yüz yüze temas 4 ve 7 Mart tarihlerinde bu sefer Polonya ile Belarus sınırına yakın Beloveş yerleşim birimi yakınında gerçekleşti. Ardından müzakereler videokonferans yoluyla devam etti. 14-21 Mart tarihleri arasında sayısı belirtilmeyen bir dizi videokonferans yapıldı. İstanbul’daki müzakere ise dördüncü yüz yüze temas sayılacak.
Ukrayna Başkan Yardımcısı Ihor Zhovkva “Türkiye gelecekte güvenliğimizin garantörü olabilecek ülkeler arasında yer alıyor” dedi.
ZELENSKİY VE PUTİN GÖRÜŞMESİ İÇİN ERKEN
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Zelenskiy arasında herhangi bir doğrudan görüşmenin henüz yapılmayacağını söyledi. Lavrov, iki lider arasında bir toplantının ancak iki taraf önemli konularda anlaşmaya yakın olduğunda gerçekleşmesi gerektiğini söyledi ve “Putin ve Zelenskiy’nin şimdi fikir alışverişinde bulunması amaca zarara verecektir” dedi.
Dün Rusya ile Ukrayna arasındaki müzakere hakkında konuşma yapan Erdoğan, “Krizin anlaşma yoluyla devam etmesi için çaba gösteren tek ülkeyiz. Bugün de her iki tarafın samimiyetine, hakkaniyetine güvendiği ülke durumundayız. Putin ve Zelenskiy ile sürdürdüğümüz telefon trafiğinin olumlu bir istikamette seyrettiğini söyleyebilirim” dedi.
