Giriş
Suriye’nin kuzeyinde başlattığı operasyonlarla Halep ve Tel Rıfat’ın kontrolünü ele geçiren Esad karşıtı gruplar, hafta boyunca kuzeydoğuya ve güneye doğru ilerleyişini sürdürdü. Hama ve Humus’u ele geçiren HTŞ, Şam’a girerek 61 yıllık Baas rejimini sona erdirdi. Ülkeyi terk eden Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ve ailesinin Rusya’ya gittiği açıklandı.
Suriye’de Esad rejimine karşı muhalifler, geçtiğimiz hafta operasyonlarla ülkenin kuzeyindeki kentlerde kontrolü ele geçirmişti. İdlib’e giren Suriye Milli Ordusu (SMO), Özgürlük Şafağı Operasyonu’yla Tel Rıfat’ı alıp PKK/YPG’nin terör koridoru oluşturmasına engel olmuştu. PKK/YPG kontrolündeki Münbiç’e operasyon başlatan SMO, havadan ve karadan müdahalelerle bölgenin yüzde 80’ini kontrol altına aldı. Terör örgütü, Münbiç’ten temizlendi.
REJİM ASKERLERİ ŞAM’I TERK ETTİ
Muhalif gruplardan Halep’i ele geçiren Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) ise ülkenin güneyine doğru ilerleyerek önce Hama’nın, sonra Humus’un kontrolünü aldı. HTŞ, Esad rejimine bağlı güçlere büyük darbe indirerek başkent Şam’a girdi. Esad rejimine bağlı güçler, Şam’dan çekildi. Beşar Esad hükümeti devrilirken, 61 yıllık Baas Partisi’nin kanlı yönetimi sona erdi. Ülkeden kaçtığı iddia edilen Beşar Esad, Rusya aracılığıyla ülke yönetimini barışçıl şekilde devrederek görevden ayrılacağını duyurdu.
‘MİLYONLARCA SURİYELİ ÜLKELERİNE DÖNEBİLİR’
Doha Forum 2024’e katıldığı için Katar’da bulunan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, yıkılan Esad rejimiyle birlikte evlerini terk eden milyonlarca Suriyeli’nin ülkelerine dönebileceğini söyledi. Bakan Fidan, “Yeni bir Suriye’ye uyandık. Şu anda ülkedeki kontrol el değiştiriyor. Suriye halkı, ülkelerinin geleceğini yeniden şekillendirecek. Uluslararası toplumun Suriye halkını desteklemesi gerekiyor. Türkiye, Suriye’nin millî birliğine, istikrarına, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne çok büyük bir önem atfediyor. Aynı zamanda Suriye halkının refahını da önemsiyor” dedi.
BAAS’IN 61 YILLIK İKTİDARI SONA ERDİ
Arap Sosyalist Baas Partisi, Suriye’de 1963’te darbeyle iktidara geldi. 1970’te parti içindeki ayaklanmayla Beşar Esad’ın babası Hafız Esad iktidarı ele geçirerek 1971’de Suriye Devlet Başkanı oldu. 2000’de Hafız Esad’ın ölümünün ardından oğlu Beşar Esad, Baas rejiminin başına geçti. 24 yıl boyunca aralıksız olarak Suriye’nin 19’uncu devlet başkanı olarak görev yaptı. 2011’de rejim karşıtı grupların ayaklanmasıyla 13 yıl boyunca direnen Beşar Esad hükümeti, muhalif grupların başlattığı operasyonlarla 11 günde ülkenin kontrolünü kaybetti.
BAŞBAKAN DEVRETTİ
Halkın seçeceği yeni hükümete destek sağlamaya hazır olduklarını belirten Beşar Esad iktidarının Başbakanı Muhammed Gazi el-Celali, kendisine eşlik eden silahlı muhaliflerle evinden ayrıldı. Başkent Şam’daki bir otelde bir araya geldiği muhaliflere iktidarı teslim etti.
SURİYE BAYRAĞI DEĞIŞTİ
HTŞ, başkent Şam’ın kontrolünü ele aldıktan sonra ilk olarak ülkenin bayrağını değiştirdi. 1958’de Suriye’yi Birleşik Arap Cumhuriyeti’nin bir parçası olarak temsil etmek için kabul edilen iki yıldızlı Suriye bayrağı, ülkede Esad karşıtlarını temsil eden üç yıldızlı bayrakla değiştirildi.
SURİYELİLER SOKAKLARA DÖKÜLDÜ
Esad rejiminin yıkılmasıyla birlikte Suriyeliler, kutlama yapmak için sokaklara döküldü. 2011’den bu yana ülkelerindeki iç savaş nedeniyle Türkiye’ye sığınan Suriyeliler, Esad’ın yönetimi bırakmasıyla birlikte İstanbul, İzmir ve Antalya başta olmak üzere pek çok kentte kutlama yaptı. Ülkelerinin Nişantaşı’ndaki İstanbul Konsolosluğu’na giren Suriyeliler, bayrağı indirerek ‘Özgür Suriye’ yazılı bayrak astı. Fatih Camii’ne giden Suriyeliler, sevinç gösterilerinde bulundu.
MEMLEKETE DÖNÜŞ
Esad rejiminin yıkılmasının ardından Türkiye’de yaşayan Suriyeliler, ülkelerine dönmek için harekete geçti. Ülkelerindeki iç savaştan kaçan çok sayıda Suriyeli, Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde bulunan Cilvegözü Sınır Kapısı’na akın etti. Kapıda yoğunluk yaşanırken Suriyeliler, yıllar sonra memleketlerine dönmenin mutluluğunu yaşadı.
HTŞ LİDERİ UYARDI
Baas rejimini deviren HTŞ lideri Ebu Muhammed el-Cevlani, başkent Şam’a gelerek toprağı öptü ve tarihi Emevi Camii’ni ziyaret etti. Cevlani, “Şam’da kamu kurumlarına yaklaşmak kesinlikle yasaktır. Havaya ateş açılması da yasaktır” diyerek halka uyarıda bulundu.
53 YILLIK ESAD REJİMİ
2011'de başlayan ve 'Arap Baharı' olarak adlandırılan hükümet karşıtı eylemler kısa sürede geniş bir coğrafyaya yayıldı. Tunus, Libya, Mısır ve Yemen'de iktidarlar devrildi. En uzun çatışmalar Suriye'de sürdü. 2018 sonrası ülke; muhalifler, Kürtler ve Baas rejimi arasında fiilen 3'e bölündü. Suriye'nin kuzeyinde muhalifler ve PKK/YPG idari yönetimler oluşturdu. 61 yıllık Baas rejiminin 53 yılında Esad Ailesi iktidardaydı.
RUSYA VE İRAN DESTEĞİ
Beşar Esad, iç savaş döneminde Rusya ve İran'ın verdiği destekle ayakta kaldı. 27 Kasım'da İdlib kırsalında başlayan çatışmalar, kısa sürede özgürlük harekatına dönüştü. Halep, Tel Abyad, Hama ve Humus gibi önemli kentler peş peşe rejim güçlerinin elinden alındı. Ve muhalifler dün geceyarısından itibaren hiçbir direnişle karşılaşmadan başkent Şam'a girdi. 24 yıldır Devlet Başkanı olan Beşar Esad'ın ülkeden kaçtığı açıklandı.
