Giriş
Türk bilim insanı dünyaya tanıttı: Samanyolu’ndaki dev kara deliğin ilk fotoğrafı
Samanyolu Galaksisi’nin merkezinde bulunan bir kara delik ilk kez görüntülendi. Dünya’ya 26 bin ışık yolu uzaklıktaki kara delik, Güneş’ten 4 milyon kat daha büyük. Sagittarius A*, görüntülenen ikinci kara delik oldu. Kara delik, Güneş’te tam dört milyon kat daha büyük. Görüntüyü dünyayla Türk bilim insanı Feryal Özel paylaştı. Bu başarıya 80 kurumdan 300 bilim insanı birlikte imza attı.
Samanyolu Galaksisi’nin merkezindeki Sagittarius A* adı verilen dev kara deliğin ilk defa fotoğrafı çekildi. Event Horizon Teleskobu (EHT) adlı uluslararası kuruluş, fotoğrafı çekmek için Dünya boyutundaki bir teleskobu taklit eden ve 8 tane radyo anteni ile kurulan Çok Uzun Tabanlı İnterferometri (VLBI) sistemini kullandı.
Fotoğrafta kara deliğin içinde bulunduğu karanlık bir bölge, onun etrafında da yerçekimi gücüyle hareketlenmiş yüksek ısılı gazların yaydığı halka şeklindeki ışık görülüyor.
SÜPER KÜTLELİ KARA DELİK
BBC’ye konuşan EHT projesinin Avrupa ortaklarından Prof. Heino Falcke, Sagittarius A*’nın süper-kütleli kara delik olduğu için çok özel olduğunu söyledi.
EHT ekibinden Dr. Ziri Younsi ise, Sagittarius A*’nın dinamik olduğunu, etrafındaki halkanın içinde görülen sıcak gazların hareket ettiğini anlattı. Bu gazlar, kara deliğin içinde saniyede 300 bin kilometre hızında hareket ediyor. EHT 2019’da da Dünya’dan 55 milyon ışık yılı uzaklıkta olan Messier 87 adlı bir başka galaksinin içindeki bir kara deliği fotoğraflamıştı.
TÜRK BİLİM İNSANI TANITTI
Çalışmanın tanıtımını NASA Hubble kadrosuna kabul edilmiş ilk ve tek Türk bilim insanı olan Arizona Üniversitesi Astrofizik Profesörü Feryal Özel, Washington’da yaptı. Özel, “galaksinin merkezindeki nazik dev” olarak nitelendirdiği kara deliğin, Yay ve Akrep takımyıldızlarının sınırına yakın olan “Yay A” olarak adlandırıldığını ve Güneş’ten 4 milyon kat büyük olduğunu belirtti. Özel, 2019’da ilk kara deliğin fotoğraflanmasını sağlayan 200 bilim insanı arasında yer almıştı.
