Uzman isim ‘ters anlaşma’ olabilir diyerek anlattı! Putin sağ gösterip sol vuruyor

ÖMER FARUK EKİNCİ / POSTA.COM.TR | 2022 yılında Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ile başlayan savaşta ölü sayısı her geçen gün artarken Ukrayna’nın en büyük destekçilerinden biri olan ABD’nin eski başkanı ve başkan adayı Donald Trump, çok konuşulacak açıklamalara imza attı.

RUSYA’YI ÖVE ÖVE BİTİREMEDİ

Trump, Başkan Joe Biden'ın, ABD'nin, kazanana kadar Ukrayna'yı destekleyeceği yönündeki ifadeleriyle alay ederek Sovyetler Birliği'nin İkinci Dünya Savaşı'nda Adolf Hitler ve Nazilerin yenilmesindeki rolünü ve Fransız imparatoru Napolyon Bonapart'ın Rusya topraklarını işgal girişiminde başarısız olduğunu hatırlattı.

Eski başkan, "Geçen gün birinin bana söylediği gibi, Hitler'i yendiler, Napolyon'u yendiler. Yaptıkları bu. Savaşıyorlar ve bu iç açıcı değil." ifadeleriyle Rusya'nın savaşı kaybetmeyeceğini ima etti.

ZELENSKİ’YE SERT SÖZLER

Ukrayna lideri Zelenski, geçen hafta The New Yorker dergisine verdiği röportajda, Trump'ın çatışmayı anlamadığını ve aşırı basitleştirdiğini ima ederek, Trump'ın yardımcısı olarak aday gösterdiği JD Vance'in de "çok radikal" olduğunu söylemişti.

Trump, konuşmasında Ukrayna Devlet Başkanını hedef alarak ve Biden'ın savaşa verdiği desteği eleştirerek, "Zelenskiy ABD'ye her geldiğinde 100 milyar dolarla ayrılıyor." iddiasında bulundu. Ancak Dışişleri Bakanlığı verilerine göre ABD, 2022'den bu yana Ukrayna'ya 56 milyar dolardan fazla askeri destek sağladı.

Trump, ayrıca kasımda yapılacak devlet başkanı seçiminde seçilmesi halinde Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşı "hızla" sonlandıracağını yineledi.

HARRİS’E KARŞI DEZAVANTAJLI DURUMDA

Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Cihan Günyel, eski ABD Başkanı Trump’ın dikkat çeken çıkışını Posta.com.tr’ye değerlendirdi.

Joe Biden’ın başkanlık dönemindeki gaf ve potları, sağlık durumu hakkındaki spekülasyonlar, başkanın yaşının ilerlemiş olması ve başkanlık için dezavantaj olduğu inancı, Trump için seçimlerde büyük bir avantaj sağladığını söyleyen Günyel, Trump’a karşı gerçekleştirilen suikast girişimi ona yarışta favori konumuna getirdiği belirtti.

Trump’a gerçekleştirilen suikast girişimi sonrası Biden yerine yardımcısı Kamala Harris’in aday olmasının Trump için bir dezavantaj olduğunun altını çizen Günyel, buna sebep olarak da Trump’ın bugüne kadar seçim stratejisini Biden’ın sağlık durumu ve yaşı üzerine eleştiriye kurmasından kaynaklı olduğunu ifade etti.

Öte yandan yeni aday Harris’in 59 yaşında olması, eski bir savcı olması, kadın olması, siyahi ve asya kökenli olmasının kendisine büyük bir avantaj sağlayacağına dikkat çeken Günyel, yapılan anketlerde kadınların, gençlerin ve göçmenlerin çoğunun Harris’i desteklediğine dair verilerin yayınlandığını söyledi.

OTORİTER ÜLKELER VE LİDERLERİNİ ÖVÜYOR

Günyel, Trump’ın başkanlık yaptığı dönem en önemli eleştirilerini otoriter ülkeler ve onların başkanlarını övmesi konusunda aldığını belirterek, “Trump, Kuzey Kore’yi ziyaret eden ilk ABD başkanı olarak tarihe geçmiş, Kuzey Kore Lideri Kim Jong-un ile görüşmüştü. Trump’ın otoriter eğilimli liderlere olan hayranlığı eleştirisi, Trump’ın son dönemlerde yaptığı Rusya ve Putin açıklamalarıyla tekrar gündeme gelmiş gibi gözüküyor” dedi.

Trump’ın kendi başkanlığı döneminde de Putin’e övgü dolu sözler söylediğini belirten Günyel, “Buradaki eleştiriler Trump’ın popülist söylemler eşliğinde otoriter bir kişiliğe sahip olduğu ve ABD’de otoriter bir rejimi hayata geçirmek istediği yönünde. Batı ve ABD demokrasisin karşıtı olarak algılanan bir görüşte Trump için hâkim, en azından siyasi atmosfer içinde böyle bir durum mevcut. 2016 ABD başkanlık seçimlerinde elektronik oylarda Rusya’nın müdahale ettiği ve Trump’ın kazanmasını sağladığı iddialarını da bir kenara yazmak gerekir” ifadelerini kullandı.

“UKRAYNA BATI VE ABD’YE MUHTAÇ”

Trump konuşmasında Rus lider Putin’i överken diğer yandan da Ukrayna lideri Zelenski’yi yerden yere vurdu.

“Bu eleştirilerin ardından olası bir Trump yönetiminde Ukrayna’da Zelenski hükümetinin değiştiğini görebilir miyiz” sorusunu cevaplandıran Günyel, şu ifadeleri kullandı:

Ukrayna Batı ve ABD yardımlarına önemli derecede muhtaç ve savaşı ancak onlardan aldıkları yardımla sürdürüyor. Trump’ın bu yardımları kesmesi, muharebe alanında Ukrayna’nın doğrudan yenilgisi ile sonuçlanabilir fakat buradaki durum Ukrayna-Rusya savaşı, ABD liderliğindeki Batının uluslararası sistemdeki hegemonyasını sarsacak bir süreci getirebilir. ABD ve Batı Ukrayna’ya verdiği destekle aslında “de facto” savaşın bir tarafı ve buradaki mücadele Rusya ile küresel sistemdeki güç mücadelesini de yansıtıyor.

Ukrayna’nın Rusya’ya kaybetmesi bir anlamda Batının ve ABD’nin kaybedeceği bir durumu meydana getirecektir. Bunun yanı sıra Avrupa güvenlik mimarisinin NATO temelinde tek bir elde toplanması yaklaşımı da büyük bir darbe alacaktır. Trump özellikle uluslararası sistemi okuma ve Avrupa güvenlik mimarisi konularında büyük eleştiriler alıyor ve ABD müesses nizamına ters gelen bir siyasetçi. ABD politika yapıcıları ve diğer karar alıcılarının Trump başkan olduğunda etki edeceğini ve böyle bir süreçte müdahil olacağını da göz önünde tutmak gerekiyor.

“PUTİN’İN SÖZLERİ TERS ANLAMLI OLABİLİR”

Trump’ın övgü dolu sözlerinin yanı sıra geçtiğimiz günlerde Rus lider Putin’in ABD seçimlerinde Kamala Harris’i destekleyeceğini açıklama konusuyla ilgili de konuşan Günyel, burada bir ters çıkarım yapmayı mümkün kılan bir durum olduğuna dikkat çekti.

“Trump’ın başkanlık döneminde de Rus liderle olan ilişkisi ve sürekli olarak hem Rusya’dan hem de Putin’den övgüyle bahsetmesi, Putin’in ters psikoloji üzerinden hareket etmesine neden olabilir” şeklinde konuşan Günyel, buna sebep olarak ise Rusya’nın Ukrayna’ya askeri harekat başlatmasının ardından başta ABD olmak üzere Batı kamuoyu tarafından ‘diktatör’ olarak adlandırılması ve vereceği desteğin yarardan çok zararının olacağını düşünmesinden kaynaklı olabileceğini söyledi.

Öte yandan Trump’ın çok öngörülemeyen kararlar almaya meyilli bir kişilik olduğunu belirten Günyel, sözlerini şöyle sonlandırdı:

Trump, başkanlık döneminde bu öngörülemeyen kişiliğine örnek politikaları hayata geçirdi. Örneğin Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıdı ve ABD büyükelçiliğini buraya taşıdı. Kamala Harris ise daha öngörülebilir ve ABD’nin uluslararası sistem ve dış politika sürecinde ABD sistemini sürdürme noktasında daha net pir politik figür. Rusya ve Putin bu doğrultuda da hareket ederek rasyonel bir devlet aklı ve daha kestirilebilir bir yaklaşıma sahip başkan adayını da tercih edebilir.