Avrupa'da özel okullar nasıl işliyor?

Dünyada, özellikle Avrupa’da özel okul yerine ‘bağımsız okul’ kavramı kullanılıyor. Avrupa’da yaklaşık 108 milyon öğrenci var. Bu öğrencilerin 20 milyonu (yüzde 18.7) bağımsız okullarda öğrenim görüyor. Yani Türkiye’de olduğu gibi Avrupa ülkelerinde de özel okullar azınlıkta (Türkiye’de 18 milyon 700 bin öğrenciden 1 milyon 632 bini özel okulda okuyor). Avrupa’da bağımsız okullardaki öğrencilerin yüzde 50’si devletten destek alıyor. Avrupa’da eğitimi ile öne çıkan birkaç ülke şöyle:

ALMANYA: Okullar, merkezi bir yapıya sahip değil, eğitim eyaletlerin iç meselesi. Yetki, 16 eyaletin eğitim bakanlıklarında. Dersler, ders planları, diplomalar ve okul türleri arasındaki geçişler her eyalette farklı. Almanya’da tüm çocuklar önce ilkokula (Grundschule) gider. Çoğu federal eyalette dört yıllık eğitimin ardından, ortaokula geçerler. Bazı eyaletlerde bu 6 yıl. Ebeveynler, öğretmenlerle birlikte hangi okul tipinin çocuk için en uygun olduğuna karar verir. 9 ya da 10 yıllık eğitimin ardından gençler, mesleki eğitime başlayabilir ya da okullarına devam edebilirler. Gymnasium liseleri 12’nci veya 13’üncü sınıfın ardından bir yüksekokulda okuma hakkı kazandıran bir lise diploması ile tamamlanır. Alman kamu okulları ücretsiz. Öğrencilerin yaklaşık yüzde 9’u paralı özel okullara gidiyor.

İNGİLTERE: Bağımsız okullar olarak adlandırılan özel okullar, kendi müfredatlarını oluşturabilir. Öğrenci kabul kriterlerini kendileri belirlerler. Öğretmen seçerken devlet standartlarına bağlı değiller. Yönetimleri bağımsız ve finansmanlarını veliler sağlar. Ülkede 2 bin 500 bağımsız okul bulunuyor. Okulların büyük bir kısmı küçük ölçekli ve 50’den az öğrenciye sahip. Sadece yüzde 5’i binden fazla öğrenciye sahip büyük okullardan oluşuyor. Devlet okullarında öğrenci başına yapılan harcamalar, 2022’de yaklaşık 6 bin 500 sterlindi. Özel okul ücretleri ise 16 bin sterlin. Bağımsız okullar, akademik başarıları ve müfredat dışı etkinliklerdeki yüksek kalite ile ön plana çıkıyor. Ancak mevcut hükümetin, yüksek vergi politikaları sektörü zorluyor. İngiltere’de özel eğitimin geleceği belirsizliğini korurken, bağımsız okulların rolü her zamankinden daha kritik.

FRANSA: Eğitim ücretsiz ve zorunlu. Aileler; devlet okulu, özel okul veya evde eğitim seçenekleri arasından tercih yapabiliyor. Özellikle COVID sonrası, evde eğitim giderek daha fazla ilgi görüyor. Ülkede sözleşmeli ve sözleşmesiz olmak üzere 2 tip özel okul var. Devletle sözleşme yapanların ayrıcalıkları oluyor. Sözleşmeli özel okullardaki öğretmen maaşlarını devlet ödüyor. Okulların yüzde 94.8’i devletin idaresindeki kamu ve sözleşmeli özel okullar, yüzde 2.2’si ise sözleşmesiz özel okullar. Fransa’da 3 yaşından itibaren okul zorunlu. İsteyen ebeveynler, çocuklarını 2 yaşında da okula gönderiyor. Fransa’da küçük yaşta eğitim çok önemli. Küçük yaşta Fransızca dil becerilerinin gelişimine çok önem veriliyor. Fransa, çok dilliği temel almıyor ama 3 yaşından itibaren çocuklara farklı diller olgusunu aşılıyor. 1’inci sınıftan itibaren günde 20 dakika yabancı dil programı var. Ülkede 11 öğrenciye 1 öğretmen düşüyor. Öğretmen ve idareci istihdamı oldukça güçlü.

PORTEKİZ: 2023 itibarıyla özel okul oranı yüzde 25’e ulaştı. Özel okullardaki öğrencilerin yüzde 50’si devlet desteği alıyor. Öğretmen eksikliği ve kamu okullarındaki aksaklıklar nedeniyle daha fazla aile, özel okula yöneldi. Özgür müfredat sistemi ile veliler çocukları için en uygun eğitimi seçebiliyor.

PSİKOLOG ACAR BALTAŞ: ÇOCUKLARIMIZA MÜCADELE ETMEYİ ÖĞRETMELİYİZ

 Geleneksel Antalya Eğitim Sempozyumu’nda psikolog Prof. Dr. Acar Baltaş’ın ‘Yapay Zeka Çağında Bilgelik Zekası’ başlıklı sunumu, eğitimcilere önemli mesajlar verdi. Eğitimdeki değişime dikkat çeken Prof. Dr. Baltaş, “Tarih boyunca insanlık büyük zorluklarla mücadele etti, ancak bugün eğitimde, bilimde ve teknolojide büyük ilerlemeler kaydediyoruz. Önemli olan, bu değişime nasıl tepki verdiğimizdir. Akademik başarı hayat başarısını garanti etmez, asıl önemli olan disiplin, karakter ve doğru tepkiyi verebilme becerisidir. Çocuklarımızı hayata hazırlamak için onlara mücadele etmeyi öğretmeliyiz. Bilgi çağında yaşıyoruz, ancak bilgi tek başına yeterli değil. Öğrencilerimize sadece başarılı olmayı değil, iyi bireyler olmayı da öğretmeliyiz. Özel ve kamu okulları eğitimde ortak bir sorumluluk taşıyor. Öğretmenlerimizin haklarını korumak, eğitimde fırsat eşitliği sağlamak ve çocuklarımıza nitelikli bir gelecek sunmak hepimizin görevidir” dedi.