Giriş
Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) giren çocuk sayısı katlanarak artıyor. 20 Eylül 2024 itibarıyla BES’li çocuk sayısı 1 milyon 322 bin 602 katılımcıya ulaştı. Yaş gruplarına bakıldığında ilk sırayı 116 bin 935 katılımcı ile yeni doğan (0 yaş grubu) alıyor. Devlet katkısı dahil fon büyüklüğü de 28 milyar lirayı aştı. Böylece hem katılımcı sayısında hem de fon tutarında rekor kırıldı.
BİLAL EMİN TURAN
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) 2001 yılından beri hayatımızda. BES’teki sıçrama ise 2013 yılında devlet katkısının devreye girmesiyle sağlandı. Geleceğe dönük planlama anlayışının gelişmesi, yüzde 30’luk devlet katkısı, yatırılan paranın her türlü piyasa aracında (altın, gümüş, hisse, döviz, faiz gibi) değerlendirilebilmesi, çocuklar için de hesap açılabilmesi BES’e ilgiyi her geçen gün artırıyor.
TOPLAMDA 1 TRİLYONU DEVİRDİ
Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) açıkladığı 26 Eylül 2024 verilerine göre; gönüllü BES katılımcı sayısı 9 milyon 321 bin 501 olurken, toplam fon büyüklüğü 1 trilyon lirayı aştı. Bir de çalışanların otomatik olarak BES’e dahil edildiği OKS sistemi var. Orada da katılımcı sayısı 7 milyon 531 bin 597 olurken, toplam fon büyüklüğü 77.7 milyar liraya çıktı. BES’te en dikkat çekici gelişme ise 18 yaş altı hesaplarda gerçekleşiyor.
EN ÇOK GİRİŞ YENİ DOĞANDA
BES’te 18 yaş sınırı Haziran 2021’den itibaren kalkınca anne ve babalar kendilerinden daha çok düşündükleri çocuklarının geleceği için hemen hesap açtırmaya başladı. BES’li çocuk sayısı 20 Eylül 2024 itibarıyla 1 milyon 322 bin 602 katılımcıya ulaştı. Yaş gruplarına bakıldığında ilk sırayı 116 bin 935 katılımcı ile yeni doğan (0 yaş grubu) alıyor. Bu yaş grubunu 90 bin 590 katılımcıyla ‘1 yaş’, 85 bin 814 bin katılımcıyla ‘4 yaş’, 85 bin 323 katılımcıyla ‘5 yaş’, 85 bin 279 katılımcıyla ‘6 yaş’ takip ediyor.
2 YILDA 3.4 KATLIK ARTIŞ OLDU
18 yaş altı BES’te devlet katkısı dahil fon büyüklüğü de 28 milyar lirayı aşarak rekor kırdı. Veriler, ailelerin çocuklarının geleceği konusunda daha hassas olduğunu gösteriyor. Çünkü BES’li çocuk sayısındaki artış hızı yetişkinlerden daha fazla. BES’li çocuk sayısı tam bir yıl önce 882 bin 285, iki yıl önce ise 459 bin 755’ti. Son 2 yılda 3.4 katlık bir artış oldu. Aynı dönemde 18 ve üzeri yaştaki BES hesabı olanların sayısı sadece yüzde 22 arttı.
KISMİ ÇEKİM HAKKI
Birikimler BES’te hızla artmaya ve değerlenmeye devam ederken diğer yandan sistemde 10 yıl kalıp ve 56 yaş şartını tamamlayanlar emekli maaşını almaya başladı. BES’ten emekli olamayanlar ise 1 Temmuz itibarıyla kısmi çekim yapabiliyor. Katılımcılar, sistemden çıkmadan ve hak kaybına uğramadan ‘evlilik’, ‘konut alımı’ ve ‘doğal afet durumlarında’ hesaplarında biriken tutarın yüzde 50’ye kadar olan kısmını alabiliyor. İlk defa kısmen ödeme başvurusunda bulunan katılımcılarda en az 5 yıl sistemde olma durumuna bakılıyor.
DOĞUM GÜNÜ HEDİYESİ
Kendisi BES’e girmeyen anne ve babalar söz konusu çocukları olunca harekete geçiyor. Hatta ‘benim katkı tutarımı azaltın çocuğumunkini artırın’ diyen aileler var. Ayrıca yeni doğan bir çocuğa artık BES hediye ediliyor. Yani dede, teyze veya hala çeyrek altın, hediye almak yerine ailesi aracılığıyla BES başlatıyor.
YILDA 12 KEZ FON DEĞİŞİM HAKKI
Ayda 500-600 liralarla çocuklar için BES hesabı açılabiliyor. BES’te biriken parayla tüm yatırım enstrümanların yatırım yapılabiliyor. Günün şartlarına göre fon aracılığıyla gümüş, altın, hisse senedine hatta ABD borsalarına bile yatırım yapılabiliyor. Katılımcılar yılda 12 kez fon dağılımlarını değiştirebiliyor. Ancak çoğu BES sahibi bu hakkını çok az kullanıyor. Oysa oluşan fırsatlara göre 1-2 gün içinde aksiyon almak mümkün oluyor.
