1800 gün prim ve 10 yıl sigortayla emeklilik

Emeklilikte yaşa takılanları (EYT) ilgilendiren düzenlemenin bu yıl bitmeden Meclis gündemine gelmesi bekleniyor. Bu yolla milyonlarca kişi yıllardır hayalini kurduğu emekliliğe kavuşacaklar. Bir başka deyişle yıl ve yaş şartını beklemeden daha erken emekli olacaklar. EYT dışında erken emekliliği sağlayan önemli imkanlar bulunuyor. Örneğin 1999’dan önce işe başlayanlar için belli şartlarda 3600 günle emeklilik hakkı var. Bu, halk arasında ‘erken emeklilik’ olarak biliniyor. Ancak ülkemizde hem engelli hem de hastalık nedeniyle işgücü kaybına uğramış milyonlarca kişi var. İşte bu kişiler daha düşük primle emekli olabiliyor.

YÜZDE 60 RAPOR ŞARTI

3600 günden daha az primle emekliliğe ise ‘malulen (sağlık sebebiyle) emeklilik’ deniyor. Malulen emekli olabilmek için gerekli ilk ve en önemli şart, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sağlık kurulu raporu. Bu raporun alınabilmesi için kişilerin bulundukları il veya ilçedeki SGK merkezlerine başvurmaları ve yetkili hastanelere sevk edilmeleri gerekiyor. Yani SGK’nın sevki şart! Her engelli, malul sayılmıyor çünkü burada belirleyici olan işgücü kaybının yüzde 60 ve yukarı (başkasının bakımına muhtaç derecesinde malul) olması.

10 YIL PRİM ÖDEMEK YETİYOR

Kişi, çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğunu belgelese bile en az 1800 gün prim ödemesi gerekiyor. Bu prim de toplamda 5 yıl çalışmayla ödeniyor. Malulen emekli olabilmek için çalışma gücü kaybında dikkate alınan rahatsızlıkların ilk kez sigortalı olunan tarihten sonra başlamış olması gerekiyor. Malul kişinin en az 10 yıl sigortalı olması da aranan diğer bir şart.

ARA MUAYENE GEREKİR Mİ?

Sağlık Kurulu’nun kararı burada önemli. Sağlık Kurulu tamamen malulen emekli de edebileceği gibi malulen emekli edip, ‘kontrol muayenesi’ şartı getirebilir. Bu durumda kontrol muayene tarihi verilir ve o tarihte SGK müdürlüklerinden hastaneye sevkinizi alır, muayene olup, yeni raporu Sağlık Kurulu’na verirsiniz. Kontrol muayenesini olmazsanız emekli aylığınız kesilir.

24 AYLA SINIRLI OLABİLİR

Malulen emeklilik şartlarında yapılan değişikliklerle kanser hastalarına 18 ay malullük maaşı ödeniyor. Süre, hastalığa göre 24 aya kadar çıkıyor. Kanser türüne göre değişmekle birlikte, malullük aylığı almak için gerekli prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık şartlarını sağlayan kanser hastalarına teşhisten itibaren 1 yıl içinde başvurmaları şartıyla sağlık kurulu raporu aranmadan malullük aylığı bağlanıyor. 18 ay sonra duruma göre aylık alıp almayacağına karar veriliyor.

ORGAN NAKİLLERİ

Organ nakli (böbrek, karaciğer, akciğer, kalp gibi) olanlar da malul salıyor. SGK, hangi organ nakli veya sağlık sorunu sonucunda malul olunacağını tahmin edebiliyor. Bu nedenle malulen emekli olan kişiye ‘2 yıl sonra muayeneye gel’ diyebiliyor. Bu muayenede işgücü kaybı yüzde 60’ın altında tespit edilirse maaş kesiliyor.

AYLIK BAĞLANABİLEN HASTALIKLAR HANGİLERİ?

Kanser Epilepsi Demans Beyin tümörleri Parkinson sendromu Serebral palsi Multiple skleroz Zeka gerilikleri (IQ 50 ve altı) Şizofreni Bipolar bozukluk Görme azlığı Retina kanamaları Yardımsız ayakta durmayı engelleyen denge bozuklukları ile birlikte işitme kaybı Anemi Kol, bacak gibi organ kaybı Behçet hastalığı Gastrointestinal kanamalar Karaciğer sirozu Karaciğer nakli Kalp yetmezliği Kalp kapak hastalıkları Kalp nakli Böbrek nakli Akciğer nakli Tüberküloz AIDS