Milyonlarca çalışanı ilgilendiren haklar! Tazminatınızı alabilirsiniz

Kadının hamilelik nedeniyle iş hayatındaki yükünün hafifletilmesi ve istihdam içinde tutulabilmesi için sağlanan pek çok destek var. İş Kanunu’nda hamilelerin çalışma sürelerinin ne kadar olabileceği, izin konusunda sağlanması gereken kolaylıklar gibi konular ayrıntılı bir şekilde düzenleniyor. Hatta işverenin başka geçerli bir nedeni yokken sırf hamile olduğu için çalışanını işten çıkarmasını güçleştiren, çıkarıyorsa da tazminat ödemeyi zorunlu kılan maddeler var. İşte hamile işçinin hakları hakkında her şey...

10 HAFTAYA KADAR

Kanuna göre, kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık (112 gün) izin hakkı var. Bu sürede ücretini almaya devam ediyor. Doğum öncesi ve sonrası izinlerin uzatılmasına ilişkin bazı kriterler bulunuyor. Örneğin ikiz veya daha fazla bebeğe hamilelik söz konusu olursa izin süresi 8 haftadan 10 haftaya çıkarılabiliyor. Bu izinler kadınların yıllık ücretli izin hesabında dikkate alınmıyor. İşçinin gebeliği normal gitmiyorsa, düşük yapma tehlikesi varsa ve bu, hekim raporu ile belgeleniyorsa izin süreleri artırılabiliyor.

ÜCRETSİZ İZİN

Kadın işçilerin ücretli iznin yanı sıra yine doğum sebebiyle ücretsiz izin hakkı da var. Eğer kadın işçi doğum izninin ardından çocuğu ile daha fazla ilgilenmek isterse, doğum izninin bitiminin ardından 6 ay daha izin kullanabiliyor. Ancak bu süre içinde ücret alamıyor.

ESNEKLİK SAĞLANIYOR

Kadın işçilere sağlanan doğum öncesi ve doğum sonrası izinlerin takviminde küçük değişiklikler yapılabilir. Örneğin, hamilelik döneminde çalışmasına engel bir durum olmayacağının doktor raporu ile belgelenmesi halinde doğum öncesi 8 hafta olan izin 3 haftaya kadar inebilir. Kalan 5 hafta ise doğumdan sonra kullanılabilir.

GECE MESAİSİ OLAMAZ

Hamile veya doğum yapmış kadın işçilerin çalışma süreleri ve şartlarına ilişkin de birçok hakkı bulunuyor. Hamile işçiler hamilelik süresince ve doğumdan sonraki 6 ay boyunca gece çalıştırılamaz. Yine hamile veya yeni doğum yapmış kadınlar günde 7.5 saatten fazla çalıştırılamaz.

SÜT İZNİNDE

Ücret ve çalışma saatleri dışında hamile ve doğum yapmış işçilere süt izni hakkı da tanınıyor. İşçi bebeğini emzirebilmek için günde 1.5 saat süt izni kullanabilir. Memur annelerde bu süre ilk 6 ayda 3 saat, ikinci 6 ayda günde 1.5 saat şeklinde. Bu iznin hangi saatler arasında olacağına kendisi karar veriyor.

4 AYLIK ÜCRET KADAR TAZMİNAT

Yargıtay kararlarına bakıldığında; kadın işçinin sırf hamile olması nedeniyle ayrımcılık yapılarak zam verilmemesi, ücretlerinin eksik yatırılması, ücretin düşürülmeye çalışılması işverenin çalışanlarına eşit davranma yükümlülüğüne aykırılık anlamına geliyor. Ayrıca haklı sebep olmadan hamilelik nedeniyle işten çıkarılan kadınların durumu ayrımcılık olarak değerlendiriliyor. Bu durumda işveren işçinin 4 aylık ücreti tutarında ‘hamilelik tazminatı’ ödüyor.

ÇALIŞMA KOŞULLARINI DEĞİŞTİREBİLİR

Hamile bir kadın hem rutin kontroller hem de ekstra kontrolleri için çalıştığı kuruma bildirerek hastaneye gidebilir.

Hamile bir kadın, doktor raporuna bağlı olarak çalışma saatlerinde değişiklik isteyebilir. Ağır bir hamilelik geçiriyorsa tehlikeli işlerde çalıştırılamaz. Sağlık durumlarına uygun serviste çalışmak isteyebilirler.

Trafiğin çok yoğun olduğu saatlerde sokağa çıkmak yerine, trafiğin yoğun olmadığı saatlerde gidip gelmeyi talep edebilir. Seyahat etmesi gerekiyorsa masa başı işe dönebilir. Hamilelerin çok zorunda olduklarında uzanıp dinlenme hakları vardır.

Eğer doktor raporu uygun görüyorsa hamile kadın o rapora bağlı olarak izin alabilir ve bu izin maaşından kesilmez.

Hamile kadınlar için yasal koşullar sağlanmazsa mahkemeye başvurma ve tazminat hakkı doğar. Çalışan anneler doğum izninden sonra çocukları okul çağına gelene kadar yarı zamanlı çalışarak, çocuklarına bakabiliyor.

Doğum izni bittikten sonra 30 gün içinde İşkur’a ‘yarım gün çalışma ödeneği’ başvurusu yapan annelere 6 aya kadar ek destek veriliyor. Memur anne 24 aya kadar ücretsiz doğum izni kullanabiliyor.

SSK’lı anne de 16 haftalık izinden sonra 6 ay ücretsiz izin alabiliyor. İşçi, memur, esnaf kadınlar, doğumdan sonra boşta geçen 2 yılı borçlanabiliyor.