Arsa akırken bunlara dikkat

Son yıllarda konut fiyatlarındaki yükseliş ve pandemi sonrasındaki talepten kaynaklı arsa satışları rekorlar kırdı. Pandemiyle birlikte artan, deprem sonrasında pik yapan müstakil yaşam isteğinin yanı sıra artan fiyatlardan dolayı konuta erişemeyenler daha erişilebilir fiyatlarla arsa almaya başladı. Tabii arsaların prim potansiyeli de talepte etkili. Talep çoğalınca arsa hizmeti sunan firma sayısı da çoğaldı. Niyetiniz getiri sağlamak ya da hayalinizdeki evi inşa etmek olabilir. Hangi amaçla olursa olsun arsa alırken mutlaka iyi bir araştırma yapmak, her detayı ince eleyip sık dokumak lazım. Arsa alırken mağdur olmamak ya da zarar etmemek için dikkat etmeniz gereken maddeleri sıraladık.

İMAR ŞARTLARI ÖNCELİKLİ

Arsa alırken ilk önce planları kontrol edilmeli. Önce arsanın, 1/1000 ölçekli uygulama imar planına göre yapılaşma haklarının ne olduğuna bakılmalı. Kullanım fonksiyonu, inşaat alanı ve en fazla inşa edilecek yapı yüksekliği gibi yapılaşma şartlarını belirleyen unsurlar son derece önemli. Bunun yanı sıra arsa ve arazi arasındaki ayrımı bilmek de şart. Kadastrosu yapılmış ve parsellenmiş her bir arazi, arsa niteliği kazanır ve yapılaşmaya açıktır. Arazilerin ise henüz imar planı ve uygulaması yapılmamıştır. İmarsız araziler, imarlılara göre daha uygun fiyatlı olur. Fiyata öncelik verip, ileride imar konusunda sürprizler yaşamamak adına araştırma şart.

HİSSE YA DA ŞERH VAR MI?

Arsa alırken araştırılacak en önemli konuların başında şerhler ve hisseler geliyor. Çoğu arsa şu anda hisseli satılıyor. Hisseli arsaya sahip olmak demek, tanımadığınız kişilerle ortaklığa gitmek anlamına geliyor ve bu da satış ve kullanım konusunda bazı riskleri beraberinde getiriyor. Örneğin hissedarların ön alım hakkı var. Arsayı satmak istediğinizde, önce onlara teklif götürmelisiniz. Ya da hissedarların onayı olmadan arsanızda yapı inşa edemezsiniz. Ortaklığın giderilmesi davasıyla da muhatap olabilirsiniz. Tapu kaydı üzerinde, satın alınacak arsanın değerini düşürecek ya da kısıtlama getirecek ipotek, haciz vb. herhangi bir şerh, beyan olup olmadığı da kontrol edilmeli.

TERK YAPILDI MI?

Arsanın tapuda yazan alanının net alan olup olmadığı, daha önce terklerinin yapılıp yapılmadığı öğrenilmeli. Ayrıca, terkleri yapılmış ise yüzde kaç oranında kesinti yapıldığı, tekrar terk edilmesi ya da kamuya terk edilmesi gereken bir alan olup olmadığı araştırılmalı.

GELİŞİM POTANSİYELİ VAR MI?

Yatırım yaparken, gelişim potansiyelini de dikkate almanız getiri açısından önemli. Gelişim potansiyeli olan bölgeler, daha hızlı değer artışı sağlar. Arsanın yakın çevresinde planlanan altyapıüstyapı projeleri, kamu yatırımları gibi projeler varsa kazancınız artabilir. Arsanın komşu parselleri de araştırmanızda önemli bir yer etmeli. Örneğin, arsanın çevresi boşsa, daha sonra yapılaşma geldiğinde manzara, yeşil alan gibi avantajların kaybolma ihtimalini de değerlendirin.

YERİNDE GÖRÜN

Alım yapacağınız yeri video ve fotoğraflardan görmek yanıltıcı olabilir. Yerinde tespit çok önemli. Bu sayede satın alınacak arsanın konumu ile mevcut durumda gösterilen arsanın konumu arasında fark olup olmadığı, çevre şartları tespit edilebilir.

ALTYAPISI NE DURUMDA?

Arsanın yola cepheli olma durumu ve cephe genişliği değerini artıran unsurlar arasında. Arsa üzerinde yapılaşma söz konusu olduğunda da yola cepheli olma durumu ve cephe genişliği hem tercih sebebi olacaktır hem de taşınmazın değeri üzerinde olumlu etkisi olacaktır. Elektrik, su altyapılarının olup olmadığı da önemli.

FİYATI CAZİP Mİ?

Arsa fiyatları son 5 yılda ortalama yüzde 1000 oranında arttı. Arsa fiyatları konusunda ön bilgiye sahip değilseniz ve çok cazip bir fiyat bulduğunuzu düşünüyorsanız araştırmayı daha sıkı tutmanız gerek. Bölgedeki çevre parseller, rayiç değerler, emlakçılar doğru fiyat konusunda fikir verebilir. Ayrıca arsayı satın alırken belirtilen fiyata harç ve vergilerin dahil olup olmadığı da öğrenilmeli.

EKSPERTİZ RAPORU ALINMALI

Emlakjet CEO’su Tolga İdikat, arsa yatırımının, konut alımına göre daha karmaşık ve detaylı bir süreç olduğunu belirterek, şu önerilerde bulundu: “İmar durumunun açıklığı, arsanın turizm ya da ticari imar kapsamında olup olmadığı veya tarla vasfında mı bulunduğu gibi pek çok teknik detay, süreci daha dikkatli bir değerlendirme gerektirir. Bu nedenle, arsa alırken öncelikle arsanın tüm özelliklerini anlamak adına bir ekspertiz raporu almayı öneriyorum.” Ekspertiz raporunun yalnızca arsanın değerini belirlemekle kalmayıp imar durumu, sit alanı içinde olup olmadığı, yola cepheli olup olmadığı ve o yolun kadastro yolu olup olmadığını ortaya koyarak yatırım kararını daha güvenli hale getirdiğini anlatan İdikat, “Bununla birlikte, arsa yatırımı gibi karmaşık süreçlerde, belgeli ve deneyimli bir gayrimenkul uzmanıyla çalışmak hem riskleri azaltır hem de daha doğru bir yönlendirme sağlar. Tüm bu süreçleri kolaylaştırmak için Emlakjet Arsa Dünyası, kullanıcılara yapay zeka destekli bir değerleme hizmeti sunuyor” diye konuştu.