Giriş
Asgari ücrete yapılan zamla birlikte şu anda maaşı 5 bin 500 lira ile 8 bin 500 lira arasında olanların 2023 yılında hesaplanacak kıdem tazminatı artacak. Özellikle EYT’den emekli olmayı bekleyen milyonlarca çalışan yeni yılda yüzde 54.5 oranında daha yüksek tazminat alacak. 10 yıldır aynı işyerinde çalışan ve asgari ücret alırken emekli olanların cebine 35 bin lira fazla para girecek.
30 GÜNLÜK BRÜT ÜCRET
Asgari ücrete 1 Ocak 2023 itibarıyla yüzde 54.5 oranında zam yapıldı. Böylece halen 5 bin 500 lira olan net asgari ücret yeni yılda 8 bin 506 lira olarak uygulanacak. Yine 6 bin 471 lira olan brüt asgari ücret de 10 bin 8 liraya çıkacak. Asgari ücretteki bu artış aynı zamanda en düşük (taban) kıdem tazminatını da belirliyor. Kıdem tazminatı, son işyerinde çalışılan her tam yıl için 30 günlük son brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. Asgari ücretlinin yani en düşük maaşlı işçinin kıdemi, ocaktan itibaren 10 bin 8 liralık brüte göre hesaplanacak.
GÜNCELLEME PERİYODU
Kıdem tazminatının 1 yıl için en yüksek tutarını ifade eden tavan ise memur maaş katsayısına göre belirleniyor. Diğer bir deyişle memur maaşındaki artışa endeksli bir kıdem tavanı var ve ocak-temmuz olmak üzere 6 ayda bir güncelleniyor. 1 Temmuz itibarıyla memur maaşlarına yapılan yüzde 41.69’luk zam ve ‘0.333603’lük aylık katsayının etkisiyle yeni kıdem tazminatı tavanı da 4 bin 523 lira artışla 15 bin 371 liraya yükselmişti. Damga Vergisi düşüldüğünde 1 yıllık net kıdem tavanı 15 bin 255 lira oluyor. Ama bu tutar da yeni yılda 18-19 bin lira seviyesine çıkacak.
10 YIL ÇALIŞANIN ELİNE NE KADAR PARA GEÇECEK?
Yeni yılda EYT düzenlemesi, sözleşmeliye kadro, geçici işçilere sürekli iş imkanı gibi bir çok düzenleme gündeme gelecek. Kıdem tazminatındaki hesap değişimi yani artışı özellikle EYT düzenlemesinden sonra emekli olacakları yakından ilgilendiriyor. Çünkü yasalara göre emeklilik hakkı elde edenler kıdem tazminatını alıp işten ayrılabilir. İşçi asgari ücretle çalışmaya devam ediyorsa ocaktan sonra bu yıla göre yüzde 54.5 daha fazla tazminat alacak. Örneğin; 10 yıl çalışması bulunan asgari ücretli işçinin cebine vergiler çıktıktan sonra net 64 bin 254 lira girecekken yeni yılda 35 bin 120 lira daha fazla yani 99 bin 374 lira girecek. Daha yüksek maaş alan personel de kurumların yılbaşı zammıyla daha fazla tazminata hak kazanabilecek.
İŞTE 1 OCAK 2023 İTİBARIYLA ÇALIŞMA YILINA GÖRE CEBE GİRECEK EN DÜŞÜK TUTARLAR (TL)
- Maaşlar brüttür. Kıdem tazminatı brüt ücrete göre hesaplanır.
- 6.471 lira 1 Temmuz- 31 Aralık arasında geçerli asgari ücretin brüt tutarıdır. 10.008 TL ise 1 Ocak 2023 itibarıyla geçerli olacak asgari ücretin brütüdür.
- Kıdem tazminatından Damga Vergisi (binde 7.59) kesiliyor. Hesabımız vergisi düşülmüş net tutarlardır.
İHBARIN TABANI DA YÜKSELDİ
ÇALIŞMA SÜRESİNE GÖRE
Kanuna göre; işveren, işten çıkarmadan önce bunu işçisine bildirmek zorunda. İşçinin çalışma süresi 6 aydan kısaysa 2 hafta, 6 ay ile 1.5 yıl arasındaysa 4 hafta, 1.5 yıl ile 3 yıl arasındaysa 6 hafta, 3 yıldan fazla olursa 8 hafta (56 gün) önce haber vermek zorunda. Buna ‘ihbar süresi’ deniyor. Haber vermeden işten atanlar, kıdemin yanında ihbar tazminatını da öder. 10 gün çalışan bir işçi de ihbar tazminatına hak kazanır.
İKİ VERGİ KESİLİYOR
İhbar tazminatının hesabında brüt ücret dikkate alınır. Ama bunda ‘tavan sınırı’ yok. Ancak, taban asgari ücrete göre değişiyor. Asgari ücrete zam geldikçe ihbar tutarı da yükseliyor. İhbardan Damga Vergisi’nin yanında Gelir Vergisi de alınıyor. 1 yıl çalışması bulunan asgari ücretli 1 Temmuz itibarıyla işten ayrılmışsa net ödenecek ihbar tazminatı 5 bin 87 lira tutuyordu. 1 Ocak itibarıyla bu tutar da 7 bin 868 liraya yükselmiş olacak.
