Bakan Pakdemirli: Çiftçiye destekler artarak devam edecek

Pandemiyle mücadele eden çiftçi şimdi de kuraklık sorunuyla karşı karşıya. Çiftçinin eylül, ekim ayına gelindiğinde çok rahatlıkla tohumunu alıp faaliyetine devam edebilmesini istediklerini belirten Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli, “Kuraklık yaşayan çiftçimize dönümünde 100 TL’ye varan diğer desteklerle de 151 TL’ye ulaşan bir yardım öngörüyoruz” dedi.

DÜNYADA GIDA MİLLİYETÇİLİĞİ YÜKSELDİ

Mutfak giderleri toplam harcamalar arasında çok büyük bir yeri oluşturuyor. Vatandaşların uygun fiyatlı gıda ürünlerine ulaşması için hangi adımlar atılıyor, ilave neler yapılabilir?

Bakanlık olarak iki sorumluluğumuz var; ilki 6 milyon üreticiyi korumak. İkincisi de 84 milyonun gıdaya güvenilir, iyi kalitede ve uygun fiyatlarla ulaşmasını sağlamak. Ayrıca 5-6 ayrı görevi olan yapımız var; gıda, tarım, hayvancılık, orman, su işleri ve meteoroloji. Pandemi çerçevesinde dünyada gıda arzı ve tedarik sistemleri ciddi olarak etkilendi. Gıda milliyetçiliği yükseldi. Çin ve Hindistan gibi bazı ülkeler normalin çok üzerinde gıda talebi yoluna gitti. Bizde de Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) çerçevesinde pandemiden hemen önce bir hazırlık yaptık. TMO’nun taşıdığı ürün stoğunun dört katıyla biz pandemiye girdik. Hem üretici hem tüketici tarafında 100’ün üzerinde tedbir aldık. Bu sayede gıda sıkıntısı yaşanmadı ülkemizde. Üreticiye 90 gün vadede arpa ve mısır veriyoruz. Ticaret Bakanlığımız ile dış ticaret rejimindeki önlemleri konuşuyoruz. Dünyadaki artışları sadece minimum yansıtmaya gayret ediyoruz.

Ne zaman biraz daha rahatlarız?

Ayçiçekte dünya piyasaları 600 dolarlardan 1700 dolarlara geldi. Ama Türkiye’deki artışlar alınan tedbirlerle yüzde 70’lerde. Türkiye’de enflasyon ne seviyelerdeyse gıda enflasyonu da ona yakın veya bir iki puan üzerinde seyrediyor. Dünyada sadece gıdada değil her türlü emtiada maliyetleri yükseltici gelişmeler oluyor. Sağlıkla ilgili endişeler giderildikçe gıda ile ilgili aşırı tedbirli davranışlar azalacaktır. Çiftçileri sürekli para kazanır durumda tutmaya gayret ediyoruz.

KURAKLIK NEDENİYLE YOKLUK YAŞAMAYACAĞIZ

Çitfçiye bu dönemde sağlanan imkanlar neler?

Çiftçilere destekler artarak devam ediyor. Bizim dönemimizde 14 milyardan 24 milyar TL’ye ulaştı. TMO aracılığıyla müdahale alımları da yapılıyor. Cumhurbaşkanımızın geçen hafta açıkladığı bakliyat ve hububat fiyatları sahada memnuniyet yarattı. Alım yaptığımız kalemlerin sayısını da artırdık. Fındıktan incir, üzüm ve kayısıya kadar. Bunları yaparken TMO’yu da zarar ettirmememiz gerekiyor. Türkiye’de tarım yüzde 4.8 büyüdü. Bu yıl ciddi kuraklık olması sebebiyle ilk sinyaller bize hububatta, özellikle buğdayda 1 milyon tonluk bir kayıp olabileceğini gösteriyor. TMO bu alana stoklu girmişti. Hem kuraklığa hem de artan fiyatlara karşı bir çalışma yaptık. Et ve süt fiyatlarına da yansıyacak. Kuraklık yaşayan çiftçimize dönümünde 100 TL’ye varan diğer desteklerle de 151 TL’ye ulaşan bir yardım öngörüyoruz. Eylül ekim ayına gelindiğinde çok rahatlıkla tohumunu alıp faaliyetlerine devam edebilsin istiyoruz. Kuraklıkta ülkemizde herhangi bir yokluk söz konusu olmaz. Gerekiyorsa bazı kalemlerde ithalat da yapılır.

Kredi ertelemesi, destek ödemesi, faizsiz ödeme gibi başlıklar olabilir mi?

Kuraklıktan etkilenen bütün çiftçilerimiz, kredilerini rahatlıkla öteleyebiliyor. Ayrıca Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) adında bir sigorta sistemimiz var. 100 TL hasarın 70 TL’sini ödüyordu ve bu eleştiri alıyordu. Biz bunu kuraklığa özel yüzde 80’e çıkardık. Devlet desteğini de yüzde 60’tan 70’e yükselttik. Sigortalılık seviyesi şu an yüzde 5’lerde, yani oldukça düşük. Bunun artması için çalışıyoruz.

1 DAMLA YAĞMUR YAĞMASA BİLE 8 AYLIK SU VAR

Şehirlerin içme suyu sıkıntısı bulunuyor mu? Kritik bir durum var mı?

Türkiye genelinde yağışlarımız geçen yıla oranla yüzde 27 daha az. Geçen yıl da normal bir yıla göre yüzde 25 daha azdı. Özetle çok ciddi bir kuraklık yaşıyoruz. Fakat bu durum her ay aynı seviyede değil. 381 depolama tesisimizden yüzde 45’i dolu. İçme suyu doluluğunda bugün itibarıyla yüzde 54’lük seviyedeyiz. Geçen yıl bu seviye yüzde 63’tü. İstanbul’da bir damla bile yağış olmazsa, 8 ay yetecek kadar suyumuz var. Fakat şunu unutmayalım ‘sudan ucuz’ ifadesini artık gündemimizden çıkarmak zorundayız. Su mücevher gibi çok önemli, boşa akıtmayacağız. Suyu akılcı kullanmak zorundayız. Türkiye kurak bir ülke değil ama su zengini de değiliz. Su stresi altındayız. Suyun dörtte üçünü tarımda kullanıyoruz. Evlerdeki tüketim yüzde 10-11 civarında.

TARIM İŞÇİSİNE AŞILAMA YAKIN

Çiftçiler ve tarım işçilerinin aşılanması konusu ne durumda?

Tarım paydaşlarının aşılanması konusunda Sağlık Bakanımız ile konuştuk. Onlar da çalışmaya başladılar.

Özellikle salgın, bayram gibi olağanüstü veya özel dönemlerde ürünlere fahiş fiyat uygulayan, gıdada taklit ve tağşiş (hile) yapan fırsatçılar kol geziyor. Bunlara karşı ilave adımlar atılacak mı?

Bu konuda göz açtırmamaya kararlıyız. Cezaları çok ciddi seviyede artırdık. İşletmelere 50 bin TL’den 2 milyon TL’ye kadar ceza söz konusu olabiliyor. Hapis ve adli para cezasının yanında meslekten men cezaları var. Yılda 1.3 milyon denetim yapıyoruz. Alo 174 hattımız vatandaşlarımızın hizmetinde. Arayan herkesin dertleriyle ilgileniyoruz.

Her yıl dünyada üretilen gıdanın üçte biri israf ediliyor. Türkiye’de de durum çok farklı değil. Bunu önlemek için neler yapılıyor?

Dünyada gıda israfıyla ilgili bir artış var. Türkiye’de 18 milyon ton gıda çöpe gidiyor. Yaklaşık 600 bin kamyona denk geliyor. ‘Gıdanı Koru, Sofrana Sahip Çık’ adıyla bir kampanya başlattık. Dünyanın en büyük sosyal sorumluluk projelerinden biri olması hedefini koyduk. 94 eylem planladık. 850 bin kişi aktif olarak katıldı. 21 milyon kişiye ulaştık.

KURBAN SAYISI YETERLİ ELDE KALANI ALACAĞIZ

Kurban bayramında talebi karşılayacak kadar hayvan mevcut mu?

Ülkemizde 18.1 milyon büyükbaş, 54 milyon küçükbaş hayvan var. Son üç yılda yüzde 8 ila 17 arasında bir artış oldu. Kurban temininde asla bir sorun yok. 2021’de 5 milyon kurbanımız hazır. 2.7 milyonu küçükbaş, 1.3 milyonu da büyükbaş. Geçen yıl 3.7 milyon kesilmiş.

Fiyatlar ulaşılabilir olacak mı?

Evet, ben öyle olacağını düşünüyorum. Vatandaşlarımız son günlere kalmadan gönül rahatlığıyla kurban pazarlarına gitsinler.

Elde kalan hayvanların devlet eliyle alımı söz konusu olacak mı?

Evet olacak. Bu yıl da aynı hizmeti vereceğiz.

ORMAN YANGININA İHA İLE 12 DAKİKADA MÜDAHALE

Orman yangınlarının arttığı bir dönemdeyiz. Yangınla mücadele konusundaki hazırlıklarınız neler? İnsansız Hava Aracı (İHA) kullanımıyla ilgili son durum nedir? Uçak ve helikopter sayısı bu yıl yangınla mücadelede yeterli olur mu?

Bu yıl arazözleri komple yenilemeye başladık, ormandaki pikapları yeniledik. 4 ayrı bölgede İHA hizmeti satın aldık. Helikopterlerden farklı olarak gece de uçabilen İHA’lar tespit ve zaman planlamasında çok işe yaradı. Dünyada orman yangınlarıyla mücadelede ABD’den sonra ilk sıradayız. Bir İHA 3 milyon hektar alanı tarayabiliyor. İzmir Seferihisar’da bir mangalcıyı tespit etti İHA’mız. 2003’te yangına müdahale süremiz 40 dakikaydı, şu an 12 dakikadayız. 2023 hedefimiz 10 dakika. Bu yıl yönetme amaçlı insansız helikopterleri de devreye alacağız.

MÜSİLAJLA MÜCADELEDE MİDYE ALTERNATİFİ

Müsilaj vahim bir sorun olarak karşımızda. Sizin gözünüzle neler yapılabilir?

Kirliliğe neden olan bütün faktörlerin dikkatle takip edilmesi şart. Arıtma tesislerinin ne kadar önemli olduğu ortada. Ben midye çiftliklerinin kurulmasının da fayda sağlayacağı görüşündeyim. Midyeler büyük miktarlarda suyu kabuğuna çekme, filtreleme ve temizleme özelliğine sahip. Ayrıca midyenin ciddi bir ihracat değeri var. Marmara’da şu anda midye çiftliği kurmak üzere bekleyen çok sayıda girişimci bulunuyor.

Bir de milli elektrikli traktör üretimi konusu var. Seri üretimi ve tarlada kullanımına ne zaman başlanacak?

Elektrik motoru yerli, yazılımı yerli bir traktörümüz olacak yakında. Testlerin hepsinden çok başarılı geçti, seri üretim başlıyor. En büyük fayda mazot maliyetleri açısından görülecek. Günü 200-250 TL mazotla geçiren çiftçimiz belki 20 TL şarjla geçirebilecek. Üretime büyük katkı sağlayacak.