Bankacılık işlemlerinde düşük masraf taktikleri

Bankalara yolu düşen vatandaşların en çok dert yandığı konuların başında ücret ve komisyonlar geliyor. Kredi kartı aidatı, EFT, havale gibi para transfer işlemlerinden yapılan kesintiler, kredi tahsis ve ekspertiz ücreti, başka ATM’den para çekme masrafı, kiralık kasa parası... Bu ücret ve komisyonlara Mart 2020’de standart getirilmişti. Yıllık komisyon artışları da tüketici enflasyonuna (TÜFE) endekslenmişti. Dolayısıyla her yıl ocak ayında bu kalemlerde artışa gidiliyor. Nitekim bankalar geçen hafta açıklanan yıllık enflasyonla hemen harekete geçti.

İLK ETKİ PARA TRANSFERİNDE

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre; 2023 yılı tüketici enflasyonu yüzde 64.77 olmuştu. Enflasyon zammının ilk etkisi EFT, Fast ve havale ücretlerinde görüldü. Özel bankaların müşterilerine gönderdikleri mesaja göre; mobil uygulama/internet üzerinden 4 bin 300 liranın altındaki Fast ve EFT transfer ücreti 4.22 liraya, 4 bin 300 ila 211 bin 100 lira arasındaki transfer ücreti 8.44 liraya, 211 bin 100 liranın üzerindeki transfer ücreti ise 105.52 liraya çıktı. Bu masraflara ayrıca yüzde 5 oranında Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) uygulanıyor. Havale ücretleri ise tarifenin yarısı kadar oluyor.

FAST’TE TARİFE SABİTLENDİ

Bankadan bankaya değişmekle birlikte, çoğunlukla saat 15.00 ve 15.30 sonrası veya hafta sonu yapılan EFT işlemleri için kullanılan ‘Geç EFT ve Fast 7/24’ ücretleri 1 Aralık 2023’ten geçerli olmak üzere normal EFT fiyatıyla aynı seviyeye çekilmişti. Daha önce bu ücretler yüzde 50 zamlı uygulanıyordu.

HANGİSİ, NE FİYAT UYGULUYOR?

Türkiye Bankalar Birliği, hangi bankanın, hangi işlem için ne kadar ücret aldığını ilan ediyor. Buradaki ücretleri görmek ve karşılaştırmak için Google’dan ‘Bankacılık Ürün ve Hizmet Ücretleri’ yazarak aratabilirsiniz. Ya da ‘bankacilikurunvehizmetucretleri.org.tr’ internet adresini yazarak ilgili sayfaya ulaşmanız mümkün.

İNTERNET SİTELERİ GÜNCELLENMELİ

Yasa gereği yeni ücretler bankaların internet sitelerinde de güncellenmeli. Ancak birçok bankanın ücret ve komisyon menüsünde eski tutarların yer aldığı görülüyor.

ŞUBE VE ATM YERİNE MOBİLİ TERCİH EDİN

Bankacılık işlemlerinde eski alışkanlıklar maalesef cepten çıkan paranın da yüksek olmasına neden oluyor. Bir başka deyişle halen şubeden ve ATM üzerinden havale yapma alışkanlığı devam ediyor. Oysa son zamlarla bu mecralardan yapılan EFT ve havale ücretleri; cep telefonundaki mobil bankacılık uygulamasından veya internet bankacılığı üzerinden yapılan işlemden 3-4 kat daha pahalı. Örneğin; mobilden 50 bin lira para gönderen biri 8.83 lira masraf öderken, ATM’den aynı parayı gönderen 31 lira, şubeden veya müşteri iletişim merkezi aracılığıyla gönderen 27 lira masraf ödüyor. Dolayısıyla daha az ödeme yapmak için kesinlikle mobil ve internet bankacılık uygulamalarını kullanın.

HİÇ ALMAYANLAR DA VAR

Dijital bankaların çoğu (Enpara, Papara gibi), orta ölçekli bankaların bazıları (Vakıf Katılım, Kuveyt Türk gibi) uzun zamandır EFT, Fast ve havale işlemleri için herhangi bir kesinti yapmıyor.

EMEKLİLERİN ELİ GÜÇLÜ

Özel bankaların çoğu bankacılık işlemlerinde emeklilere ya indirim yapıyor ya da hiç ücret almıyor. Emeklilerin ücret ve komisyonlar anlamında bankalarla pazarlık yapmasında fayda var. Ücretsiz EFT, havale, Fast veya aidatsız kredi kartı gibi imkanlar sunan bankalar bu anlamda tercih edilebilir. Kaldı ki birçok banka bu anlamda emeklilere avantajlı ayrıcalıklar sunuyor. Yüksek promosyon veren bankaları tercih eden emekliler, yine aynı şekilde maaşlarını taşıyarak en hesaplı hizmeti veren bankalarla çalışabilir. Özel sektör çalışanları da aynı şekilde maaşının yatırıldığı bankadan masrafsız hizmet talep edebilir veya işverenler bu konuda bankalarla pazarlık yapabilir.

AİDATSİZ SEÇENEK VAR

Bir takvim yılı (1 Ocak- 31 Aralık) içerisinde iki adete kadar kayıp, çalıntı, manyetik hasar, ad-soyad değişikliği ve benzeri nedenler dolayısıyla kart yenileme işlemlerinden ücret tahsil edilemez. Süresi biten kartın banka tarafından yenilenmesi işlemi bu sayıya dahil edilmiyor.

Ek kartlarda tahsil edilecek olan ücret asıl kart ücretinin yüzde 50’sini geçemez.

Bankalar yasal olarak yıllık üyelik ücreti tahsil etmedikleri bir kredi kartı türü sunmak zorunda. Aidat ödediğiniz kartınızı aidatsız olanla değiştirmeyi talep edebilirsiniz.

ÇÖZÜM HAKEM HEYETİNDE

Belirtilen ücretlerden farklı ücret alındığını düşünüyorsanız öncelikle ilgili bankaya, buradan sonuç alınamaması halinde Merkez Bankası’na veya Türkiye Bankalar Birliği ya da Türkiye Katılım Bankaları Birliği nezdindeki ‘Bireysel Müşteri Hakem Heyetleri’ne başvuru yapabilirsiniz.

HESABINA PARA YATIRAN ÖDEMEZ

EFT/havale gibi işlemlerde para gönderirken hata yapan tüketiciye para iadesi yapılırken Merkez Bankası veya üçüncü kuruluşlara ödenen tutarlar dışında ücret tahsil edilemez.

Tüketicinin kendi banka ATM’sinden kendi hesabına para yatırması, bakiye sorgulaması halinde ücret alınmaz.

Banka müşterisinin hesabının bulunduğu şubeden tüketici adına yapılan para/kıymetli maden yatırma ve kasadan havale işlemlerinden ücret tahsil edilemez.

BU İŞLEMLERDEN ÇOK KAZANDILAR

Türkiye Bankalar Birliği’nin Eylül 2023 tarihli sektör raporuna göre; bankaların faiz dışı gelir başlığı altında yer alan 12 aylık ücret ve komisyon gelirleri 245 milyar liraya ulaştı. Bir önceki yılın aynı döneminde bu tutar 105 milyar liraydı. Yani yıllık değişim yüzde 132 olarak gerçekleşti. Bankaların faiz geliri aynı dönemde sadece yüzde 23 yükseldi.

HESAP ÖZETINDE ILK TALEP IÇIN ALINMAZ 

Kiralık kasa ziyaretine ilişkin herhangi bir ücret alınamaz.

Otomatik ödeme talimatı ile yapılan fatura ödemelerinden ücret alınamaz.

Tüketici tarafından talep edilen dokümanın (dekont, arşiv araştırması gereken belge) düzenlenme tarihinden sonraki ilk yıl için ücret tahsil edilemez.

Anlık hesap özeti taleplerinde ilk yıl için ücret tahsil edilemez.

‘Borcu yoktur’ yazısı için ilk talepte ücret tahsil edilemez.

Kredi tahsis ücreti, kredinin binde 5’ini aşamaz.

KAYNAK: Türkiye Bankalar Birliği ve Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Tebliğ.