Bayramda çalışana çift yevmiye

Bugün Ramazan Bayramı’nın ilk günü. Yarım gün süren Arife ile birlikte 3.5 günlük bir bayram tatili var. Üstelik 17 Mayıs’a kadar da tam kapanma uygulaması devam ediyor. Ancak bayram sonuna kadar sürecek bu kapanma döneminde market, bakkal, kuruyemişçi, fırın, tarım sektörü ve bazı imalat kollarında vatandaşın ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için işler devam edecek. Yani binlerce kişi bayramda da çalışacak. Peki bayram demeden çalışan bu işçilerin hakları neler?

EK ÜCRET YATIRILACAK

Çalışmayan işçiler resmi tatillerde işe gitmeseler de maaşlarını tam alıyor. Resmi tatillerde çalışanlara ise çalışılan her gün için bir günlük ek ücret (yevmiye) ödenmek zorunda. Çift yevmiye, 3 günlük bayram süresi ile Arife günü öğleden sonra yapılacak çalışmaları da kapsayacak şekilde ayarlanıyor. Yani Ramazan Bayramı için 3.5 günlük süreyi içeriyor. Dolasıyla bayramda çalışan işçilere maaşları tam yatırılırken, buna ilave olarak 3.5 günlük bayram mesaisi paralarını da alacaklar.

SONRAKİ ÖDEME İLE

Alıncak ücreti bir örnekle açıklayalım. Asgari ücretli (bu yıl için net 2.825 lira) bir işçiye günlük net 94.20 lira ücret ödenmesi gerekiyor. 3.5 günlük bayram tatilinin tamamında çalışmak zorunda kalan asgari ücretli işçiye, maaşına ilave olarak 329.70 lira ücret yatırılacak. Böylece işçinin eline geçecek toplam para maaşı ile birlikte 3.154 lira olacak. Bayramlarda yapılan çalışmaların karşılığının bir sonraki ücret ile birlikte ödenmesi gerekiyor.

RIZA ŞARTI VAR

Bayramlar resmi tatil olarak ilan ediliyor. İş Kanunu’na göre, işçinin ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılabilmesi için toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmesinde hüküm bulunması gerekiyor. Sözleşmede bu konuda hüküm olmaması halinde ulusal bayram ve tatil günlerinde çalıştırılacak işçiden yazılı izin alınması zorunlu. İş sözleşmesinde hüküm bulunmayan işçi, yazılı olarak da rıza vermemişse bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılamaz.

İZİN DEĞİL, PARA

Bayramda çalışan işçiye ücret yerine izin verilemez. Bu çalışmanın karşılığının para olarak yatırılması gerekiyor. Yani işveren, bayramda çalıştırdığı işçiye ‘sana bayramda çalıştığın günler için ücret ödemek yerine, hafta içinde izin yaptırayım’ diyemez. Çünkü bu durum mevzuata aykırı. İşveren bunu ancak fazla mesai yapan işçiye önerebilir. Bayram günlerindeki çalışmalar ise fazla mesai olarak kabul edilemez. İşveren, eğer bayram çalışmasını sonra izin olarak kullandırsa bile yine çalışana çift yevmiye ödemek zorunda.

TAZMİNATI ARTIRIR

Bayram mesaisi ücretinin ödenmemesi işçiye haklı fesih ile tazminat hakkı doğuruyor. Bu durumda ödenmeyen mesai tutarları faiziyle alınabiliyor. Bu arada bayram için ödenen fazla mesai, harçlık ya da ikramiyeler kıdem tazminatı hesabında da kullanılıyor. Söz konusu ödemeler eğer düzenli olarak her bayramda yapılıyorsa, bu ödenen paralar işçinin toplam kazançlarına dahil ediliyor ve tazminatı artırıyor. Burada önemli olan husus bayram ödemesinin bir kez değil sürekli hale gelmiş olması.