BES’teki birikimleriniz kredi çekerken teminatınız olacak

Türkiye’de tasarrufu destekleyen önemli araçlardan birisi olan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), hızla büyümeye devam ediyor. Geçtiğimiz yıl net 900 bine yakın bireyin dahil olduğu gönüllü BES’te toplam katılımcı sayısı da Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM), 19 Ocak tarihli verilerine göre 8 milyon 727 bin 753 kişiye ulaştı. 2024 yılında da 1 milyon kişinin dahil olması beklenen sistemde yapılan reformlar kapsamında çok yakında 2 önemli yenilik daha hayata geçecek. Bunlardan ilki olan ve mart ayı sonunda başlayacak kısmen ödeme (kısmi çekiş hakkı). İkinci yenilik ise bankalardan kredi kullanacak BES katılımcısına yönelik olacak.

SİSTEMDEN ÇIKMAYACAKLAR

2024’ün ilk yarısında başlaması beklenen alacağın devri (temlik) uygulamasına göre bankalardan kredi kullanacak BES katılımcıları artık, bankaya teminat olarak BES’teki birikimlerini gösterebilecek. Böylelikle, katılımcıların toplu para ihtiyaçlarında birikimlerini bozdurarak sistemden çıkmalarına gerek kalmayacak. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) test çalışmalarını başlattığı uygulama, öncelikle ihtiyaç kredilerinde başlayacak, daha sonra diğer tüketici kredisi türleri de kapsama alınacak. SEDDK’ın 30 Ekim 2023 tarihli “Merkezi Alacağın Devri Fonu Duyurusu” kapsamında istekli emeklilik şirketlerinin kurucu sıfatı ile başvurmaları talep edildi. 2 hayat/emeklilik şirketi, Anadolu Hayat Emeklilik ve Türkiye Hayat ve Emeklilik, ‘Merkezi Alacağın Devri Fonu’ kurmak için başvuruda bulundu.

BANKAYA KREDİ BORCU ÖDENMEZSE NE OLACAK?

Alacağın Devri Fonu, ilk başta ‘ne işe yarayacağı’ konusunda biraz kafaları karıştırdı. İlgili fonlar aslında, bankalar ya da kredi kuruluşlarından kredi çeken BES katılımcısına yönelik. Yani, bir emeklilik şirketi katılımcısı bir bankadan kredi kullandığında (başlangıçta ihtiyaç) kredi tutarı kadar, emeklilik şirketindeki birikimini bankaya teminat olarak gösterecek. Banka, müşterisinden ipotek almak yerine, BES’teki birikimini teminat olarak kabul edecek. Katılımcının kredi tutarına paralel belirlenen BES’teki birikimi ise katılımcının tercihine göre Alacağın Devri Fonu’nda yatırıma yönlendirilecek. Banka müşterisi bankaya olan kredi borcunu kapattığında Alacağın Devri Fonu’ndaki birikimi, nemasıyla birlikte mevcuttaki fon karma dağılımına aktarılacak. Bankadan alınan kredinin ödenememesi durumunda, kalan kredi borcu kadar kısım bankaya ödenecek. Mevzuat gereğince tüm emeklilik şirketleri Alacağın Devri Fonu kurmak zorunda değil. Sektördeki tüm şirketler BEFAS üzerinden, merkezi alacağın devri fonlarını kullanacak.

KISMEN ÖDEME VE ALACAĞIN DEVRİ BES’TEN ÇIKIŞI AZALTACAK

Bireylerin, BES’ten ayrılma nedenlerine bakıldığında ilk sırada ‘toplu para ihtiyaçları’ yer alıyor. Bu nedenle önümüzdeki dönemde başlayacak kısmen ödeme ve alacağın devri uygulamalarının sistemden çıkışı da azaltması bekleniyor. Katılımcılar, farklı sebeplerden kaynaklanan toplu para ihtiyaçlarını BES birikimlerine dokunmadan, banka ve kredi kuruluşlarından kredi kullanarak karşılayabilecek. Son olarak, önemli bir hatırlatma yapacak olursak, bankadan kredi kullanan BES katılımcıları alacağın devri (temlik) talebini emeklilik şirketine değil, doğrudan kredi kullandığı bankaya iletecek.

KATILIMCIYA NE YARAR SAĞLAYACAK?

Toplu para ihtiyacında BES’ten ayrılmasına gerek kalmayacak. Bankalar BES katılımcısına daha düşük bir faiz oranı ile kredi verebilecek.

Kredi notu güçlenecek.

Önce ihtiyaç, daha sonra diğer tüketici kredilerinde de bu imkandan yararlanacak.