Giriş
İhracatta ve sanayi üretiminde son dönemde yaşanan hızlı artış, ekonomik büyümeyi de pozitif etkiliyor. Türkiye, geçen yıl mart itibarıyla Çin’in Vuhan kentinden çıkarak tüm dünyaya yayılan koronavirüse ve tam kapanmalara rağmen 2020’yi yüzde 1.8 büyümeyle tamamlamıştı.
Aşılama ve normalleşme adımlarıyla toparlanma 2021 itibarıyla hızlanmış ilk çeyrekte (ocak, şubat, mart) büyüme yüzde 7’ye, ikinci çeyrekte (nisan, mayıs, haziran) de yüzde 21.7’yle rekor düzeye çıkmıştı.
6.8 PUANLIK KATKI
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), dün üçüncü üç çeyrek (temmuz, ağustos, eylül) verilerini açıkladı. Buna göre; ekonomi üçüncü üç ayda beklentilere paralel olarak yüzde 7.4 büyümeye imza attı. Beklentiler yüzde 7.5 civarındaydı. Net ihracatın büyümeye katkısı 6.8 puan oldu. Bir başka deyişle büyümenin yüzde 92’si ihracat desteğiyle gerçekleşti.
G20’DE İLK SIRADA
Türkiye yüzde 7.4 büyümesiyle G20 (en gelişmiş 20 ekonomi) ülkelerinin en hızlısı olurken, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ülkeleri arasında ikinci sırada yer aldı. G20 içinde Türkiye’yi yüzde 6.6 ile İngiltere, yüzde 4.9 ile Çin takip etti. Son 4 çeyrek dikkate alındığında Türkiye ekonomisinin büyüklüğü TL bazında cari fiyatlarla 6.4 trilyon lira, dolar bazında ise 795.2 milyar dolar olarak hesaplandı. Buna göre; kişi başı milli gelir ise 9 bin 511 dolar oldu.
ÇARKLAR HIZLA DÖNÜYOR
Sektörel bazda bakıldığında tarım ve inşaattaki daralma dikkat çekti. Sanayide büyüme yüzde 10 olurken, hizmetler sektöründe ise yüzde 20.7 olarak gerçekleşti. Üçüncü çeyrekte sanayideki bu büyümenin ekonomiye katkısı 1.9 puan oldu. İhracatta son çeyrekte (ekim, kasım, aralık) de güçlü bir artış öngörülüyor. Bunun da sanayi üretimini desteklemesi bekleniyor. Ekonominin yılı çift haneli büyüme rakamıyla tamamlaması öngörülüyor.
TURİZMİN ETKİSİ FAZLA
Geçen yıl pandeminin etkisini en çok hisseden hizmetler sektörü, bu yılın üçüncü çeyreğinde turizm sektörünün güçlü etkisiyle yüzde 20.7 büyüdü ve ekonomiye 4.45 puanlık katkı yaptı. Pandeminin öne çıkardığı bilgi ve iletişim sektörü üçüncü çeyrekte yüzde 22.6’lık büyüme gösterdi ve ekonomiye 0.63 puan katkı sağladı. Bu dönemde makine ve teçhizat yatırımları da büyümesine devam etti. Üçüncü çeyrekte makine ve teçhizat yatırımlarındaki büyüme yüzde 17.5 oldu.
TÜKETİM ÖNE ÇEKİLDİ
Büyümede vatandaşın harcamaları da etkili oldu. Vatandaş üçüncü çeyrekte tüketimini yüzde 9.1 artırarak ekonomik büyümeye 5.4 puanlık katkı sağladı. Vatandaşın tüketiminde hizmetler sektöründeki (tatil, ulaşım) harcaması dikkat çekiyor. Buna karşılık dayanıklı (otomobil gibi) mal talebinde büyüme zayıf kaldı. Devletin tüketim harcamaları ise yüzde 9.6 artarken üçüncü çeyrekte ekonomiye de 1.21 puanlık katkı sağladı.
