Dönüşümde destekler yükseldi

2024 yılı, kentsel dönüşüme odaklanılan bir yıl olacak. Geçtiğimiz yılın sonlarına doğru kentsel dönüşüm yasasında yapılan düzenlemeler ve sonrasında başlatılan ‘Yüzyılın Dönüşümü İstanbul’ programıyla riskli yapıların dönüşümü hız kazanacak. Türkiye genelinde 6 milyon konut risk altında, 2 milyonunun ise acilen dönüşmesi gerekiyor. İstanbul’da 600 bini acilen olmak üzere 5 yıl içinde 1.5 milyon riskli birimin dönüştürülmesi hedefleniyor. Vatandaş dönüşüme istekli olsa da artan maliyetler bütçeleri zorluyor. Bu kapsamda kira yardımından uygun faizli krediye kadar bazı destekler sağlanıyor. Bu destekler kapsamında son olarak kira yardımları güncellendi.

İSTANBUL’DA 5 BİN 500 TL

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın internet sitesinde duyurduğu kira yardımları 2024 tarifesine göre, İstanbul’da hak sahiplerine verilen 3 bin 500 lira kira desteği 5 bin 500 liraya yükseltildi. İstanbul’da kiracılara defaten verilen 7 bin liralık destek 11 bin liraya yükseltilirken, sınırlı ayni hak sahiplerine defaten verilen destek de 17 bin 500 liradan 27 bin 500 liraya yükseldi. Ankara, Antalya, Bursa ve İzmir’de ise 3 bin lira olan kira desteği 4 bin 500 liraya çıkarıldı. Bu illerde kiracılara verilen destek 6 bin liradan 9 bin liraya, sınırlı ayni hak sahiplerine defaten verilen destek de 15 bin liradan 22 bin 500 liraya yükseltildi.

YÜZDE 60’A YAKLAŞTI

Kira desteğinin aylık 2 bin 500 lira olduğu diğer büyükşehirlerde (Adana, Aydın, Balıkesir, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van) bu rakam 3 bin 750 liraya, kiracı desteği ise 5 bin liradan 7 bin 500 liraya çıkarıldı. Kira desteğinin 2 bin lira olduğu büyükşehir olmayan diğer illerde ise bu rakam 3 bin liraya yükseltildi. Bu illerdeki defaten verilen kiracı desteği 6 bin lira oldu. Buna göre kira destek miktarları yüzde 50 artırılırken, İstanbul’da bu oran yüzde 60’a yaklaştı.

ŞARTLARI NEDİR?

Riskli yapılarda 18 ay, riskli ve rezerv yapı alanlarında en fazla 48 ay kira yardımı yapılıyor.

Ev sahiplerine aylık, kiracılara bir kereye mahsus destek veriliyor. Bu kapsamda kiracılara defaten illerindeki kira desteğinin iki katı kadar ödeme yapılıyor.

Kira desteğinden yararlananlar, uygun faizli kredi desteğinden yararlanamıyor.

HARÇ YOK, KDV YÜZDE 1

Evini kendi dönüştürenler yüzde 1 KDV ödüyor. Ayrıca şu harç ve vergilerden muaflar:

Noter harcı,

Tapu harcı,

Belediyelerce alınan ücret ve harçlar,

Veraset ve intikal vergisi,

Döner sermaye ücreti ve diğer ücretler,

Damga Vergisi,

Kentsel dönüşüm kapsamında kullandırılan krediler, banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisnadır.

FAİZ KATKILI KREDİ

Riskli alan ya da riskli yapılarda yaşayanlara kira yardımının yanı sıra bir de devlet destekli kredi imkanı sunuluyor. Bu kapsamda konut yapım ve konut edinme için 1 milyon 250 bin lira, işyeri yapım için 800 bin lira, işyeri edinme için 350 bin lira, güçlendirme için 320 bin lira kredi imkanı sağlanıyor. Konut kredilerinde 10 yıl, işyeri için 7 yıl vade uygulanıyor. Bu kredilerde devletin desteği konut yapım ve edinmede yüzde 0.70 (ilk konut), güçlendirmede yüzde 0.50, işyeri yapım ve edinmede yüzde 0.40 seviyesinde. Devlet destekli dönüşüm kredisinde şu an güncel faiz oranı yüzde 3.89 seviyesinde. Kamunun yüzde 0.70 desteği ile oran standart konutta yüzde 3.19’a düşüyor. Konut enerji verimliyse sınıfına göre yüzde 3.11’e kadar iniyor. Krediden konutlarını yeniden inşa etmek isteyen hak sahipleri ile riskli yapılarda en az 1 yıl oturan kiracı veya sınırlı ayni hak sahipleri yararlanabiliyor. Kullanılabilecek maksimum kredi miktarı ise 3 milyon lira. Kira yardımı alanların kredi imkanından yararlanamayacağını tekrar hatırlatalım.

YARISI BİZDEN’LE 1.5 MİLYON TL

İstanbul’un beklenen büyük depreme karşı hazırlanmasında önemli rol oynayacak ‘Yüzyılın Dönüşümü İstanbul’ programı geçtiğimiz yılın sonunda Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından başlatıldı. Nisan ayında başvuruları alınmaya başlanan ve 1.2 milyonu aşkın talep alınan ‘Yarısı Bizden’ kampanyasına başvuran vatandaşlara her bir bağımsız bölüm için 700 bin lirası hibe, 700 bin lirası kredi, 100 bin lirası da kira yardımı olmak üzere 1.5 milyon lira destek sağlanacak. Bu rakam üst sınır. Evin maliyeti ne olursa olsun destek 1.5 milyon lira olacak. Kampanya kapsamındaki 100 bin liralık kira desteği ise evde kiracı varsa kiracıya verilecek. Kredilerin ödenmesi evler tamamlandıktan sonra başlayacak ve ilk yılı faizsiz olacak. Kalan yıllarda kredi maliyet oranı TÜFE’nin yarısı kadar olacak. Kampanyaya başvurup, yüzde 100 anlaşma sağlayanlar bu destekten yararlanabiliyor. Yarısı Bizden kampanyasıyla toplamda 350 bin konutun dönüşümü hedefleniyor.

DEPREM BÖLGESİNDE ‘YERİNDE DÖNÜŞÜM’

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 6 Şubat depremleri ile büyük yıkıma uğrayan illerde depremzedeler için kredi ve hibe desteği içeren ‘Yerinde Dönüşüm’ kampanyasını yürütüyor. Buna göre, bakanlığın denetiminde kendi yapısını yerinde yapmak isteyenlere konutlar içinde 750 bin lira hibe, 750 bin lira kredi veriliyor. Ahırı bulunan konutlarda kredi miktarı 1 milyon liraya çıkıyor. İşyerleri için de 400 bin lira hibe, 400 bin lira kredi veriliyor. Krediler 2 yılı ödemesiz olmak üzere 10 yıl vadeli ve faizsiz olacak. En fazla 3 bağımsız bölüm için kredi alınabiliyor. Bir hak sahibine sadece bir konut ve bir işyeri için hibe veriliyor. Başvurular e-Devlet üzerinden yapılırken, bölgede kurulan 25 ofis de bilgi ve destek sağlıyor. Maliklerin hisseleri oranında salt çoğunluğu (yüzde 51) ile bir müteahhitle anlaşma sağlaması halinde uygulamalar başlıyor. Olası bir aksaklıkta inşaatı TOKİ bitirecek.