Giriş
Elektrikli araçta şikayetler peş peşe geldi! Elinde olan satmak istiyor
Elektrikli araç satışları beklentilerin çok üzerine çıkarak bir önceki yılları sadece birkaç ay içinde 3’e katladı. Kimsenin beklemediği elektrikli araç satışı yükselişi ise beraberinde bazı sorunları getirdi. Araç satın alırken atlanan bazı detaylar kullanım sonrası yaşanan sorunlarla beraber elektrikli araç satış ilanlarının artmasına neden oldu. Öte yandan benzin ve motorinle çalışan araçlarda başlayan kampanyaların ne kadar süreceği de tüketiciler tarafından merak edilmeye başlandı. Otomotiv yazarı Levent Köprülü elektrikli araçlarda son dönemlerde yaşanan sorunları ve çözüm yollarını anlattı.
İpek ALEMDAR GÖDE / ipek.alemdar@posta.com.tr – Birkaç yıl önce sadece yurt dışında ya da filmlerde denk geldiğimiz elektrikli araçlara artık ülkemizde mahalle aralarında dahi rastlamak sıradan bir hale geldi. Adım başı farklı marka ve modellerle karışımıza çıkan elektrikli araçlar otomobil sahibi olmak isteyenlerin ilk tercihi haline geldi. Elektrikli araçlar özellikle büyükşehirlerde yaşayan kişilerin ilgisini çekiyor. TOGG ile birlikte ülkemizde de elektrikli araç algısı değişince tüketiciler neredeyse bir yarış halinde elektrikli araç sahibi olmanın yollarını aramaya başladı.
Dünya genelinde de 2023 yılının ilk aylarında elektrikli araç satışı daha önceki yılların satışlarını katladı. Planlanandan daha fazla aracın satılması ise beraberinde bazı sorunları getirdi. Trafikte sık sık görülen elektrikli araçlar zaman zaman servise ihtiyaç duymaya başladı. Ancak planlanandan fazla satış henüz servis altyapıları genişlemediği için bilinmez bir nokta oluşturdu. Otomotiv yazarı Levent Köprülü, elektrikli araçlarda son dönemlerde artan ikinci el satışlarını ve servis noktasında yaşanan sorunları tek tek anlattı.
‘SATIN ALIRKEN DİKKAT ETTİĞİMİZ MADDELERİ UNUTTUK’
Elektrikli araç satın almak isteyen kişilerin diğer araç satın alınımında dikkat edilen unsurları unutması ile başlayan sürecin araçların kullanımı ile öne çıktığını ifade eden Köprülü, “Elektrikli araçların çok yaygın olmaması ve alt yapılarının henüz tam oturmamış olmaması nedeniyle elektrikli araç servislerinde sıkıntılar yaşanabiliyor. Dünyada elektrikli otomobil marka sayısı her geçen gün artmaya devam ediyor. Elektrikli araçlara yönelik taleplerin artması ile birlikte firmaların tahmin etmediği ve planlarında olmayan çok fazla satış gerçekleşti. Firmalar servis konusunda yatırımlarını yaptılar ancak planlanandan fazla satış yatırımın yeterli düzeyde olmamasına neden oldu.
Eskiden bir araç satın alınırken aracın servisinin yaygın olması, kolaylıkla tamir edilebilmesi, yedek parça bulunurluğuna dikkat edilirdi. Şu anda da elektrikli araç satın alınırken bunlara dikkat etmek gerekiyor. Son dönemlerde tüketiciler bu noktaları araştırmadan satın alma adımlarına geçtiler. Dolayısıyla burada böyle bir aksaklık olması gayet normal” dedi.
TÜRKİYE’NİN DÖRT BİR YANINDA TALEP VAR
Türkiye’de büyük şehirlerin dışında birçok kentten elektrikli araç satın alma talebinin geldiğini belirten Köprülü, “Elektrikli araçlar için firmalar bugüne kadar alt yapı düzeyi açısından yeterli düzeyde hazırlık yapmadı. Çünkü elektrikli araçların Türkiye’deki satışlarının ne kadar olacağı tahmin edilmiyordu. Hatta çok fazla ilgi görmeyeceği tahmin ediliyordu. TOGG’un devreye girmesi ile Türkiye’deki elektrikli araç algısı değişti. TOGG ile beraber birdenbire bir elektrikli araç satış patlaması gerçekleşti. Şu anda elektrikli araç satış ortalamaları katlanarak gidiyor. Bu da şarj istasyonlarından servislere kadar birçok noktada sorunlara alt yapı eksikliğine neden olmaya başladı. Elektrikli araçlar için alt yapı hazırlıkları hep büyükşehirler ağırlıklı yapıldı. Ancak büyükşehirlerin dışındaki birçok şehirden de elektrikli araçlara talep var.
TOGG ile birlikte algı değişti ve insanlar birbirleri ile neredeyse yarış halinde TOGG siparişi vermeye başladılar. Adı için bile TOGG siparişi verenler oldu. Bu piyasada ciddi bir hareketlilik oluşmasına neden oldu” ifadelerini kullandı.
İKİNCİ EL ELEKTRİKLİ ARAÇ İLANLARI ARTTI
Elektrikli araç satışlarının ardından kullanım sonrası ikinci el araç sitelerinde elektrikli araçların arttığına dikkat çeken Köprülü, “Elektrikli araçların genelindeki hareketlilik yeterli altyapı olmaması nedeniyle servis noktasında bir kaosa ve bilinmezliğe neden oldu. Yetkili servisler, şarj istasyonları yatırımları hız kazanmaya başladı. Acilen bir hazırlık sürecine girildiğini söyleyebiliriz. İnsanlar hem meraktan hem de ekonomik olacağına inandıkları için elektrikli otomobillere yöneldiler. Ancak unutulmaması gereken bir nokta elektrikli araç kullanımının normal araç kullanımından farklı olması. Bu otomobillerin nasıl kullanılacağı konusunda tüketiciler yeterince bilgilendirilmedi. Kullanıcılar yeterince bilgilendirilmediği için çok fazla elektrikli araç kazası ile karşılaşılmaya başlandı. İkinci el araç sitelerinde çok fazla elektrikli araç ilanı görülmeye başlandı. Elektrikli araçların kullanım sonrasında kendileri için pratik olmadığını düşünen bir kitle oluşmaya başladı. Elektrikli araçlarının kullanımına ilişkin yeterli paylaşım ve eğitimin verilmemesi bu tür sorunlara yol açtı. Sıkça kazalar yaşanıyor bu da servis problemlerinin oluşmasına neden oluyor. Servis altyapılarının azlığı da bulunurluğu ve servis sürelerini etkiliyor. Firmaların burada daha bilinçli davranmaları, elektrikli araç satarken tüketiciyi bilgilendirmeleri gerekiyor. Bu da servise uğrama sayılarını görece olarak azaltacaktır” şeklinde konuştu.
OTOMOBİLLERDE KAMPANYALAR SÜRECEK Mİ?
Son dönemde diğer otomobillerde yaşanan fahiş fiyat artışlarına engel olmak için devlet tarafından çeşitli düzenlemeler hayata geçirildi. Yatırım yöntemleri arasında ilk sıraya yükselen otomobiller sahibine bir gecede on binlerce lira kar getiriyordu. Yapılan düzenlemeler ile birlikte otomobil pazarında satış grafiklerinin değişmesine neden oldu.
Araç bulunurluğunun artması taleplerin azalması araç firmalarının yeni kampanyalar yaratmasını sağladı. Fiyatların düşüş göstermeye başladığı bugünlerde firmaların kampanya yarışına hazırlandığına dikkat çeken Köprülü, “İkinci el araçlarda fiyatların düşmesi piyasayı tam anlamıyla henüz etkilemedi. Hızla artan araç fiyatlarına karşılık yapılan ilk indirimler yüksek yüzdeler halinde değil. Fiyatlar yavaş yavaş daha makul bir seviyeye inmeye başladı. Bir süre önce yatırım amaçlı çok fazla otomobil alımı yapıldı. Araç bulunurluğunun azaldığı dönemde araç almak isteyenler bayilere fazladan para ödemeyi baştan kabul ettiler. Bu da bir nevi yatırım seferberliği doğmasına neden oldu. Öyle olunca da insanlar borçla birikimle bir araca yazılmaya başladılar. Araçları alanlar da kısa süre sonra kar elde etmek için araçlarını satışa çıkardılar. Araç bulunurluğunun zorluğu ortadan kalktığı zaman yatırım fikri de geri planda kalmaya başladı.
Araç fiyatlarının hızla arttığı dönemde fiyatlardaki köpük şu an azalmaya başladı. Çünkü ortada talepten fazla araç oldu. Araç fiyatlarındaki fahiş artışın önüne geçmek için devlet tarafından çeşitli düzenlemeler hayata geçirildi. İnsanların yatırım için aldıkları araçlar yavaş yavaş piyasaya çıkmaya başladı. Ancak ikinci el piyasasının dinamikleri değişkenlik gösteriyor. Son zamanlarda kar amaçlı satışa konulan düşük kilometreli araçların ilanlarının sitelerden kaldırıldığı görülmeye başlandı. İnsanlar daha önceden araç alabilmek için bayilerin kapılarını aşındırıyorlardı. Sıraya giriyorlardı, tanıdık bulmaya çalışıyorlardı veya kapora yatırıyorlardı. Şu anda ise rüzgar tersine döndü. Araçlar var ancak satın alan yok” dedi.
OTOMOBİL ALMAK İSTEYENLER İÇİN TARİH VERDİ
Otomobil satın alımında aralık ayına dikkat çeken Köprülü, “Yatırım amaçlı araç satın alan kişiler artık çeşitli düzenlemeler ile bu sistemin tutarlı olmadığına kanaat getirdi. Bayilerde şimdi de araçlar ellerinde kalmasın diye perakende müşterilerine indirimler yapmaya başladılar. Bir de son dönemlerde Türkiye’de otomobillerde marka çeşitliliği artmaya başladı bu da piyasayı etkileyen bir faktör. Şu anda piyasanın da etkisi ile firmalar rekabeti tekrardan hatırlamaya başladı. Daha önceki dönemlerde yapılan satış kampanyaları tekrar başladı. Bu kampanyaların yıl sonuna kadar devam etmesi bekleniyor. Özellikle aralık ayı en çok araç satışının yapıldığı bir aydır. Yine bu yılın sonunda otomotiv piyasasında hareketlilik olacaktır. Gelecek yıl da otomobil satışlarında talebin düşük olacağı öngörülüyor bu da fiyatları düşürecektir. Dolayısıyla burada rekabet devam edecek ve Pazar payını genişletmek isteyen firmalar birbirleri ile yarışa gireceklerdir” şeklinde konuştu.
