Enerjide dönüşümde 11 yılda 108 milyar dolarlık yatırım

Yıllık 100 milyar dolara dayanan enerji ithalatı Türkiye ekonomisi üzerinde büyük yük oluşturuyor. Bu nedenle enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve yenilenebilir enerji yatırımları kritik öneme sahip. Türkiye’nin yenilenebilir enerji kurulu gücü 67 bin 400 megavat (MW). Bunun 32 bin 200 megavatı hidroelektrik (HES), 12 bin 400 megavatı rüzgar (RES), 18 bin 700 megavatı ise güneş (GES). 2005’ten bu yana yenilenebilir enerji kurulu gücünde yaklaşık 5.2 katlık artış oldu. Bir başka deyişle yenilenebilirin kurulu güç içindeki payı yüzde 33’ten yüzde 59’a çıktı.

DÖRT KATLIK ARTIŞ OLACAK

Bir taraftan enerji talebinde artış devam ediyor diğer yandan 2053 net sıfır emisyon hedefi var. Enerji bağımsızlığı ise en önemli konu. Dolayısıyla yerli kaynaklardan maksimum fayda alınması için yenilenebilir enerji yatırımlarının daha da artırılması planlanıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar da dün enerjide 2035 yılına ilişkin yol haritasını açıklarken özellikle bu konuya dikkat çekti. Buna göre; rüzgar ve güneş enerjisi kurulu gücü önümüzdeki 11 yılda yaklaşık 4 kat artırılarak 31 bin megavattan 120 bin megavata çıkarılacak.

ŞEBEKE İLETİM HATTI, TRAFO...

Yenilenebilir enerji hedefi için 2035 yılına kadar 80 milyar dolarlık yatırım yapılması öngörülüyor. Enerji altyapısının yenilenmesi için de yeni yatırımların gerektiğine dikkat çeken Bakan Bayraktar, yeni trafo ve şebeke iletim hattı için 11 yılda 28 milyar dolarlık bir yatırım planlandığını açıkladı. Böylece 75 bin kilometre olan iletim hattı 90 bin kilometreye, 798 olan trafo merkezi 942’ye çıkarılacak. Özetle enerjide dönüşüm hamlesiyle 2035 yılına kadar toplam 108 milyar dolarlık yatırım yapılmış olacak.

HEDEF ŞAMPİYONLAR LİGİ

Türkiye’nin bütün komşularıyla enterkonneksiyon kapasitesinin ihracatta 2 bin 300 megavat, ithalatta 1360 megavat civarında olduğunu belirten Bayraktar, şöyle devam etti: “Mutlaka komşularımızla enterkonneksiyon kapasitemizi 3-4 katına çıkarmamız lazım. Dolayısıyla bu iletim altyapısındaki en önemli odaklanacağımız alanlar bunlar. İhracat kapasitemizi 6 bin 750 megavata, ithalatta da 6 bin 600 megavata çıkarmayı hedefliyoruz. Bunların yanında, Türkiye’yi doğudan batıya, güneyden kuzeye 40 bin megavatlık HVDC bir hatla bağlamayı ve şebekemizi adeta şampiyonlar ligine çıkarmayı hedefliyoruz.”

YENİ YEKA İHALELERİ BAŞLIYOR

Gündemin en önemli konularından biri de Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı (YEKA) ihale takviminin açıklanmasıydı. Bakan Bayraktar, rüzgar enerjisi için yarışma ilan tarihinin 28 Ekim 2024 olduğunu ve yarışmanın da 28 Ocak 2025 tarihinde yapılacağını kaydetti. Güneş enerji santralleri için ise 4 Kasım 2024 tarihinde ilan edilecek YEKA yarışmaları 4 Şubat 2025 tarihinde gerçekleştirilecek. Yani 11 yıllık hedefle birlikte hiç vakit kaybetmeden yatırım için düğmeye basılmış durumda.

SÜPER İZİN GELİYOR

Alparslan Bayraktar, YEKA ihalelerinde yarışma modeline geçeceklerini, her yıl güneş ve rüzgarda 2 bin megavatlık ihale yapacaklarını belirterek 28 Ekim’de 1200 megavatlık 5 RES, 4 Kasım’da da toplam 800 megavatlık 6 GES ihalesini duyuracaklarını söyledi. Bunları yaparken ÇED gibi süreçleri süper izin mekanizmasıyla kısaltacaklarını kaydeden Bayraktar, 48 ayı bulan süreçleri 2 yılın altına indireceklerini anlattı. Bayraktar ayrıca, “Güneşte 60 ay, rüzgarda 72 ay süresince santralinizi devreye aldığınız andan itibaren elektriğinizi sisteme satabileceksiniz. Yatırımcımıza o günkü piyasa fiyatından satma hakkını veriyoruz. Serbest piyasada fiyat 4.95 sentin altına gelirse, bunu taban olarak muhafaza edeceğiz” diye konuştu.

KARADENİZ GAZI 4 MİLYON HANENİN İHTİYACINI KARŞILAYACAK

Sakarya Gaz Sahası’nda 2025’in ilk çeyreğinde günlük 9.1 milyon metreküp gaz üretileceğine ve 4 milyon hanenin ihtiyacının buradan karşılanacağına değinen Bayraktar, şu an Çanakkale’de olan yüzer üretim tesisinin devreye girmesiyle 2026’da 8 milyon haneye doğalgazı ulaştıracaklarını söyledi. Bayraktar, Türkiye’nin doğalgaz ve petrolde önemli atılımlar yaptığını belirterek, Gabar’da mevcut durumda günlük yaklaşık 51 bin varil petrol üretildiğini ve 100 bin varil üretimin hedeflendiğini söyledi. Türkiye’nin günlük petrol ihtiyacı ise 1 milyon varil seviyesinde.

İŞ DÜNYASINDAN YOĞUN İLGİ

Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde düzenlenen toplantıya Limak Şirketler Grubu Onursal Başkanı Nihat Özdemir, Rönesans Holding Yönetim Kurulu Başkanı Erman Ilıcak, Kibar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kibar, Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Nazif Zorlu, Akfen Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın, Çalık Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Çalık, Cengiz Holding Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Cengiz, MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı gibi isimler de katıldı. Toplantıda ayrıca eski bakanlardan Naci Ağbal ve Lütfi Elvan da yer aldı. İş dünyasının temsilcileri 11 yıllık yatırım hedefinin rasyonel olduğunu belirtti.