Erken emeklilik, indirim, ücretsiz ulaşım ve 1657 lira maaş! Milyonlarca kişiyi kapsıyor...

İşkur, Engelli Hibe Desteği kapsamında, kendi işini kurmak isteyen engelli vatandaşların yararlanabilmesi için 65 bin liraya kadar hibe sağlıyor. İlgilenenler, detaylı bilgiyi ‘iskur.gov.tr’ adresinden alabilir. Ayrıca İşkur, MEB Çıraklık Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü ve belediyeler, engellilere yönelik meslek edindirme kursları düzenliyor. Sosyal destek hattı ‘Alo 183’, 7 gün 24 saat engellilere hizmet veriyor.

KAMU VE ÖZELDE ÖNCELiK

50 ve üzeri çalışanı bulunan özel sektör işyerlerinde en az yüzde 3, kamuda yüzde 4 engelli personel çalıştırılması zorunlu. Kotanın üzerinde engelli çalıştıran sigorta prim teşviği alıyor. Engelli memura isteği dışında gece nöbeti ve fazla mesai yaptırılamıyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın verilerine göre, 2002’de memur olarak istihdam edilen engelli kişilerin sayısı 5 bin 777 iken, Nisan 2021 itibarıyla bu sayı 60 bin 432’ye yükseldi.

KORUMALI İŞYERLERİ

Bakanlık, engelliler arasında istihdama katılmada en fazla güçlük yaşayan zihinsel ve ruhsal engelli bireyleri de korumalı işyerleriyle destekliyor. Korumalı işyerlerini oluşturanlara ücret desteği, çeşitli vergi indirimleri ve muafiyetler sağlayan bakanlık, buralarda çalıştırılan her bir engelli için 914.41 lira ücret desteği veriyor.

EMEKLİLİK YAKIN

Emeklilik her çalışanın hayali. Engelli çalışan için ise kıymeti daha büyük. Bu nedenle daha fazla yıpranmamaları için devlet engelli vatandaşlara ‘erken emeklilik’ hakkı tanıyor. İşe girişten sonra engelli hale gelip yüzde 60 ve üzerinde çalışma gücünü kaybedenler ‘malulen emeklilik’ hakkı elde ediyor. Malulen emeklilik için en az 10 yıllık sigortalılık süresi aranıyor. Yüzde 40 ve üzeri çalışan engelliler ise işe giriş tarihlerine göre ‘kademeli erken emeklilik’ hakkına sahip. Bağkur engelli emekliliği hakkı 1 Ekim 2008 sonrası yasa ile yürürlüğe girdi.

EV VE ARAÇ ALIMINDA VERGİ AVANTAJI

Her vatandaş gibi engelliler de vergi mükellefi. Ancak bu konuda bazı istisnalar var. Örneğin, 200 metrekareye kadar tek konutu olan engelli, Emlak Vergisi ödemiyor. Kişilere engellilik derecesine göre 380 lira ile 1.500 lira arasında vergi muafiyeti uygulanıyor. Muafiyetten ücretli çalışan, serbest meslek erbabı engelli ve ailesinde bakmakla yükümlü olduğu bir engeli bulunan ücretli çalışan yararlanabiliyor. Ayrıca engellinin kullanımı için üretilmiş her türlü ekipman Katma Değer Vergisi’nden (KDV) istisna tutuluyor.

ŞOFÖR VE TERTİBAT

Araç alacak olan engellilere Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) muafiyeti var. Ancak burada iki ayrıntı önemli: 1) Yüzde 90 ve daha fazla engelli, ÖTV muafiyetinden yararlanarak taşıt aldığında, kendisi kullanamıyor. Şoförü veya yakını kullanıyor. 2) Aracı alacak engelli, engel derecesine (en az yüzde 40 olmalı) göre taşıtı kendisi kullanmak için özel tertibat yaptırıyor. Her iki durumda da ÖTV muafiyeti, tüm binek otomobillerde motor silindir hacmine bakılmaksızın bu yıl için vergiler dahil 330 bin 800 lirayı geçmeyen araçlarda uygulanabilir. ÖTV muafiyetli olarak alınan araç, 5 yıl boyunca satılamıyor. Her iki durumda da Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) muafiyeti olduğundan vergi ödenmiyor.

OTOPARK AYRICALIĞI

Vergi muafiyetinden yararlanarak araç sahibi olan engelliler için otopark önceliği de tanınıyor. Engelli vatandaş, havalimanı ve belediyelerin işlettiği otoparklardan ücretsiz yararlanabiliyor. ÖTV indirimli aracı olanlar, evlerinin önüne belediyeye müracaat ederek ‘engelli araç park yeri’ yaptırabilir. Trafik Tescil Şubesi’ne dilekçe ile başvurarak, engelli araç park kartı temin edilebilir.

536 BİN AKRABAYA AYLIK

Yüzde 40 ve üzerinde engel oranı bulunanların yaşamını kolaylaştırmak amacıyla ödenen engelli aylıklarından 617 bin kişi yararlanıyor. Engelli yakını aylığı alan vatandaşların sayısı 96 bine yükselirken, evde bakım yardımından da 536 bin kişi faydalanıyor. Engelli bakımını üstlenenlere 1.657 lira maaş bağlanıyor. Bayramdan önce toplam 888.5 milyon lira ödeme yapıldı. Ayrıca engellinin sosyal yardım kapsamındaki maaşı haczedilemiyor.

BEDAVA ULAŞIM

• 1.1 milyon kişiye ‘engelli kimlik kartı’ verildi. Bu kartla engelli vatandaşlar, belediye ve özel halk otobüsleri, deniz ulaşım araçları ve trenlerden ücretsiz yararlanıyor.
• Şehirlerarası otobüslerde yüzde 30 indirim uygulanıyor. 20 koltuklu araçta 1, 20’den fazla koltuğa sahip olanlarda 2 engelliye indirim sağlanıyor.
• Türk Hava Yolları (THY), yüzde 40 ve üzeri oranda engelli olan yolculara, uygulanabilir ücretler üzerinden tüm iç ve dış hatlarda yüzde 20 indirim hakkı tanıyor.
• Müze ve ören yerlerine, engelliler ile bir refakatçisi ücretsiz biletle girebiliyor.
• Her belediye su indirimini en az yüzde 30 oranında uygulamak zorunda. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi’nin (İSKİ) indirimi ise yüzde 50.
• D-Smart ve Digitürk indirimli üyelik imkanı sunuyor.
• Turkcell, Vodafone, Türk Telekom, TTNET ve Turkcell Süperonline’da engellilere özel indirimli tarifeler var.

KESİNTİSİZ ELEKTRİK

• Engel oranı yüzde 40’ın üzerinde olanların elektriği, borcu nedeniyle 3 ay boyunca kesilemiyor. Borçları da talep etmeleri halinde 4 ay taksitlendiriliyor.
• Kişi, kronik hastalığı nedeniyle cihaza bağımlı şekilde hayatını sürdürmek durumunda olduğunda, elektrik fatura bedeli ve kesintisiz güç kaynağı desteğinde bulunuluyor.
• Başarılı ve ihtiyaç sahibi engelli öğrencilere, öncelikli olarak öğrenim kredisi, katkı kredisi ve yurt tahsisi yapılıyor.
• Engelli bireylere verilen destek eğitiminin aylık 862 lirası bütçeden karşılanıyor.