Giriş
EYT Kanunu Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi
Emeklilikte yaşa takılanlara (EYT) ilişkin düzenleme, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle başvuru süreci başladı.
Meclis'te yasalaşan Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi Resmi Gazete'de de yayımlandı.
Genel Kurul’daki görüşmeler sırasında teklifte son dakika değişikliği yapılarak; EYT’den yararlanan özel sektör çalışanlarının yeniden eski işyerlerine dönüş için öngörülen 10 günlük başvuru yapma süresi 30 güne çıkarıldı.
Değişikliğin gerekçesi önergede “ilk defa emekli veya yaşlılık aylığı bağlananların sosyal güvenlik destek primine tabi olarak en son çalıştıkları iş yerlerinde tekrar işe başlamaları halinde sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutarın Hazinece karşılanması öngörülmüştür. Öngörülen düzenlemede sigortalının tekrar işe başlaması için verilen sürenin kısa olduğunun değerlendirilmesi nedeniyle daha önce teklif edilen l0 günlük sürenin 30 güne çıkarılmasına ihtiyaç duyulmuştur” şeklinde açıklandı. İktidar ve muhalefet partilerinin uzlaşı sağlamasıyla kabul edilen EYT yasası şu düzenlemeleri öngörüyor:
2.2 milyon kişi
8 Eylül 1999 ve bu tarihten önce çalışmaya başlayanlar için yaşlılık aylığına hak kazanma koşullarından prim ödeme gün sayısı veya sigortalılık süresi şartlarının değiştirilmeksizin yalnızca yaş şartının kaldırılmasıyla hemen emekli olabilecek 2,2 milyon kişi bulunuyor. Bu kişilerin 1,7 milyonu 4/a (SSK), 89 bini 4/b (Bağ-Kur), 496 bini 4/c’li (Emekli Sandığı) kapsamında yer alıyor. Emeklilik için yaşı bekleyen ve ilerleyen yıllarda bekleyecek 4/a’lı 3,5 milyon, 4/b’li 619 bin, 4/c’li ise 669 bin olmak üzere toplam 4,8 milyon kişi bulunuyor.
194.4 milyar TL etki
Hemen emekli olabilecek 2,2 milyon kişiden özel sektörde çalışan 4/a ve 4/b statüsündeki sigortalıların tamamı, kamuda çalışan 4/a ve 4/c kapsamındaki sigortalıların ise yüzde 25’inin emekli olacağı ve yerlerine yeni personel alınacağı öngörüldüğünde, düzenlemenin gelecek ay uygulamaya konulması halinde 2023 yılı emekli aylığı, bayram ikramiyesi ve 4/b prim kaybının SGK’ye maliyeti 144,7 milyar lira olarak hesaplanıyor.
Yasanın 49,7 milyar liralık kamu personeli bütçe etkisiyle birlikte Merkezi Yönetim Bütçesine toplam maliyeti ise 194,4 milyar lira olarak öngörülüyor. Bu hesapta kıdem tazminatı, emekli ikramiyesi, görev aylığı ve emekli aylığı farkıyla yeni personel alımı da dikkate alınıyor.
Düzenlemeyle işverenlerin maliyetlerinin düşürülmesi ve kayıtlı istihdamın teşvik edilmesi amaçlanıyor. Emekli ve yaşlılık aylığı bağlananlardan en son çalıştıkları iş yerlerinde çalışmaya devam etmeleri halinde bu sigortalıları istihdam eden işverenlere 5 puanlık SGDP işveren hissesi prim indirimi getirilecek. SGDP’ye tabi çalışma, emekli ve yaşlılık aylığı bağlananlara aylıkları kesilmeden çalışma imkanı veren bir uygulama olacak. EYT’den yararlanacakların tamamının çalışmaya devam etmesi durumunda 10 aylık maliyet 6,3 milyar lirayken, yüzde 75’inin çalışmaya devam etmesi durumunda 4,7 milyar lira olarak hesaplanıyor.
Ek yük getirmeyecek
Şartların sağlanması kaydıyla destek sonrası SGDP işveren hissesi yüzde 19,5 olarak uygulanacak. Bu kapsama girecek kişilerin halihazırda yüzde 37,5 primle bildirildiği ve işverenlerin düzenli prim ödemesi nedeniyle malullük, yaşlılık, ölüm sigortası (MYÖ) 5 puanlık indirimden yararlandığı dikkate alındığında, bu kişilerin SGDP’li çalışmaya devam etmesi durumunda bu düzenleme kapsamındaki 5 puanlık indirimin Hazineye ek yük getirmeyeceği öngörülüyor.
İlk maaş nisanda
EYT’de aylık bağlama oranları ortalaması 8 bin 733 TL olacak. SSK’dan emekli olacaklar için 7 bin 797 lira, Bağ-Kur’dan emekli olacaklar 5 bin 811 lira, Emekli Sandığı’ndan emekli olacaklar 12 bin 389 lira aylık alacak. EYT düzenlemesinin TBMM’de yasalaşması, Cumhurbaşkanı’nın onayı ve Resmi Gazete’de yayınlanma süresi dikkate alındığında vatandaşlar mart ayı içerisinde dilekçerini verip, nisan ayında ilk emekli maaşlarını alabilecekler.
