Fiyat artacak beklentisi rekor getirdi

EN YÜKSEK EKİM AYI

Konut satışları, temmuz ayından bu yana ivme kazandı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) dün açıkladığı verilere göre, Türkiye genelinde konut satışları ekimde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 76.1 artarak 165 bin 138 oldu. Bu rakam ile konut satışları üst üste 4 ay boyunca 2024 zirvesini yenilerken, Aralık 2022’deki yaklaşık 208 bin adetlik satışın ardından son 22 ayın zirvesine ulaştı. Bu veri aynı zamanda bugüne kadarki tüm ekim ayları içinde yapılan en yüksek satış oldu.

SEBEPLERİ NELER?

Yılın başında dip seviyelerde olan konut satışlarının son aylarda yükselişe geçmesinin arkasında bir çok sebep bulunuyor. Sıralayacak olursak;

* Merkez Bankası’ndan faiz indirimi beklentisi, mevduatı bulunanları gayrimenkule yönlendiriyor. Yüksek faiz getirisini cebine koyanlar, konut fiyatları zamlanmadan alıma geçti.
* Konut fiyat artış hızının yavaşlaması ve uzun süredir fiyatların enflasyon karşısında reel olarak gerilemesi, elinde parası olanları konuta yönlendiriyor.
* Konut kredi faizlerindeki gevşeme de satışların artmasında etkili. Bankalara göre değişse de şu anda yüzde 2.79’a kadar inen oranlarda kredi bulmak mümkün. Faizler halen yüksek olsa da fiyatların artacağını düşünenler krediye talebi artırıyor.
* Tüm bu gerekçelerin ortak noktası ise ‘konut fiyatlarında artış beklentisi.’ Özellikle faiz indirimleri sonrası konut fiyatlarının yükseleceğini öngörenler, bu dönemi değerlendiriyor.

FAİZE RAĞMEN

Yılbaşında konut kredi faizlerinin yüzde 4’lerde bulunduğu dönemde kredili satışlar 5 bin adetlere kadar düşmüştü. Vatandaşın konuta talebi olsa da çok yüksek kredi maliyetleri nedeniyle alımdan uzak duruyorlardı. Son aylarda faizlerin bir miktar gerilemesi ve yüzde 3’ün altına çekilmesi, kredili satışları yılın hatta son 17 ayın zirvesine taşıdı. Ekimde kredili satışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 278.2 artarak 21 bin 95 oldu. Toplam satış içinde kredinin payı yüzde 12.8’e yükseldi. Ocak-ekim döneminde ise kredili satışlar bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 31.9 azalarak 113 bin 405 oldu.

NAKİT ALIMLAR AĞIRLIKTA

Kredi dışındaki diğer yöntemlerle (peşin, senet, şirket bünyesinde kampanya vb.) satışlar ise yüzde 63.3 artarak 144 bin 43 oldu. Toplam konut satışları içinde diğer satışların payı yüzde 87.2 olarak gerçekleşti. Bu veri de nakit parası olanların konut alımlarını ortaya koyuyor. Bu verilerdeki iyileşmeler, 10 aylık toplam satışlarda da kendini gösterdi. Konut satışları ocak-ekim döneminde bir önceki yılın aynı dönemini yüzde 11.9 geçti ve 1 milyon 112 bin 374 konut satıldı. 2023’te toplam 1 milyon 225 bin 926 konut satılmıştı. Son 2 ayda da bu hareket sürerse, satışlar geçen yılı geçip 1.3 milyonu yakalayacak.

SIFIR KONUT DA CANLANDI

Maliyetlerdeki artış sonrası yeni konut fiyatlarının yükselmesi vatandaşı ikinci ele yönlendiriyordu. Fiyat artış hızının yavaşlaması, kredi faizlerindeki gerileme ve sıfır konut üreten firmaların kendi bünyelerinde düzenlediği avantajlı kampanyalar ve vadelendirme seçenekleri sıfır konutu da canlandırdı. Sıfır konut satışı ekimde bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 97.3 artarak 57 bin 679 oldu. Toplam içinde sıfır konutun payı yüzde 34.9’a çıktı. İkinci el konut satışları ise ekimde yüzde 66.5 artarak 107 bin 459 oldu.

YABANCININ PAYI 4 YILIN DİBİNDE

Yabancıya satış ise azalmaya devam ediyor. Ekimde yabancıya bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 16.3 azalışla 2 bin 122 konut satıldı. Ekimde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 1.3’e kadar indi. Bu, Ağustos 2020’deki yüzde 1.2’lik orandan sonra 4 yılı aşkın periyodun en düşük payı oldu. Ekimde yabancılara yapılan konut satışının en fazla olduğu iller sırasıyla 750 ile Antalya, 724 ile İstanbul ve 148 ile Mersin oldu. En fazla konut satışı ise sırasıyla 373 ile Rus, 172 ile İran ve 136 ile Ukrayna vatandaşlarına yapıldı. 10 aylık dönemde yabancıya yüzde 37.2 düşüşle 19 bin 212 konut satıldı.

MALİYET FRENE BASTI

TÜİK, dün inşaat maliyeti endeksini de açıkladı. İnşaat maliyet endeksi, Eylül 2024’te bir önceki aya göre yüzde 0.57, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 38.93 arttı. Maliyet endeksinde de yavaşlama devam ediyor. Yüzde 38.93’lük bu veri, bu yılın en düşük artış hızı oldu. Yıllık bazda malzeme endeksi yüzde 31.56, işçilik endeksi de yüzde 56.68 artış gösterdi. 6 Şubat depremlerinden sonra ortaya çıkan işçi sorunu nedeniyle inşaat maliyetlerini en çok etkileyen unsur işçilik endeksi olmuştu. İşçilikteki artış oranı eylülde de malzemeden yüksek olmaya devam etti.