Gayrimenkul alırken riski önlemenin yolları
Ev, işyeri, arsa gibi gayrimenkuller satın alınırken genellikle hukuki ve teknik riskler göz ardı ediliyor. İmara ve projeye aykırılıklar sebebiyle binlerce taşınmaz idari takip altına giriyor. Peki, gayrimenkul alırken ya da satarken riskleri en aza indirmek için nelere dikkat etmek gerekir? Detayları uzmanı anlattı.
MELTEM KARA SÖYLEYENOĞLU / POSTA
Türkiye’de her yıl ortalama 2 milyon 500 bin adet gayrimenkul satılıyor. Ancak satışların hiç de azımsanmayacak bir kısmı; idari takip, hukuki uyuşmazlık, taahhüt edildiği gibi teslim edilmeme ve taşınmazdan istenildiği gibi yararlanamama gibi durumlar sebebiyle yeni alıcısına sorun çıkarıyor. Uzun yıllardır taşınmaz hukuku alanında çalışan Hukukauygun.com Yönetim Kurulu Başkanı Avukat Faik Çalışan, taşınmaz satın aldıktan sonra yaşanabilecek sorunlara karşı önemli uyarılarda bulundu.
EN AZ YÜZDE 15’İ
Faik Çalışan, asliye hukuk mahkemelerinde görülmekte olan yaklaşık 3 milyon 800 bin davanın yüzde 30’unu taşınmaz kökenli uyuşmazlıkların oluşturduğunu belirterek, “İlgili kamu idarelerinde taşınmazlara ilişkin şikayetlerin ve bununla ilgili yapılan takiplerin şehrin yapı stokunun yüzde 5 ila 10’u arasında olduğu bildiriliyor. Bu açıdan bakıldığında taşınmazın hukuki ve teknik riskleri araştırılmadığı için satın alma amacının gerçekleşmediği vakalar, her yıl yapılan satışların en az yüzde 15’ini oluşturuyor” dedi.
YASAL VE TEKNIK SORGULAMA
Faik Çalışan, hukuki ve teknik risklere karşı yapılacakları şöyle sıraladı:
- Tapu kaydında, imar planında, mimari projesinde, lokasyonunda ve kadastral durumunda ortaya çıkabilecek bütün riskler analiz edilmeli.
- İnşası henüz tamamlanmamış yapılar için müteahhidin geçmiş yıllar performansı, taşınmazla ilgili açılmış veya açılabilecek davaların tespiti için pasif tapu kayıtları, lokasyon, nitelik ve imar planlarının önceki ve mevcut durumları incelenmeli.
- Vatandaşlarımız satın almak istedikleri konutun niteliğinden kaynaklanan risklerle karşılaşabilirler. Örneğin, size konut olarak satılan bir taşınmaz tapuda ofis vasfında ise sorun yaşamanız muhtemeldir.
PROJEYE AYKIRILIK
- Bitmemiş yapılarda iskandan sonra yapılan terası bağımsız bölüme dahil etme, odaları kat koridorlarına taşırma gibi işlemler ileride mağduriyetlere yol açar.
- Konutta yapılan her projeye aykırılık bir başka risk teşkil eder. Örneğin çatı katı terasının kapatılarak dairenin büyütülmesi… Bu davalar çoğu zaman tapu kaydında da görünmediği için vatandaş aldığı taşınmazın sorunsuz olduğunu düşünüyor ancak yanılıyor.
- Boğaziçi öngörünüm, özel çevre koruma alanları gibi lokasyon bakımından hassas yerlerde yapılan imalatların imar barışı ve sair sebeplerle hukuka uygun olduğu ileri sürülerek satışı yapılıyor ancak bunlar da ileride sorun çıkarmaya aday taşınmazlar.
HUKUKA UYGUNLUĞU İNCELİYOR
Riskleri araştırılmadan alınan taşınmazlar sebebiyle yaşanan olumsuzlukları önlemek amacıyla Hukukauygun.com sitesini hayata geçirdiklerini ifade eden Avukat Faik Çalışan, şu bilgileri verdi: “İşimiz riskleri ortaya koyarak vatandaşa güvenli bir satın alma deneyimi sunmak. Uzmanlardan oluşan kadromuzla, taşınmazın hukuki ve teknik niteliklerini araştırıp risk ölçüm, analiz ve tavsiye hizmeti veriyoruz. Vatandaşlarımıza aynı araç alırken yaptıkları gibi gayrimenkul satın alırken de risk ekspertizini dikkate almalarını tavsiye ederiz. Verdiğimiz raporlama hizmeti sayesinde taşınmazın barındırdığı potansiyel riskin zamanla fiyata da tesir edeceğini öngörüyoruz.”
DEPREM RAPORUNU İHMAL ETMEYİN
İstanbul’daki deprem riskine de dikkat çeken Faik Çalışan, “Ancak maalesef taşınmaz alıp satarken ‘deprem risk raporu’ almak aklımıza gelmiyor. Bu noktada sunduğumuz en önemli hizmet, mevcut evinizin veya satın almak istediğiniz evin deprem risk raporunun size bir tıkla ulaştırılmasıdır” dedi.