Gıda yüzsüzleri 85 milyona ifşa edilecek

‘Çayda boya’, ‘balda şeker, mısır şurubu’, ‘sızma zeytinyağında bitkisel yağ’, ‘köftede kanatlı eti, sakatat, at ve eşek eti’, ‘yarım yağlı tereyağı’, ‘çikolatada viagra (sildenafil)’, ‘peynirde margarin, nişasta’, ‘tulum peynirde bitkisel yağ’, ‘bitki çayında boya’... Gıda sahtekarları alınan tüm önlemlere rağmen bu oyunlardan vazgeçmiyor. Denetimler, para cezası ise yetmiyor. Rakamlar da bunu destekliyor. Bakanlık sadece bu yıl şu ana kadar 940 bin denetim yaptı ve gıda ile ilgili 16 bin uygunsuzluk tespit etti. 771 milyon liralık idari ceza kesildi. Ancak şimdi daha caydırıcı bir uygulamaya devreye giriyor.

HEP BİRLİKTE SEFERBERLİK

Dün, İstanbul Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde düzenlenen ‘Güvenilir Gıdada Yeni Dönem’ konulu basın toplantısında uygulamanın detaylarını paylaşan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, denetimler ve laboratuvar analizi sonrası uygunsuz bulunan ürün adını, markasını, firma adını ‘guvenilirgida. tarimorman.gov.tr’ internet sitesinde ‘Gıda Kamuoyu Duyurusu’ sekmesi altında bugün (2 Ekim) itibarıyla anlık olarak duyuracaklarını söyledi. Vatandaşlardan bu konuda destek isteyen Yumaklı, “Alo 174 Gıda Hattı, bakanlığın sosyal medya hesapları, ‘0501 174 0174’ numaralı WhatsApp hattı üzerinden ihbar yapılabilir” dedi.

BAKANI BİLE ŞAŞIRTAN HİLE

7 bin 800 kontrol görevlisi ile sürekli denetim yaptıklarını vurgulayan Yumaklı, “Bu yıl sonuna kadar 1.5 milyon denetim yapmış olacağız. Bakanlığımıza kayıtlı 97 bin üretim, 341 bin satış, 286 bin toplu tüketim yeri, 724 bin gıda işletmesi mevcut. Her gıda işletmesi yılda en az bir kez denetleniyor” bilgilerini verdi. Gıda hilesinin en çok et ve et ürünleri ile süt ve süt ürünlerinde görüldüğüne dikkat çeken Yumaklı, en az hilenin meyve ve sebze kategorisinde olduğunu söyledi. Bazı hileli ürünlerin kendisini dahi şaşırttığını dile getiren Yumaklı, “Örneğin sahte tereyağı tadı, görüntüsü ve kokusuyla gerçek gibiydi. Hatta ‘yarım yağlı tereyağı’ ibaresi olan ürünlerle karşılaştık” diye konuştu.

DAHA HIZLI SONUÇ ALINACAK

Tarım Bakanlığı normalde Mart 2022’ye kadar uygunsuz ürünleri belli periyotlarla kamuoyu ile paylaşıyordu. Ancak burada uygunsuzluğu tespit edilen ürünler 6 aşamalı bürokratik bir sürecin sonunda yani 4-5 ay sonra duyurulabiliyordu. Yeni sistemde bu sürenin en fazla 1 ay olacağını belirten Yumaklı, şöyle devam etti: “Uzun bürokratik süreçler yerine; sonuç daha hızlı şekilde sisteme girilecek. Periyodu belli olmayan zamanlarda birikmiş ve toplu şekilde bir liste yayınlanması yerine, sonuçlar belli olduğunda hemen bu sistemde yer alacak. Bugün, Mart 2022’den 2 Ekim’e kadarki tüm uygunsuz ürünleri tek listede yayınlayacağız.”

SATANLAR DA SORUMLU OLACAK

Denetimlerde taklit, tağşiş gibi halkın sağlığını tehlikeye düşüren firmaları çağırıp ikaz ettiklerini belirten Yumaklı, ürünleri satanlarla ilgili de düzenlemenin yolda olduğunu söyledi. Yumaklı, “Herhangi bir hileli ürünün internet platformlarında veya marketlerde satışı durumda satanla ilgili şu anda bir yaptırım yok. Burada ürünü satan platformların da sorumlu olabileceği bir yasal düzenleme yapılacak” dedi. Bu düzenlemeyle birlikte marketler ya da internet platformları taklit ve tağşişli bir ürün (içine margarin katılan peynir gibi) satar ve bu hile tespit edilirse “İçeriğini ben nereden bileyim?” diyemeyecek.

TOPLATILIYOR VE SUÇ DUYURUSU YAPILIYOR

Uygunsuz ürünlerin tespit edilmesi halinde izlenen yol haritasını da paylaşan İbrahim Yumaklı, şu noktaların altını çizdi: “Hijyen esaslarına uygun olmayan gıda işletmesinin faaliyeti durduruyor veya para cezası uyguluyoruz. Hileli (peynire margarin katılması, tekstil boyasının gıdada kullanılması gibi) ürünleri ise piyasadan toplatıyor ve imha ediyoruz. 3 yıl içindeki ilk 2 tespitte ağır para cezaları uyguluyoruz. Buna rağmen 3 yıl içinde 3’üncü kez yapılırsa, bu da mevzuatta suç olarak tanımlanmıştır. Bu tür durumlarda da yine Cumhuriyet Başsavcılıklarına suç duyurusunda bulunuyoruz.”

SON 1 YILDA DEVREYE ALINAN ÖNLEMLER

* Tüketiciyi yanıltıcı şekilde; nar ekşisi izlenimi veren nar ekşisi sosu, nar aromalı sos gibi ürünlerle, limon suyu izlenimi veren limon sosu gibi ürünlerin üretimi yasaklandı.
* Bal analizlerinde NMR cihazları (organik moleküllerin özellikleri tespit ediliyor) kullanılmaya başladı. Böylece balda taklit ve tağşişin önüne geçilecek.
* Arı ürünleri olan propolis, arı ekmeği, arı sütü ve arı poleninde gıda güvenilirliği kriterlerini belirleyen mevzuat yayınlandı.
* ‘Şeker ilavesiz’ beyanı ile tüketicinin yanıltılması engellendi.
* Aromadan üretilen gıdalarda yanıltıcı meyve sebze görseli kullanımı yasaklandı.
* Gıdalarda ‘tadında’, ‘lezzeti’, ‘keyfi’ gibi ifadeler yer alamıyor. Örneğin tereyağı aroması eklenmiş margarinde ‘tereyağı tadında’, ‘tereyağı lezzeti’ gibi ifadelerin kullanımı yasaklandı.
* Gıdanın adının ve net miktarının ilk bakışta görülebilecek alana yazılması zorunlu oldu.
* Bunların yanında peynir, tereyağ, sürülebilir yağlar ve sadeyağ, kaymak ve krema başlıklarında yenilikler içeren tebliğ de güncellenecek.