Gıdada sahteye dikkat

Vatandaşın da sağlığını ve bütçesini koruması için alması gereken önlemler var. Üstelik bu önlemler çok basit. İşte dikkat edilmesi gereken noktalar... Sağlıklı yaşam trendi son yıllarda giderek artıyor. Vatandaşlar bilinçli tüketiciler haline geliyor ancak gıda dolandırıcıları da farklı türlerde sahtecilikle sınırları zorluyor. Tüm ülkede dolaşıma sokulan hatta reklamları yapılan sahte ürünler, hem sağlığı tehdit ediyor hem de vatandaşın bütçesini zorluyor. Yüzlerce lira vererek organik bal ya da zeytinyağı aldığını düşünen vatandaş, aslında sahte bal ve içine farklı türde yağ karıştırılmış zeytinyağı tüketiyor.

Kontroller arttı

Tarım ve Orman Bakanlığı bu konudaki denetimlerini her geçen gün artırıyor. Bazı üreticilere binlerce lira ceza kesilirken, içerisinde sağlığa zararlı maddeler ya da olduğundan farklı özellikte satılmaya çalışılan ürünler de yine bakanlığın sitesinden ifşa ediliyor. Ancak bu durum dolandırıcıları durdurmaya yetmiyor. Vatandaşın sağlığıyla oynamaya devam ediyorlar. Sahte ürünleri ayırt etmek içinse çoğu zaman analiz yapılması gerekiyor.

Koku ya da renk..

Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz Sardunya Grubu Kalite’den sorumlu İcra Kurulu Üyesi ve Gıda Mühendisi Filis Gergerli, “Sahte ürünlerin çoğu kokusundan ya da renginden anlaşılmaz. Zaten kolay anlaşılsaydı gıda dolandırıcılığı bu kadar artmazdı. Vatandaşların her ürünü analiz etme şansı da yok. Bu nedenle, bilinçli davranılması gerekiyor” dedi. İşte gıda sahteciliğinden korunmak için bazı öneriler...

Ambalajlı tercih edin

Öncelikle ambalajlı ve etiketli gıdaları tercih edin.

Ürünün etiketini okuyun. Etikette kayıt numarası ve onay belgesi olup olmadığına bakın.

Hayvansal gıdaların etiketinde oval şekilde ve içinde Bakanlık tarafından verilen işletme onay numarasının bulunduğu ‘tanımlama işareti’ aranmalı, diğer ürünler içinse yine Bakanlık tarafından kayıt altına alınan gıda işletmelerine verilen ‘İşletme Kayıt Numarası (İKN)’ bulunan gıdalar tercih edilmeli.

Ürünün içeriğini mutlaka kontrol edin. 􀂝Gıdanın saklanma koşuluna dikkat edin. Yani bulunduğu buzdolabı ve derin dondurucuların sıcaklık ölçerlerinin çalışıp çalışmadığına bakın. 􀂝Tarım Bakanlığı’na kayıtlı olan markaları seçin.

Bilmediğiniz, duymadığnız markaları tercih etmemeye çalışın. 􀂝Emin olmadığınız markaları internet sitesinden kontrol edin.

Bakanlık listeyi açıklıyor

Tarım Bakanlığı’na kayıtlı olan markalarda da zaman zaman taklit ve tağşiş (içine başka madde karıştırılmış) ürünlere rastlanabiliyor. Bakanlık, laboratuvar sonucuyla taklit veya tağşiş yapıldığı kesinleşen gıda üreticisini, ürün adı ve markasını ‘tarimorman.gov.tr’ üzerinden kamuoyuna açıklıyor. Bu listeyi sık sık kontrol ederek, sahte ürünleri kullanmaktan kaçınabilirsiniz.

Reklama da denetim

Bakanlık bünyesinde hizmet veren Reklam Kurulu da aldatıcı ve yanıltıcı reklamlar karşısında tüketicileri koruyor. Aldatıcı veya yanıltıcı olduğunu düşündüğünüz reklamlar hakkında E-Devlet üzerinden Reklam Kurulu’na başvuru yapılabiliyor. Kurul gerekli gördüğü takdirde, firmalara, yayınlanan mecraya göre farklı miktarlarda para cezası uygulayabiliyor.

Kârlılık çok fazla

Özellikle bal ve zeytinyağında yapılan sahteciliğin arttığını belirten Filis Gergerli, “Ayrıca bu ürünler pahalı olduğu için dolandırıcıların kârlılığı da daha çok oluyor. Bireysel olarak vatandaşların bu ürünlerle ilgili yapabileceği bir şey yok. Örneğin balın içeriğinde bir şey yazmaz. Bal, baldır. Ama bilindik firmalardan ürün almak her zaman daha avantajlı olacaktır. Bu durum zeytinyağı için de geçerli” diye konuştu.

Son dönemde artan gıda sahteciliğinin vatandaşları paniğe sürüklediğine de değinen Filis Gergerli şöyle devam etti: “Bazıları şehir efsanesi. Bu durum vatandaşı ‘Her ürün zaten sahte, o zaman yiyelim’ anlayışına sürüklüyor. Bu nedenle her duyulana inanmamak gerek. Yetkin olanların açıklaması dikkate alınmalı. Tüketiciler son yıllarda bilinçlendi ama etikette neye dikkat etmesi gerektiğini bilmiyor.”

Alo 174 gıda hattı

Şüphe ettiğiniz ürün ve markayı şikayet etme hakkınız da var. Bu kapsamda, Tarım ve Orman Bakanlığı bünyesindeki gıda hattı ‘Alo 174’ü arayarak şüphe ettiğiniz ürünleri şikayet edebilirsiniz. Bakanlık şüpheli ürün ve markaları incelemeye alıyor. Ortalama 15 gün sonra analizlerle ilgili bilgiler vatandaşa kısa mesaj ya da e-postayla iletiliyor.

En çok sahtecilik bu ürünlerde

Bal, zeytinyağı, terayağı, balık, sucuk, kırmızı biber, çikolata, siyah çay, bitki çayı, kahve, pirinç, tarçın, süt ve süt ürünleri, enerji içecekleri.

HÜLYA ÇAYLAK