Gümüş işçiliğinde eleman sorunu var

Yaklaşık 5 bin yıldan beri var olan gümüş eşya el sanatları, günümüzde yok olmaya yüz tutmuş meslek grupları arasında yer alıyor. Hem günümüzde gümüş ürünlerin yeterince rağbet görmemesi hem de gümüş ustalarının yüksek meblağlar kazanmıyor olması, mesleği öğrenmeye hevesli yeni bir neslin yetişmesine engel oluyor. Bir ömür boyunca bu işi yapan ustalar, mesleğin kaybolmaması için yardım bekliyor.

7 FARKLI BRANŞ VAR

Türkiye’de gümüş obje satışı yapan mağaza sayısının 54’ü geçmediğini belirten Gümüş Eşya El Sanatkarları Derneği Başkanı Şahin Karaman, “Gümüş obje el sanatları ülkemizde İstanbul Kapalıçarşı’da icra ediliyor. Sanatımız kendi içerisinde 7 ayrı branştan oluşuyor: 1-Gümüş Ocağı 2-Kum Döküm 3-Sıvama 4- Dövü 5- Kaynak ve Tesfiye 6-Kakma tekniği 7- Polisaj. Bu 7 branşın her biri ayrı atölyede gerçekleştiriliyor. Takribi 135 kişi aktif çalışıyor” dedi.

KALANLAR DİRENİYOR

Kendisi de 39 yıllık bir gümüş kakma sanatkarı olan Karaman, “Son yıllarda artan enflasyon gümüş sektörünü olumsuz etkiledi. Tabii ki esnaf da bu koşullarda geçinmekte ve iş yapmakta zorlanıyor. Gümüş işçiliği eskisi kadar rağbet görmediği için birçok iyi ustamız mesleği bırakıp gitti. Geriye kalanlar ise direniyor” diye konuştu.

HER ALANDA AÇIK VAR

Sektörün en büyük sorununun ise gümüş el sanatlarına ilgi duyulmaması olduğunu dile getiren Karaman, şunları söyledi: “İlgi duyulmadığı için çalışanlar işsiz kaldığı gibi genç nesil de bu mesleği öğrenmek istemiyor ve dolayısıyla atölyemizde çırak yetişmiyor. Mesleğin içindeki 7 branşın 7’sinde de ustalıklar değişiyor ve hemen hemen her branşta açık bulunuyor. Çırak yetişemediği, gelecek nesillere bu değeri aktaramadığımız için hem güçlük çekiyor hem hüzün duyuyoruz. Göz göre göre bir meslek yok oluyor.”

OSMANLI MOTİFLERİ İLGİ ÇEKİYOR

Türkiye’de gümüş işçiliğine hangi şehirlerin ilgi duyduğunu da anlatan Şahin Karaman, şöyle konuştu: “Gaziantep, Ankara, İstanbul ve Adana gümüşe daha çok ilgi duyuyor. Genellikle orta yaş sınıfı daha çok rağbet gösteriyor. En çok Türk kültürüne hitap edilen Osmanlı motifli objeler ve Cumhuriyet Dönemi’ndeki ustalarımızın yaptığı ürünler ilgi çekiyor.”

SADECE 2 KİŞİ KALDI

Bazı branşlarda çalışan sadece 2-3 kişi kaldığını belirten ustalar, şunları söylüyor: “Mesleğimize teknoloji girmiyor, tamamen el işçiliği. Bu nedenle gençlerin ilgi alanına girmiyor. Genelde yurtdışına çalışıyoruz. Gümüş fiyatlarının artması yurtiçi pazarını etkiledi, alımlar azaldı. Öyle ustalarımız vardı ki çekiçle her şeyi yapabilirlerdi. Artık sektörde en küçük çırak 40’lı yaşlarında.”

MESLEĞİMİZ TANITILSIN

Mesleğin yok olmaması için taleplerini sıralayan Karaman, şunları söyledi: “Bu sanatın ve mesleğin tanıtılmasını rica ediyoruz. Kültür Bakanlığı bu mesleğe müdahale edip meslek liselerinden öğrenciler getirerek atölyelerde çalışma yaparak hem mesleği öğretip hem de sevdirilmesine olanak tanıyabilir. Böylelikle mesleğimizi gelecek yüzyıllara aktarabiliriz. Ayrıca ürünlerimizin reklamının yapılmasını istiyoruz, örneğin dizilerde bizim işçiliğimiz olan gümüş eşyalar kullanılabilir. Ancak bu mesleği öğrenmek isteyenler öncelikle bu mesleği gerçekten sevmeli ve yeteneğine göre branşını seçmeli.”