Güncel rakamlar belli oldu: SGK detayı! 1251 TL ödeme yapmanız gerekebilir
Tarım işleri mevsimlik olduğundan tarımda sürekli çalışan işçi yok denecek kadar az. Dolayısıyla sigorta yani sosyal güvence de sürekli olmuyor. Bu durumda tarım ve orman işlerinde çalışanlara yasalar özel haklar tanıyor. İşte merak edilen tüm detaylar...
Tarım işçisi iş bulduğu zaman çalışır, iş bulamadığında boşta kalır. Bu nedenle; tarımda süreksiz, gündelikçi olarak çeşitli kişilere ait tarlalarda, arazi ve bahçelerde çalışan çok sayıda işçi olduğunu herkes bilir. Özellikle mevsimlik tarım işçileri, üretim takvimini takip ederek oradan oraya taşınır yani göçebe bir hayat sürerler.
SON 11 YILDIR YENİ SİSTEM
Orman işlerinde süreksiz çalışanlar, orman köylüleri de tarım işçileri gibi süreksiz çalışıyorlar. Bu işçilerin temel sorunu ise sigortasızlık veya prim eksikliği. 1 Mayıs 2008’e kadar; 2925 sayılı Tarım İşçileri Sigortası Kanunu’na göre ayda 15 gün, yılda 180 gün prim ödeyenlerin sosyal güvenlikleri sağlanmıştı. Bu tarihten itibaren bu sigorta kolu yeni sigortalılara kapatıldı. Süreksiz tarım işçilerinin sosyal güvenlik problemleri, 1 Mart 2011’den itibaren 6111 sayılı yasa ile yapılan düzenlemeyle giderildi. Buna da kısaca ‘Ek Madde 5 formülü’ deniyor.
‘EK MADDE 5’
HANGİ HAKLARI SAĞLIYOR?
Primlerini isteğe bağlı sigortalılar gibi kendileri ödüyor. 2011 yılında 18 gün, takip eden yıllarda her yıl birer gün artırılan günler üzerinden prim ödediler ve 30 gün kazandılar. Örneğin; 2022 yılı için 29 gün üzerinden yüzde 34.5 prim ödeniyor ama 30 gün kazanılıyor. En önemli avantaj; isteğe bağlı prim ödemeleri Bağkur’a sayılırken, Ek Madde 5 kapsamında ödenen primler SSK’ya (4/A statüsüne) sayılıyor. Diğer sigortalılar gibi sigortalı, eş ve hak sahibi çocukları sağlık yardımı alabiliyor. Ancak sağlık yardımı alabilmek için 60 günden fazla prim borcunun bulunmaması gerekiyor.
SİGORTA İÇİN NE YAPMALI?
Öncelikle ‘Tarım İşlerinde Hizmet Akdiyle Süreksiz Çalışanlara Ait Giriş Bildirgesi’ni dolduracaklar. Doldurdukları bildirgeyi sürekli ikametlerinin bağlı bulunduğu muhtarlık ile ikamet ettikleri (veya çalıştıkları) il ya da ilçede bulunan tarım müdürlüklerine onaylatacaklar.
Muhtar ve Tarım Müdürlüğü’ne onaylattıkları ‘Tarım İşlerinde Hizmet Akdiyle Süreksiz Çalışanlara Ait Giriş Bildirgesi’ ile sürekli ikametlerinin bağlı olduğu (veya çalıştıkları) Sosyal Güvenlik İl veya Merkez Müdürlüğü’ne müracaat edecekler. Orman işçileri ve orman köylüleri öncelikle ‘Orman İşlerinde Hizmet Akdiyle Süreksiz Çalışanlara Ait Giriş Bildirgesi’ni dolduracaklar.
Sürekli ikametlerinin bağlı bulunduğu muhtarlık ile sürekli ikametlerinin bulunduğu (veya çalıştıkları) yerin çevre ve orman il müdürlükleri ya da orman bölge müdürlüğü, işletme şeflikleri veya kalkındırma kooperatiflerine onaylatacaklar. Belirtilen şekilde onaylattıkları ‘Orman İşlerinde Hizmet Akdiyle Süreksiz Çalışanlara Ait Giriş Bildirgesi’ ile sigortalılıkların tescili ve başlatılması için sürekli ikametlerinin bağlı olduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne/Sosyal Güvenlik Merkezine müracaat edecekler.
Belirtilen şekilde müracaatını yapan tarım işçisinin Ek Madde 5 kapsamındaki tarım sigortalılığı müracaat tarihi itibarıyla başlatılacak.
GÜNCEL ÖDENECEK RAKAMLAR
Ek Madde 5 kapsamında tarım sigortalısı olarak, tarım ve orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar için ay 30 gün, yıl ise 360 gün olarak dikkate alınıyor. Ek Madde 5 kapsamında tarım sigortalıları; üstünden prim hesaplanan kazanç tutarını kendileri belirliyor. Prime esas günlük kazancın alt sınırı (asgari ücret olup bugün için 166.80 liradır) ile üst sınırı (asgari ücretin 7.5 katı olup bugün için günlük 1.251 liradır) arasında kalmak üzere kendilerince belirlenen günlük kazancın 29 katı (2022 yılı için) üzerinden yüzde 34.5 oranında hesaplanan prim ödeniyor. Bu primin yüzde 20’si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları (emeklilik primi), yüzde 12.5’i Genel Sağlık Sigortası, yüzde 2’si İş Kazası Ve Meslek Hastalıkları Sigortası primidir. Bu yıl için ödenecek en az prim tutarı 1.668 lira, en fazla prim tutarı da 12 bin 516 liradır.
NE ZAMAN SONA ERER?
Zorunlu sigorta kapsamında (SSK, Bağkur ve 4/C-memur) sigortalı olarak çalışmaya başlamaları halinde, çalışmaya başladıkları tarihten, Sigortalılıklarını sona erdirme talebinde bulunanların talep tarihinden, Prim borcu bulunanlardan emeklilik talebinde bulunanların primi ödenmiş son günden itibaren, Gelir ya da aylık talebinde bulunanların aylığa hak kazanmış olmak şartıyla talep tarihinden, Ölen sigortalının ölüm tarihinden itibaren sona eriyor.