GYODER, deprem bölgesinde konut piyasasını inceledi

Türkiye'nin Gayrimenkul Platformu GYODER, Ziraat GYO'nun katkıları ile her çeyrekte hazırladığı 'GYODER Gösterge’ içerisinde özel dosya yayınlamaya başladı. 2023 1. Çeyrek Raporu içerisinde yer verilen ve Endeksa tarafından GYODER için özel olarak hazırlanan ‘Çeyreğe Özel’ kısmında ‘depremin satılık konut ve kiralık piyasasına olan etkileri’ incelendi. ‘Deprem Özel Dosyası’nda, deprem sonrası bölgenin konut bazında satış fiyatı, kiralık değer değişimi, bina yaşı ve stok durumu ile ilgili gayrimenkul piyasasının özet bir röntgeni çekildi.

Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesinde meydana gelen ve 11 ilde hissedilen 7,8 ve 7,6 şiddetindeki depremlerin çok ağır etki bıraktığı iller olan Hatay, Kahramanmaraş, Gaziantep ve Adıyaman’da ağır hasarlı ve yıkılan bina sayılarının sırasıyla 10.911, 10.777, 11.922 ve 6.108 olduğu kaydedildi. Dünya Bankası’na göre, 6 Şubat depremlerinin Türkiye'de 34,2 milyar Dolar hasara yol açtığını tahmin ediliyor. Depremden sonra birçok sektör etkilendiği gibi gayrimenkul sektörü de etkilendi. Bu etkinin kısa süredeki sonuçlarını incelemek için Ocak-Şubat ve Mart ayları alınarak değişimlerine bakıldı.

KONUTLAR DEĞERLENDİ

Türkiye genelinde Ocak 2023 – Mart 2023 arası satılık konut fiyatları yaş kırılımları ele alınarak incelendiğinde, tüm yaş gruplarındaki konutlarda satılık değerlerinin arttığı görülüyor. Tüm yaşlara bakıldığında Ocak ayında metrekare fiyatları 13 bin 961 iken, Şubat’ta 15 bin 606’a ve Mart’ta da 17 bine yükseldi.

Deprem bölgesinde artış, yaş bakımından yeni binalardan kaynaklanırken deprem bölgesi dışında ise örneğin Ankara’da değer artışı %17,67, İstanbul’da ise %14,40 seviyesinde ölçüldü.

0-4 yaş arasındaki yeni binalara olan talep artışı dolayısıyla 0-4 yaş arası binalarda satılık değerlerin aylar içerisinde daha fazla yükseldiği görülüyor. 0-4 yaş aralığında ise Ocak ayında metrekare fiyatları 15 bin 62 TL iken, Şubat ayında 16 bin 840 TL’ye, Mart ayında ise 18 bin 253 TL’ye yükseldi.
Deprem bölgesinden gelen vatandaşların farklı illerde konut satın almaları, yaşanılan binaların depreme dayanıklılığı konusunda yaşanan hassasiyet gibi faktörler yeni binalara olan talebin artmasının sebepleri arasında sayılıyor. 16+ yaşındaki binalarda ilk çeyrek boyunca satılık değerlerinde fiyat artışı kaydedilmiş fakat bu konutların satılık değerleri, 0-4 yaş binalardaki konut fiyatlarının aşağısında kalmıştır.

Kiralık konut fiyatları ise yaş kırılımları ele alınarak incelendiğinde, tüm yaş gruplarındaki konutlarda kiralık değerlerin arttığı gözlemlenmiştir. Satılık konut değerlerinde olduğu gibi kiralık konut değerlerinde de 0-4 yaş binalara olan talebin fazla olmasından dolayı yeni binalardaki kira değerleri artmıştır.
2023 1. Çeyrekte Türkiye genelinde konutların kira değerlerine bakıldığında metrekare fiyatları tüm yaşlarda Ocak ayında 67,24 TL iken, Şubat ayında 78,01 TL, Mart ayında ise 87,04 TL’ye yükseldi. 0-4 yaşa bakıldığında Mart ayında bu değer 90,47 TL.

Deprem bölgesinde ise örneğin Adıyaman’da kiralık konutların metrekare fiyatlarına bakıldığında ocak ayında 22,95 TL iken Mart ayında fiyat yüzde 83.14’lük bir artış ile 42,03 TL’ye çıkıyor. Kahramanmaraş’ta ise kiralık konut metrekareleri ocak ayında 23,9 TL’den yüzde 98,16’lık artışla 47,36 TL’ye çıkıyor.

Deprem bölgesindeki kiralık konut fiyat artış oranının çok yüksek olmasının hızlı barınma ihtiyacından kaynaklandığı düşünülebilir. Benzer şekilde çevre illere olan taşınma tercihleri ise özellikle Ankara, Konya, Aksaray, Niğde, Sivas ve Konya gibi illerinde ortalama üzerinde bir artışa sebep olduğu söylenebilir.

ADIYAMAN’IN KONUT STOKU SADECE 42 ADET

2023 1. Çeyrekte Türkiye genelinde satılık konut stokuna bakıldığında tüm yaşlarda Mart ayında 149 bin 602 konut olduğu görülüyor.

2023 1. Çeyrekte Türkiye genelinde kiralık konutların stokuna bakıldığında tüm yaşlarda Ocak ayında 45 bin 359 konut varken, mart ayında 36 bin 717’e iniyor.

Deprem bölgesine bakıldığında ise Ocak 2023-Mart 2023 arası stok adetlerinin çok azaldığı gözlemleniyor. Burada adetler azalırken barınma ihtiyacının karşılanması adına talep de arttığı için deprem illerinde 2 aylık sürede konut fiyatlarının arttığı görünüyor. En çok değişim depremden en çok etkilenen illerden birisi olan Adıyaman’da gerçekleşti. Adıyaman’da Ocak ayında 627 adet satılık konut stoku bulunmaktaydı. Bu anlamda bakıldığında konut piyasasının hareketli olduğu bir il gibi yorumlayabilirken depremden sonra satılık stok adetleri %93 düşerek 42 olmuştur. Adıyaman’ı %89,02 düşüşle ile Malatya, %84,02 düşüş ile Hatay ve %81,88 düşüş ile Kahramanmaraş izlemektedir.

Ocak 2023-Mart 2023 arası kiralık stok adetlerine ve değer değişimlerine bakıldığında ise özellikle Deprem Bölgesi ve çevresindeki konutlarda stok adetlerinin de çok azaldığı gözlemleniyor.

2023 yılı 1.çeyrekte deprem bölgesinde oluşan kiralık konut stok durumuna bakıldığında, Adıyaman ili Ocak ayından Mart ayına %96,46 oranında bir düşüş ile ilk sırada yer alıyor. Adıyaman’da Ocak ayında 113 adet kiralık konut varken bu rakam Mart’ta 4’e düşmüş. Adıyaman’ı %91,88’lik düşüş ile Malatya, %91,18 düşüş ile Kahramanmaraş ve %81,30 düşüş ile Elazığ izliyor.

EN ÇOK ANKARA VE KONYA GÖÇ ALDI

Depremden sonra bulundukları illerden ayrılarak Türkiye’deki başka illerde yaşamak için taşınan insanların tercih bölgeleri de stok değişimleri haritasında belli oluyor. Depremden etkilenen insanların Ankara ve Konya gibi İç Anadolu’daki konutlarda kiralama eğilimlerinin arttığı görülüyor. Bu artış, hem istihdamın daha kolay sağlanabilir olmasından hem de deprem riski bakımından daha güvenilir bölgeler olmalarından kaynaklanıyor.