İş dünyasından Türkiye’nin gri listeden çıkmasına ilişkin değerlendirme

Dünya ekonomilerinin mali suçlarla mücadeleye uyumunu tespit eden Mali Eylem Görev Gücü'nün (FATF) Türkiye ile ilgili kararı belli oldu.

FATF, Türkiye'yi 3 yıl sonra sıkı mali incelemeye tabi tutulan ülkelerin bulunduğu gri listeden çıkardı.

Bakan Şimşek, Türkiye'nin, kara paranın aklanmasının önlenmesine yönelik gri listesinden çıkış haberini resmi açıklama öncesi “Başardık” mesajı ve Türk bayrağı emojisiyle paylaştı.

KARAR İLE NELER DEĞİŞECEK?

Gri listeden çıkartılma kararı Türkiye'nin uluslararası mali itibarını güçlendireceği gibi yabancı yatırımların artmasını da sağlayabilir.

Uluslararası yatırım fonlarının büyük bir kısmı yasal düzenlemeler nedeniyle gri listedeki ülkelere yatırım yapamıyor.

Gri listeden çıkış halinde bu fonların Türkiye'ye yatırım yapabilmeleri mümkün olacak.

Ayrıca gri listede yer almanın sınır ötesi işlemlerin kısıtlanması ve kredi alınmasını zorlaştırıcı etkileri de bulunuyor.

İŞ DÜNYASINDAN VE UZMANLARDAN İLK DEĞERLENDİRME

Cemal Demirtaş
Ata Yatırım Araştırma GMY

"TÜRKİYE'NİN UZUN DÖNEMLİ İSTİKRARINA OLAN İNANÇ DA ARTACAKTIR"

Türkiye'nin gri listeden çıktığı FATF tarafından resmi olarak açıklandı. Bu konu yılın başından beri piyasaların gündeminde yer almaktaydı.
Özellikle dün Meclis’te geçen kripto yasası da aslında Türkiye’nin önünde teknik bir engel olmadığını işaret ediyordu.

Türkiye’nin gri listeden çıkmasını, Türkiye’nin yatırım yapılabilirliğini -hem doğrudan yatırımlar hem de portföy yatırımcıları açısından- artırabilecek bir gelişme olarak değerlendiriyoruz.

Uzun vadede, böyle bir karar hem fon akışları hem de Türkiye ekonomisi açısından oldukça olumlu. Gri listeden çıkması uzun vadeli beklentileri destekler.
Önümüzdeki 3-6 aylık dönemde enflasyonla mücadeledeki başarı ve hükümetin ekonomi programının beklendiği gibi gitmesi, piyasaların yönünü bulmasında belirleyici olacaktır.

Yılın 3. Çeyreği ileri dönük olarak bize çok daha somut ipuçları verecektir. Yüksek faiz ve sıkılaştırmanın etkilerinin hissedilmesiyle ekonomide yavaşlama daha somut hissedilirken, iç talepte normalleşmeyle birlikte Türkiye’nin uzun dönemli istikrarına olan inanç da artacaktır.

Dr. Cahit Sönmez
TOBB ETÜ Öğretim Üyesi

"YAKINDA NOT ARTIŞI GELEBİLİR"

Gayet iyi oldu. Kararlılıkla devam ediyor. Para Politikası Kurulu toplantısında çıkan kararlar yüzde 50'de sabit tutulacaktı ama iletişim tarafında ön plana çıkardılar, sözlü yönlendirme. Teknik bir konu. Parasal aktarım mekanizması çok çalışmıyordu. İç ve dış talebi dengelemek adına işlevselliği tekrardan kazandırdı. Maliye tarafından destek gelince sıkı maliye politikalarının sıkılaştırılmasıyla daha bütünsel bir yapı ortaya çıktı. Dezenflasyonist süreç başlayacaktır.

Yabancı sermayenin özellikle doğrudan yabancı sermayenin farklı değişkenler var. Karar veriyorlar, risk algısı oluşturuyorlar. Risk parametresi olarak kullandığımız CDS'ler, kredi notları da risk faktörlerini ortaya çıkarıyor. Onlar da daha doğrusu derecelendirme kuruluşları CDS piyasada oluşuyor bunlar notlandırma yaptığında objektif kritlerleri var, sübjektif kriterler de olabiliyor. Moody's de yakında not artışı o taraftan da gelebilir. Yabancı sermayenin sıcak bakmasını sağlıyor. Kısa vadeli reaksiyonlar olabiliyor. Özellikle piyasa tarafı daha hızlı olduğu için daha farklı hızlı tepkiler alabiliyoruz. Reel taraf olacak. Oradaki tepkiler olacak. Hemen beklenemez, zamana yayılacak bu tepkiler. Sıcak paranın çok daha sıcak paranın beklentileri yüksek getiri gibi. Doğrudan yabancı sermaye gibi cari açığın finansmanında faydalı olan. Burada bu tür adımlar, gelişmeler, iklimin yabancı tarafında Türkiye dışındaki aktörlerin daha sıcak bakmalarını sağlayan gelişmeler oluyor. Yabancı sermayeye daha doğrusu finansmana erişimde de çok önemli.

Mehmet Bilal Bircan
Ekonomist

"EKONOMİYE OLAN GÜVENİ ARTIRACAK ÖNEMLİ ADIMLARDAN BİRİYDİ"

Çok emek harcadık. 2023 Temmuz ayında değerlendirme vardı. 40 madde verilmişti, bunlardan bir kısmının başarıldığı söylenmişti. Buna yönelik çabalarımız devam etti. FATF yetkilileri Türkiye'yi ziyaret etmişti. Bu haftanın başında kripto para yasası Meclis'ten geçti. Buna yönelik de adımlar atıldı. Çok çaba harcayarak gri listeden çıktık. Bundan sonra olumlu yansımalarını görmeye başlayacağız. Sermaye girişleri hızlanabilir. Doğrudan yabancı yatırımcıların hızlanmasını bekleyebiliriz. Finansal piyasalar tarafından pozitif karşılandığını görüyoruz. Orta ve uzun vadede doğrudan yabancı sermayenin girmesini bekleriz. Ekonomiye olan güveni artıracak önemli adımlardan biriydi. Mevcut uygulanan ekonomi politikaları, sıkı para politikalarını takip ediyoruz. Sıkılaştırıcı adımlar yönünde destekleyici olduğunu. Gri listeden çıkılmasıyla birlikte burada sağlıklı zeminde ilerlenmesi söz konusu olacaktır.

2011 ve öncesindeki şartlar, gri listeye girmemizdeki etkenlerle 2021 Ekim ayında girdiğimiz maddeler farklıydı. Gri listeye girdiğimiz dönemdeki revizeler farklıydı. O dönem ile öncesindeki süreçle birlikte yaşadığımız süreç farklıydı, 2021 ve öncesine gidersek küreselde ve Türkiye'de zorlu ekonomik sonuçlarla karşılaştık. Çok daha zor şartlarla bu süreci atlattık. Sayın Şimşek bunu duyurdu. Dolayısıyla zorlu bir süreçti ve emek harcandı. Bundan sonra biraz daha olumlu şekilde meyvelerini toplayacağımız bir sürece adım attık diyebiliriz.

Tek başına gri listeden çıkılması tek başına yeterli olmayacaktır. Ekonomiye artan güvenin artarak devam etmesi anlamında farklı adımlar atmamız gerekiyor. Bu adımlar önemli olacaktır.

Doç. Dr. Levent Yılmaz
Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi

"TÜRKİYE ÇIKMAK İÇİN ÇOK GAYRET ETTİ"

40 maddenin tamamı yerine getirilerek bu yılki genel kurula hazırlıklar tamamlanarak gidilmişti. Beklediğimiz bir karar, küçük bir siyasi bir risk olabilir mi endişesi Şimşek ve Yılmaz'da vardı. Küçük de olsa bir şey bırakıyorlardı. Çünkü bu 40 maddenin tamamı objektif kriterlerden oluşuyor. Olası bir gri listede kalma kararı objektif kriterlere dayandırılamazdı. Orada bir hava yastığı konmuştu. Korktuğumuz olmadı. Bugün itibarıyla FATF'ın gri listesinden çıkarıldı. Karar açıklandığında her şey bitmiyor. Bunun takvimi var, geçiş süreci var. Tam anlamıyla gri liste kapsamındaki uygulamalardan çıkışımız zaman alacak. Gri listede olmak kötü. Algısal olarak, finansal olarak kötü. Türkiye çıkmak için çok gayret etti. Bir önceki genel kurulda çıkma ihtimali gündeme gelmişti. Yerinde inceleme dediğimiz incelemelerin yapılması gerekiyor. Zaten saha ziyareti gerçekleştikten sonra aslında 2024 Şubat'ta saha ziyareti kararı alınmıştı, bunla birlikte üç aşağı beş yukarı listeden çıkacağımızı tahmin etmeye başlamıştık. Fonlarla, yabancı sermayelerle ilgili şunları söylemek lazım, algısal olarak çok önemli bir adım. Teknik tarafta söylenecek çok şey var. Erdoğan da AB üyeliği meselesine stratejik hedefimizdir demişti. Algısal değerinin çok kıymetli olduğunu düşünüyorum.

Gürsel Baran
ATO Başkanı

"OLUMLU YANSIMALARINI HEP BİRLİKTE GÖRECEĞİZ"

Hazine ve Maliye Bakanımız Sayın Mehmet Şimşek, kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadele eden Mali Eylem Görev Gücü (FATF) toplantısına katılarak, üç yıl aradan sonra Türkiye'nin gri listeden çıktığını duyurdu.

Uzun zamandır haberini beklediğimiz bu gelişme bizi son derece memnun etti. Önümüzdeki süreçte uluslararası arenadaki olumlu yansımaları da inşallah hep birlikte göreceğiz. Özellikle yabancı yatırımcı ve dış finansman konularında ülkemizin imajını güçlendirecektir.

Ekonomimizin gücüne güç katmak ve itibarını korumak için çabalayan, Hazine ve Maliye Bakanımız Sayın Şimşek başta olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz.

Muhammet Bayram
Ekonomist

"GRİ LİSTEDE OLDUĞUMUZ İÇİN BİR FON AKIŞI YOKTU"

Türkiye'nin gri listeden çıkarılmasını değerlendiren ekonomist Muhammet Bayram Türkiye'nin 2021 yılında gri listeye siyasi bir yaklaşımla alındığını ifade ediyor. Bayram sözlerini şöyle sürdürüyor:

Listeden çıkmak için gerekli olan 10 maddeden 9'unu uygulamıştık. Eksik olan Kripto Varlıkları Yasası idi. Geçtiğimiz günlerde o da Meclis'te yasalaştı. Böylece 10'da on yaptık. Singapur Mali Eylem Görev Gücü'nün dönem başkanı. Bugün Singapur'da bu kurumun toplantısı vardı. Sayın Mehmet Şimşek orada bir sunum yapacaktı. Şu anda gri listeden çıkmış olduk.

2021 yılı itibarıyla fon çıkışlarını görebiliriz. Gri listede olduğumuz için bir fon akışı yoktu. Bizden de borsada olan paralar yurt dışına çıkmaya başlamıştı. Türkiye borsasına ya da tahvil piyasasına girmek isteyen bir yabancı yatırımcı, Türkiye'nin gri listede olduğunu görünce güvenilir olarak görmüyordu. CDS puanlarımız 700'lere tırmanmıştı. Şu an 200'lere geri geldi. O yüzden gri listeden çıkmamız Türkiye'ye fon akışını hızlandıracaktır.

Dolar zaten stabil halini koruyor. Euroda bir miktar gerileme var ama asıl etkisini gösterecek yer borsa. Gri listeden çıkar çıkmaz yabancı yatırımcının ilgisi birden olmaz. Ama olumlu etkisi var. Borsa 10 binin altına düşmüştü, bayramdan sonra 10 bin 500 seviyesinde açıldı. Gelecek hafta 11 bin seviyelerini görmesini bekliyoruz.

TOBB Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu Türkiye’nin OECD bünyesindeki Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF) gri listesinden çıkması üzerine değerlendirmelerde bulundu. Hisarcıklıoğlu, bu durumun Türkiye’nin ekonomisine ve yatırım ortamımıza pozitif yansıyacağını belirterek, şu ifadelere yer verdi:

“Türkiye'nin, OECD bünyesindeki Mali Eylem Görev Gücü’nün (FATF) gri listesinden çıkması olumlu bir gelişmedir. Türkiye ekonomisinin doğru rotada ilerlediğinin teyit edilmesidir. Ülkemize yönelik algıların ve görüşlerin olumlu yönde oluşmasına katkı sağlayarak Türkiye ekonomisine ve yatırım ortamımıza pozitif yansıyacaktır. Bu önemli gelişmede emeği geçen herkesi tebrik ediyorum.”

İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in Türkiye'nin kara paranın aklanmasının önlenmesine yönelik FATF gri listesinden çıkış haberini “Başardık” mesajıyla açıklaması üzerine, karara ilişkin iş dünyasının görüşlerini paylaştı.

Avdagiç, şunları kaydetti: “Ülkemizin FATF'ın gri listesinden çıkması, iş ve yatırım ortamımızı daha da güçlendirecek. FATF’ın yeni durum tespiti, ekonomi yönetimimizin kararlılıkla uyguladığı program ve yapısal reformlarla birleştiği zaman, küresel sermaye akışı ve iş perspektifinde yeni kapılar aralayacaktır. Ayrıca, uluslararası finans kuruluşlarının Türk şirketleriyle işlem yapma isteğine de taze bir güven getirecektir.”

"TÜRKİYE EKONOMİSİ ÇOK DAHA İYİ BİR SEVİYEYE GELECEK"

Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan BankPozitif Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Erkan Kork, gri liste kararıyla artık uluslararası yatırımların önünde herhangi bir engel kalmadığını ifade ederek, ''Kısa ve orta vadede gri listeden çıkışın olumlu etkilerini göreceğiz. Malumunuz uluslararası yatırım fonlarının büyük bir kısmı yasal düzenlemeler nedeniyle gri listedeki ülkelere yatırım yapamıyordu. Alınan kararla artık fonlar Türkiye'ye yatırım yapabilecek. Ciddi bir sermaye akışının başlayacağı kanaatindeyim. Şirket satın alma-birleşme süreçlerinde de artış olacağını düşünüyorum. Pay piyasaları tarafında da TL varlıklara olan ilginin artmasını bekliyorum” dedi. 

Yılın ikinci yarısında enflasyonun gerilemesiyle Türkiye ekonomisinin daha iyi bir seviyeye geleceğine vurgu yapan Dr. Erkan Kork, gri listeden kararının ekonomideki pozitif görünüme güçlü bir katkı sunacağını söyledi. Kork, sözlerini şöyle sürdürdü: ''Türkiye gri listeden çıkmak için bugüne kadar önemli reformlar gerçekleştirdi. Sırada yapılan çalışmaların meyvesini almak var. 19 Temmuz’da uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in Türkiye değerlendirmesi bulunuyor. Kararın, Moody’s raporuna da olumlu yansımasını bekliyorum. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın ekonomi yönetimine kuvvetli bir desteği var ve bu çok değerli. Bu kararın alınmasında büyük emekleri olan Hazine ve Maliye Bakanımız Mehmet Şimşek başta olmak üzere tüm ekonomi yönetimini tebrik ediyorum'' şeklinde konuştu.